دنیای اقتصاد/ وزارت صنعت، معدن و تجارت پس از مدت‌ها، اعلام آمار مربوط به تولید خودرو را از سر گرفت، آماری که نشان از رشد تیراژ غول‌های جاده‌مخصوص در دو ماه ابتدایی امسال دارد.
 
اعلام آمار تولید خودروسازان کشور به عنوان روالی عادی سال‌ها ادامه داشت، اما در مقطعی از دوران تحریم به بعد، وزارت صمت تصمیم به حبس آمار مربوطه به علاوه گزارش‌های مربوط به کیفیت خودروها گرفت. در این مدت، گزارش‌های ارسالی از سوی خودروسازان به بورس، ملاک رسانه‌ها برای تحلیل و بررسی روند تولید قرار می‌گرفت که معمولا نیز با آمارهایی که وزارت صمت به صورت کلی (نه با جزئیات) اعلام می‌کرد، تفاوت داشت. حالا با توجه به ازسرگیری اعلام آمار تولید خودروسازان از هفته گذشته، به نظر می‌رسد صمتی‌ها قصد دارند روند قبلی (ارائه جزئیات تولید ماهانه خودروسازان) را در پیش بگیرند.

اما بنابر گزارشی که وزارت صمت اعلام کرده و مربوط به دو ماه ابتدایی امسال است، سه خودروساز بزرگ کشور در مجموع طی بازه زمانی موردنظر ۱۳۵هزار و ۱۹۵ دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده‌اند. این تیراژ سبب شده ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع نسبت به دو ماه ابتدایی سال گذشته حدود ۴۰ درصد رشد تولید را تجربه کنند.

این رشد در حالی است که غول‌های جاده‌مخصوص نتوانسته‌اند مطابق با برنامه وزارت صمت پیش بروند. این موضوع البته تا حدی با تعطیلی حدودا ۱۵روزه خودروسازان در نیمه نخست فروردین در ارتباط است، اما همه ماجرا نیست. طبق برنامه‌ریزی وزارت صمت، بناست طی امسال بین یک‌‌میلیون و ۶۰۰هزار تا یک‌‌میلیون و ۸۰۰هزار دستگاه خودرو در کشور به تولید برسد که اگر حد وسط را در نظر بگیریم، باید چیزی حدود یک‌‌میلیون و ۷۰۰هزار دستگاه محصول در ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌‌خودرو تولید شود. این آمار البته با در نظر گرفتن تولید خودروسازان بخش خصوصی است، بنابراین سهم ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو از برنامه تولید امسال کمتر از ۷ /۱میلیون دستگاه است. اگر فرض کنیم سهم خودروسازان بزرگ از برنامه موردنظر مثلا یک‌میلیون و ۵۰۰هزار دستگاه باشد، باز هم غول‌های جاده‌مخصوص نتوانسته‌اند در دو ماه نخست امسال مطابق با برنامه کلی پیش بروند. سه خودروساز بزرگ کشور اگر بناست هدف تولیدی مدنظر وزارت صمت را محقق کنند، باید به طور میانگین ماهی ۱۲۵هزار دستگاه محصول را به تولید برسانند. اگر کل سال را به شش بازه زمانی دو‌ماهه تقسیم کنیم، خودروسازان بزرگ کشور باید در هر یک از این بازه‌ها به طور متوسط ۲۵۰ هزار دستگاه محصول را به تولید برسانند. این در حالی است که کل تولید دو ماه نخست سال جاری در ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو کمی بیش از ۱۳۵هزار دستگاه بوده. این آمار نشان می‌دهد خودروسازان در دو ماه نخست امسال نزدیک به ۱۱۵هزار دستگاه از برنامه‌ریزی وزارت صمت عقب مانده‌اند. به عبارت دیگر، آنها ۵۴درصد از برنامه تولید متوسط دو‌ماهه خودرو را محقق کرده‌اند.

البته این نکته را نباید فراموش کرد که خودروسازان تقریبا نصف فروردین را به دلیل تعطیلات نوروزی از دست داده‌اند. از همین رو توان تولید ماهانه خودروسازان حداقل دوبرابر رقمی است که در فروردین ثبت شده است. با توجه به این موضوع، می‌توان ادعا کرد که خودروسازان بزرگ کشور در صورت فراهم بودن شرایط لازم و کافی، توانایی تولیدی بیش از آنچه در پایان اردیبهشت ثبت شده را دارند.

غول‌های جاده‌مخصوص در فروردین امسال تقریبا ۵۴هزار دستگاه محصول سواری را تولید کرده بودند، بنابراین با کسر این عدد از کل تیراژ دو‌ماهه، آمار تولید اردیبهشت خودروسازان به بالای ۸۰هزار دستگاه می‌رسد. با دو برابر کردن این عدد، توان تولید خودروسازان در یک بازه زمانی دوماهه به بالای ۱۶۰هزار دستگاه می‌رسد که باز هم از متوسط ۲۵۰هزار دستگاه، حدود ۹۰هزار دستگاه کمتر است. اگر فرض کنیم خودروسازان بزرگ کشور در هر یک از پنج بازه زمانی دو‌ماهه باقیمانده، به طور متوسط ۱۶۰هزار دستگاه تولید داشته باشند، تا پایان امسال ۸۰۰هزار دستگاه محصول دیگر را به تولید خواهند رسید. با افزودن ۱۳۵ هزار دستگاه خودروی تولیدی در دو ماه ابتدایی امسال به این ۸۰۰هزار دستگاه، کل تولید خودروهای سواری در ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در سال ۱۴۰۲، به یک‌میلیون دستگاه نیز نخواهد رسید. بنابراین غول‌های جاده‌مخصوص با کسری ۵۰۰هزار دستگاهی (در حوزه سواری‌ها) نسبت به برنامه‌ریزی وزارت صمت روبه‌رو خواهند بود. اگر خودروسازان می‌خواهند برنامه مدنظر وزارت صمت را محقق کنند، باید در ۱۰ ماه باقیمانده از سال بالغ بر یک‌میلیون و ۳۵۰هزار دستگاه محصول دیگر را به تولید برسانند. بنابراین آنها باید به طور متوسط در هر ماه تولیدی ۱۳۵هزار دستگاهی (یعنی به اندازه تیراژ دو ماه نخست امسالشان) داشته باشند.

ری‌را آمد
به سراغ آمار تولید خودروسازان بزرگ کشور در دو ماه نخست امسال برویم و ببینیم ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو چه کارنامه‌‌ای از خود در فروردین و اردیبهشت به جا گذاشته‌اند. طبق آنچه ایران‌‌خودرو، سایپا و پارس‌‌خودرو به بورس اعلام کرده‌‌‌اند، این شرکت‌ها در دو ماه نخست امسال، در مجموع ۱۳۵هزار و ۱۹۵ دستگاه انواع خودروی سواری را تولید کرده‌اند که این آمار از افزایش حدودا ۴۰ رصدی تیراژ نسبت به دو ماه مشابه سال گذشته حکایت دارد. در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها شده که توانسته‌‌‌اند ۷۶هزار و ۱۵۹ دستگاه محصول را در دو ماه ابتدایی امسال تولید کنند. سایپایی‌‌‌ها نیز تولیدی بالغ بر ۳۹هزار و ۵۰۰ دستگاه را در دو ماه نخست امسال ثبت کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۳۲درصدی را نشان می‌دهد. در نهایت، پارس‌‌‌خودرویی‌‌‌ها با توجه به آمار تولید کمتر از ۲۰هزار دستگاهی خود در فروردین و اردیبهشت، ۳۳ درصد بر تیراژ خود نسبت به دو ماه ابتدایی سال گذشته افزوده‌اند.

بنابر آمار منتشرشده از سوی وزارت صمت، ایران‌خودرو در دو ماه ابتدایی امسال بیشترین تولید خود را به مدل‌های پژو اختصاص داده است. آمار می‌گوید ایران‌خودرویی‌ها تولید پژو ۲۰۶ را تقریبا متوقف کرده‌اند، زیرا در دو ماه ابتدایی امسال تنها دو دستگاه از این خودرو به تولید رسیده است. البته گفته می‌شود پژو ۲۰۶ قرار است بار دیگر به خطوط تولید آبی‌های جاده‌مخصوص بازگردد، با‌این‌حال به نظر می‌رسد ایران‌خودرو فعلا ظرفیت تولید ۲۰۶ را به ۲۰۷ اختصاص داده، چه آنکه تیراژ این محصول در دو ماه ابتدایی امسال با رشدی ۱۶۶درصدی به ۲۱هزار و ۷۵۰ دستگاه رسیده است. در بین دیگر محصولات پژو، تولید مدل ۴۰۵ به طور کامل متوقف شده اما پارس تیراژی بالغ بر ۲۴هزار دستگاه داشته است. تمام پارس‌های ایران‌خودرو در سایت‌های شهرستانی این شرکت تولید می‌شوند. در بین دیگر محصولات ایران‌‌‌‌خودرو، سمند تیراژ هفت‌هزار و ۱۱۰دستگاهی را از خود به جا گذاشته که نسبت به دو ماه نخست سال گذشته کاهش پنج‌درصدی را نشان می‌دهد. سمند تنها در سایت تبریز ایران‌خودرو به تولید می‌رسد. ایران‌خودرویی‌ها سال گذشته تولید سمند در مدل پایه را متوقف کردند.

بنابر آمار ارائه‌شده به بورس، دنا نیز در دو ماه نخست امسال ۱۲هزار و ۳۹۱ دستگاه تولید داشته است. در مقایسه با دو ماه نخست سال گذشته، تولید دنا ۹۳درصد رشد را به خود می‌بیند. ایران‌خودرو ظرفیت تولید سمند (در مدلی که متوقف شده) را به دنا اختصاص داده است، زیرا این خودروها از یک خانواده هستند. رشد تولید دنا در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو به نام رانا با افت تولید سنگینی در دو ماه نخست امسال مواجه بوده است. ایران‌خودرویی‌ها تا پایان اردیبهشت امسال هزار و ۳۶۵ دستگاه رانا را به تولید رسانده‌اند که نسبت به دو ماه ابتدایی سال گذشته افت ۷۰درصدی را نشان می‌دهد. در گزارشی که ایران‌خودرو برای فروردین به بورس ارائه داده بود، نامی از رانا به چشم نمی‌آمد، به این معنی که این خودرو در ماه موردنظر تولیدی نداشته است.

از رانا که بگذریم، ایران‌‌‌‌خودرو محصولی چینی به نام‌‌‌‌ هایما نیز دارد که تولید آن در دو ماه نخست امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته ۷۶درصد رشد داشته است. طبق آمار، در دو ماه ابتدایی امسال، ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها دو‌هزار و ۹۶۱ دستگاه ‌هایما را در سایت خراسان خود تولید کرده‌‌‌اند. تولید ‌هایما در دوره‌ای قرار بود متوقف شود، اما مذاکرات ایران‌خودرو با طرف چینی جواب داد و این محصول نه‌تنها از سایت خراسان نرفت، بلکه مدل‌های جدیدی از آن مهمان کشور شد.

سری هم به تارا بزنیم؛ محصولی که ایران‌‌‌خودرویی‌ها آن را روی پلتفرم پژو ۳۰۱ ساختند. طبق آمار وزارت صمت، ایران‌‌‌خودرو در دو ماه ابتدایی امسال شش‌هزار و ۱۵۴ دستگاه تارا تولید کرده، محصولی که در دو ماه مشابه سال گذشته تنها هزار و ۵۶۱ دستگاه تیراژ داشته است. بنابراین تولید تارا در دو ماه ابتدایی امسال و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته حدود ۳۰۰درصد رشد را نشان می‌دهد.

در لیست محصولات ایران‌خودرو اما نام ری‌را، خودروی جدید این شرکت، نیز به چشم می‌آید. ری‌را که روی پلتفرم پژو ۳۰۱ و در قالب محصولی کراس‌اوور ساخته شده، سال گذشته رونمایی شد و ظاهرا قرار است نیمه دوم امسال راهی بازار شود. طبق آمار، در دو ماه ابتدایی امسال چهار دستگاه از این خودرو به تولید رسیده است. در بین دیگر محصولاتی که ایران‌خودرو در دو ماه ابتدایی امسال (در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته) به سبد تولیدات خود اضافه کرده، می‌توان از پژو ۲۰۷ پانورامای اتومات و ۲۰۷ با موتور TU۳ نام برد. در مقابل، ایران‌خودرویی‌ها به تولید مدل پایه سمند، پژو ۴۰۵ و پژو ۲۰۶ پایان داده‌اند. ایران‌خودرو البته محصولات جدید دیگری نیز برای تولید دارد که از جمله آنها می‌توان TF۲۱ را نام برد.

آغاز تولید سهند و اطلس
از ایران‌‌‌خودرو بگذریم و به‌‌‌ سراغ سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در دو ماه نخست امسال به ساینا اختصاص داشته است. تولید ساینا در دو ماه نخست امسال بالغ بر ۱۷هزار و ۷۰۰ دستگاه بوده که تماما به سایت کاشان تعلق دارد. مقایسه این عدد با آمار سال گذشته نشان می‌دهد تولید ساینا رشدی ۱۵۶درصدی را در دو ماه ابتدایی امسال تجربه کرده است.

سایپایی‌ها در بازه زمانی تحت بررسی، نزدیک به ۱۴هزار دستگاه کوئیک را نیز به تولید رسانده‌اند که نسبت به دو ماه نخست پارسال رشد ۲۰۲درصدی را نشان می‌دهد. این شرکت حدود هشت‌هزار دستگاه تیبا را نیز تولید کرده که این آمار از افت ۳۴درصدی تیراژ آن نسبت به دو ماه ابتدایی سال گذشته حکایت دارد. گویا قرار است تولید تیبا برای همیشه متوقف شده و ظرفیت تولید آن به دیگر محصولات این شرکت به‌ویژه اطلس اختصاص یابد.

سایپایی‌ها اتفاقا در آمار تولید دو ماه امسال خود اطلس (به عنوان عضوی جدید) را دارد که چهار دستگاه از آن به تولید رسیده است. در کنار اطلس، سایپایی‌ها تولید شاهین اتومات را هم آغاز کرده‌اند، خودرویی که در فروش اخیر خودرو نامش در لیست محصولات قابل‌عرضه وجود داشت، هرچند قیمت آن هنوز اعلام نشده است. بنابر آمار منتشره در دو ماه نخست امسال شاهین تیراژی کمتر از هشت‌‌هزار دستگاه را به ثبت رسانده، با‌این‌حال در مقایسه با دو ماه ابتدایی سال گذشته ۱۲۷درصد رشد داشته است. سری هم به پارس‌‌‌خودرو زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا بزنیم؛ شرکتی که در دو ماه نخست امسال علاوه بر تولید انواع کوییک، چهار دستگاه سهند را نیز به تولید رسانده است. سهند محصول جدید پارس‌خودرو است که سال گذشته رونمایی شد و قرار است امسال راهی بازار شود.

در کارنامه تولید پارس‌خودرو بیشترین تعداد تولید طی دو ماه امسال به کوئیک در مدل R اختصاص دارد. طبق آمار، در دو ماه نخست امسال بیش از ۱۰هزار دستگاه از این محصول در پارس‌خودرو به تولید رسیده است. در مقایسه با دو ماه ابتدایی سال گذشته، تولید خودروی موردنظر ۲۶درصد رشد کرده است. در مجموع ۱۹ هزار و ۱۳۰ دستگاه کوئیک در پارس‌خودرو تا پایان اردیبهشت امسال به تولید رسیده که در مقایسه با دو ماه ابتدایی سال گذشته رشد ۳۳درصدی را نشان می‌دهد.