خراسان/ روز سه شنبه هفته قبل بود که رهبر حکیم انقلاب برای پنجمین بار از نمایشگاهی بازدید کردند که ریشه و اصلش به خودباوری و مقاومت اقتصادی دربرابر تحریم ها برمی گشت . نمایشگاه پیشگامان پیشرفت در سال ۹۸ در حالی برای اولین بار در حسینیه امام خمینی(ره) و روی همان زیلوهای ساده و معروف  رونمایی شد که یک سال از آغاز دوباره تحریم ها بعد از خروج ترامپ از برجام می گذشت و کشور نیاز داشت برای ایستادگی در برابر این تحریم های ظالمانه بیش از گذشته به داخل اتکا داشته باشد؛ اما حالا بعد از گذشت پنج سال ، تحریم ها همچنان باقی است و در این سوی میدان تحمل ستودنی مردم مقاوم ایران هم همچنان باقی است و این همان چیزی است که دشمن را برای فشار بیشتر مایوس کرده است . 

رهبر انقلاب روز چهارشنبه نیز در دیدار مسئولان و فعالان حوزه اقتصاد بر بازدید از این نمایشگاه توسط مقامات و مسئولان کشور تاکید کردند و در کنار آن کار رسانه ای قوی که بتواند دستاوردهای ایران عزیزمان را حداقل برای مردم خودمان بهتر نشان دهد؛ اقدامی که حداقل آن امیدآفرینی است و در کنارش می تواند به بررسی و حل مشکلات و موانع کار تولید در کشور کمک شایانی داشته باشد . 
برای همین هدف روز شنبه بازدید چهارساعته ای از این نمایشگاه داشتیم . بازدیدی که همزمان شد با حضور رئیس جمهور، رئیس مجلس ، معاون راهبردی رئیس جمهور و وزرای صمت، کشاورزی و ارتباطات که نشان می داد مسئولان هم توصیه رهبری را جدی گرفته و برای آگاه تر شدن نسبت به داشته های تخصصی کشورمان و در جریان مشکلات قرار گرفتن ، به این نمایشگاه آمده اند .
در نمایشگاه پیشگامان پیشرفت که در حسینیه امام خمینی(ره) یعنی همان جایی که مقام معظم رهبری سخنرانی های عمومی خود را بیان می کنند، برپا شده بود ، امسال حدود ۴۰ غرفه حضور داشتند . غرفه هایی که از صنایع مختلف نمایندگی می کردند از تولیدات دارویی تا تجهیزات پزشکی و صنعت برق و فولاد تا پوشاک  و پتروشیمی و مصالح ساختمانی . از تولیدکننده قطعات هواپیما و خودروهای پیشرفته و به روز تا سازنده کشتی های باری غول پیکر و صنایع دستی و محلی . از کسانی که در حوزه ماهواره کار می کنند تا نویسندگان نرم افزارهای کاربردی و هوش مصنوعی .تنوع بالا در کنار های‎تک بودن آن ها ویژگی مهم این نمایشگاه بود که جدا از حس افتخار ، دانسته های هر فرد بازدیدکننده را ارتقا می داد . اما در کنار این ها یک حرف مهم و پیام اصلی هم داشت و آن اینکه ایرانی را از تهدید نترسانید، چون او از تهدید هم فرصت می سازد؛ کما اینکه تحریم های شش سال اخیر باعث شده تا در بسیاری از صنایع و تخصص ها کار را پیش برده و به نتایج عجیب و غریب هم برسیم . این عبارت جالب شاید زیبنده این نمایشگاه و کار بزرگ متخصصان ایرانی باشد که ما یا راهی می یابیم یا راهی می سازیم و این یعنی بن بستی وجود ندارد . البته در کنار توانمندی و دستاوردهای خارق العاده پیش روی ما نباید از مشکلات و تنگناها هم گذر کرد . مشکلاتی همچون عدم تامین مالی ، قوانین دست و پاگیر ، واردات بی رویه ، تحریم های آزاررسان که کار صادرات و انتقال پول را سخت کرده، وعده های عملی نشده مسئولان ، مافیاهای مختلف و ... مشکلاتی بود که در گفت‎وگو با غرفه داران نمایشگاه زیاد شنیدیم . هرچندکار ما بازتاب این مشکلات  در رسانه است و کار اصلی را مسئولان دولتی و مجلس باید برای رفع آن ها انجام دهند . 
در ادامه گزارشی اجمالی از این بازدید چهارساعته را می خوانید . 
 بازدید از نمایشگاه را از بخش تحقق رشد اقتصادی هشت درصد شروع کردم؛ جایی که ابتدا به بررسی مشکلات و دلیل  نرسیدن به این رشد پرداخته اند . تحقیقات خوب و پخته ای برای این کار صورت گرفته و قرار شده تا بخش های مختلف نظام با استفاده از این تحقیقات به دنبال رفع موانع بروند؛ البته اگر بروند . 
در این بخش ۳۷۰ پروژه پیشران مشخص شد که گرفتار ۱۷۰ میلیارد دلار هستند و حالا قرار است بدون کمک گرفتن مستقیم از دولت و با روش های داخلی و فاینانس تامین مالی شوند .
مسئول این غرفه می گوید برای حل مشکلات رشد هشت درصدی ۵۲ مشکل را شناسایی کردیم و از این تعداد به چند چالش اصلی رسیدیم که برای حل آن ها برنامه ریزی کرده و در اختیار بخش های مختلف قرار می دهیم . وی چالش های اصلی را ناترازی انرژی ، عدم تامین مالی ، مجوزهای دولتی ، مشکلات بانکی ، تحریم ، برخورد سلیقه ای ، فناوری های قدیمی ، قوانین منسوخ شده و زیرساخت های ناکارآمد می داند . با این حال امیدوار است بتوان با رفع همه یا بخشی از این مشکلات به رشد ۸درصدی مطلوب برنامه هفتم پیشرفت که مورد تاکید رهبری هم هست، برسند .
تیره  و روشن های صنعت داروسازی 
همیشه شنیده ایم که ایران در صنعت داروسازی پیشرفت های خوبی داشته و حتی صحبت از ۹۵درصد داخلی سازی داروهای مصرفی بوده است . در غرفه صنعت داروسازی اما اعداد جالب تری هم شنیدیم . حضور بیش از ۷۰۰ شرکت دارویی در ایران که عملا رتبه اول را به ما داده است و ۱۷۶ هزار اشتغال متخصص در این حوزه چیز کمی نیست .ایران توانسته ۱.۱ درصد از تولید کل دنیا را به خود اختصاص دهد؛ با این حال ۰.۲۹درصد از قیمت جهانی را ایرانی ها دارند و این یعنی داروی ایرانی قیمت بسیار ارزانی دارد با این حال اگر این صنعت تعطیل شود، باید چهاربرابر همین قیمت های فعلی را هزینه واردات کنیم . این یعنی یک صنعت راهبردی که اصلا هم شوخی سرش نمی شود؛ ولی مشکل کجاست ؟ عدم بازسازی بزرگ ترین مشکل است . به این معنی که با ۳۸میلیارد دلار سرمایه گذاری صورت گرفته در این صنعت باید حداقل ۲۰درصد خرج کرد تا بازسازی انجام شود، در غیر این صورت به سرعت دچار بحران دارویی خواهیم شد . مشکل دیگر تبدیل ارز ۴۲۰۰تومانی به ۲۸۵۰۰تومانی در دولت قبل برای واردات مواد اولیه داروست که هنوز دولت پول این مابه التفاوت را نداده و همین مسئله شرکت های دارویی را با مشکل بزرگ مالی روبه رو کرده است . با این حال مسئول این غرفه از رونمایی ۴داروی جدید به ویژه در حوزه نازایی و درمان سرطان خبر داده که ایران را پیشرو در این زمینه می کند.
در حوزه تجهیزات پزشکی هم که غرفه دیگری در این نمایشگاه است، دستاوردهای مهمی به چشم می خورد ، ایمپلنت های متنوع و به روز ، کیت های دندان پزشکی ، وسایل عفونت زدایی بیمارستان و ... که به زیبایی و با برندهای ایرانی خودنمایی می کنند . 
به گفته مسئول این غرفه با همه تلاش متخصصان ایرانی تاکنون ۱.۴ میلیارد دلار در داخل تولید و ۱.۷میلیارد دلار واردات داریم . این تولیدات توسط ۲۰۰ شرکت تجهیزات پزشکی انجام می شود که در کنار ۵۰۰ شرکت دانش بنیان در مجموع برای ۴۵۰۰ نفر اشتغال ایجاد کرده اند . به گفته او امروز حجم بازار ایران ۳.۱ میلیارد دلار است که در صورت تحقق رشد هشت درصدی به ۴.۵ میلیارد دلار می رسد و سهم تولید داخلی نیز ۲.۵ برابر می شود.
آمارهای جالب و امیدوارکننده ای هم هست، یکی از شرکت های ایرانی حاضر در نمایشگاه توانسته اتوکلاو فوق سریعی بسازد که برای حل مشکل عفونت در بیمارستان ها بسیار مهم است . این دستگاه ۴۰۰۰دلار هزینه دارد اما ۸۰۰۰دلار صادر می شود؛ در حالی که برای خرید آن از خارج کشور باید ۱۴۰۰۰ دلار هزینه کرد . در این صنعت نیز مشکلات جلوی پیشرفت مناسب را گرفته ، مشکلاتی از جمله رقبای دولتی و شبه دولتی ، نبود یک معاونت مستقل در وزارت بهداشت و عدم حمایت مالی از این گونه مشکلات است .
دامپ تراک ایرانی ، یک میلیون یورو ارزان تر از مدل خارجی 
در غرفه معدن یک دستاورد مهم و راهبردی قابل مشاهده بود . همه ما کامیون های عظیم الجثه حمل سنگ معدن را از نزدیک یا در تلویزیون دیده ایم . یک فناوری مهم و پیچیده که حالا ایرانی ها توانسته اند به آن دست پیدا کنند و نمونه های ایرانی آن را بسازند . این کامیون ها که موسوم به دامپ تراک هستند می توانند ۱۵۰تن بار حمل کنند . این کامیون ها در خارج از کشور ۱.۸ تا ۲.۲ میلیون یورو قیمت دارند اما نمونه ایرانی اگر به تولید انبوه برسد تنها ۱.۲ میلیون یورو قیمت گذاری شده، ضمن این که دامپ تراک ایرانی ۶۵درصد ایرانی است . مشکل این کامیون ها مصرف سوخت بالای آن ها در حدود ۳هزار لیتر گازوئیل در روز است . این شرکت ایرانی برای حل این مشکل رو به انرژی خورشیدی آورده که در بیابان های محل کار دامپ تراک به وفور یافت می شود؛ هرچند هنوز با وزارت دفاع برای تولید باتری های مناسب در حال کار هستند .
پیوند عضو با سلول بنیادی پرده جنین 
در غرفه دیگری دارویی عرضه شده که از سلول های بنیادی پرده جنین ساخته شده و می تواند پیوند اعضا را به بدن جدید تسهیل کند؛ موضوعی که در بسیاری از پیوندها مشکل اصلی به شمار می رود . همچنین داروی دیگری ساخته اند که زخم های درمان ناپذیر دیابتی را ترمیم می کند . تولید داروی ضدسرطان خون کودکان دیگر فراورده مهم این شرکت است. هرچند این ها هم گلایه دارند که این داروها با وجود ایرانی بودن گران هستند و باید دولت پوشش بیمه ای برای آن ها ایجاد کند. می گویند داروی ما ۱۵۰میلیون تومان هزینه دارد اما نمونه خارجی ۸۰ تا ۱۰۰ هزار دلار است که قابل مقایسه نیست.
 در غرفه دیگری یک شرکت قطعه ساز ایرانی برای خودروها حضور دارد که می گوید قیمت ما ۳۰درصد از چینی ها هم ارزان تر است و برخی قطعات چینی را با برند آن ها وارد بازار می کنند . می گوید ۱۴۰۰۰ پرسنل داریم که ۸۰درصد خانم هستند از جمله ۴۰۰۰ زن سرپرست خانوار .
سرور بومی و رقیب با HP
در یکی از غرفه ها با موضوع جالبی روبه رو شدیم . یک تولیدکننده سرور ایرانی که می گوید با سرورهای HP قابل رقابت است اما مافیای داخلی و خارجی اجازه نمی دهد محصولش را که مورد تایید نهادها و شرکت های معتبر بوده بفروشد . می گوید ۱۱ سال است جمعی از المپیادی ها و نخبه های دانشگاهی دور هم جمع شده و چنین محصولی ساخته اند اما مافیا نمی گذارد نفس بکشند . می گوید HP در آمریکا ۱۸درصد بازار را دارد اما در ایران ۹۲ درصد که عدد عجیبی است . سالی ۱۰۰هزار سرور خارجی وارد ایران می شود اما این شرکت نتوانسته یک سرور هم در سال جاری بفروشد و تازه یک شرکت مخابراتی به او وعده داده سال آینده ۳۰۰ دستگاه از او بخرد . می گوید به او رشوه ۵میلیون دلاری داده اند که تعطیل کند اما او با وجود رفتن بسیاری از پرسنل نخبه اش به خارج از کشور هنوز تسلیم نشده است .
چند شرکت صنعتی بزرگ هم در این بخش حضور دارند . از شرکت هپکو اراک که کار ساخت ماشین های سنگین راهداری و صنعتی را برعهده دارد و جدیدترین دستاوردش ساخت بیل بوم بلند برای اولین بار است که می تواند در تخریب ساختمان های بلند و در زلزله و آتش سوزی کاربرد مهمی داشته باشد و البته  شرکت آلومینیوم ایران که در خاورمیانه چهارم است   . مسئول این شرکت می گوید ایران یک معدن بوکسیت که از مواد اولیه اصلی آلومینیوم است در گینه دارد که سال هاست رها شده و ما متعجب از این که در آن سوی آفریقا چرا باید چنین سرمایه ای بی استفاده بماند . با این حال در داخل شرکت های خصوصی ۴۰هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری کرده اند که نشان می دهد آینده روشن تر از امروز خواهد بود . 
در غرفه ای یک شرکت هوشمندسازی در صنعت در کنار تولیدات دیگرش ، یک نوع قلاده هوشمند برای گاو شیری ساخته که با هوش مصنوعی می تواند تولید شیر گاو را افزایش دهد . این کار در صورت عمومی شدن می تواند ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار در سال ارزآوری یا صرفه جویی ارزی ایجاد کند . 
در غرفه فولاد مبارکه اصفهان عددها قابل مقایسه با صنایع دیگر نیست . ۶درصد تولید ناخالص داخلی ، ۸درصد اشتغال کل کشور ، ۱۸درصد صادرات غیرنفتی ، ۳۸۰هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم، افزایش ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصدی ارزش افزوده از معدن تا محصول تنها بخشی از این اعداد هستند با این حال کار بزرگ فولاد مبارکه تامین آب و برق خود بدون اتکا به شبکه کشور است . ایجاد یک نیروگاه ۹۰۰مگاواتی گازی در کنار بزرگ ترین نیروگاه خورشیدی ایران به ظرفیت ۶۰۰مگاوات و انتقال آب از دریای عمان به اصفهان از جمله این اقدامات است . 
در غرفه لوازم خانگی مدیرعامل یکی از شرکت های بزرگ که تبلیغاتش را زیاد در صداوسیما می بینیم، یک جوان حداکثر ۳۰ ساله بود که می گفت ۱۰ درصد لوازم خانگی در کشور را تولید می کنند و حتی به دنبال تولید در کنیا هستند ، شبیه کاری که ال جی و سامسونگ در ایران و سایر کشورها می کنند . 
یکی از غرفه های جالب در این نمایشگاه غرفه تولید مواد رزین و رنگ بود که مدیرعاملش یک خانم کارآفرین بود . او البته از دستاوردهایش گفت اما بیشتر گلایه داشت که هندی ها بازار را چنان گرفته اند که راهی برای نفس کشیدن آن ها باقی نمانده و درخواست حمایت از مسئولان و افزایش تعرفه واردات را داشت . این را هم گفت که پیشنهادهای وسوسه انگیز زیادی برای مهاجرت داشته اما علاقه به ایران مانع شده است . 
اما یکی از غرفه های جذاب برای هر مخاطبی غرفه صنایع دستی بود .روی میز غرفه انواع صنایع دستی شهرهای مختلف به چشم می خورد و در داخل غرفه زنانی با لباس های محلی و مشغول ریسیدن نخ از پشم  بودند در حالی که از فرزند نوزاد خود هم مراقبت می کردند. صنایع دستی ارزش افزوده بسیار بالایی دارند و در کنارش به قول مسئول غرفه عشق و هنر و عاطفه هم دارد . مشکل اصلی این ها مالیات سنگین است که پرداختش برایشان سخت است و تقاضا برای دیپلماسی عمومی به منظور شناساندن صنایع دستی ایرانی به دنیا . 
در غرفه ای با بزرگ ترین شرکت تولیدکننده چرم طبیعی در ایران روبه رو شدیم . شرکتی که با ۹هزار کارگاه کوچ شناسنامه دار در ارتباط است و هزار همت گردش مالی دارد و در حدود ۳۰۰هزار شغل ایجاد کرده است. البته می گویند مشکل مالی بسیاری از کارگاه ها را تعطیل یا نیمه تعطیل کرده و نیاز به حمایت سریع دولتی دارند . مسئول شرکت می گوید الان پوست خام صادر می شود در حالی که چرم دباغی شده  ۴برابر و اگر به محصول تبدیل شود ۸برابر ارزش افزوده خواهد داشت و نباید خام فروشی در این حوزه ادامه یابد . 
در غرفه های دیگر هم نمونه های بسیار جالب و کارکردی از شرکت های خصوصی و متخصصان ایرانی به چشم می خورد، که گفتن از آن ها به یک کتاب طولانی نیاز دارد؛ اما در همین حد هم این تصور را که ایرانی در شرایط تحریم و فشار دست بسته است، زیر سوال می برد . اگرچه همه این بخش ها مشکلات متعددی داشتند اما در کنار همه این ها و به سختی توانسته اند نیازهای اصلی کشور را تامین کرده و از فروپاشی اقتصاد در تحریم که هدف آمریکا بوده جلوگیری کنند . از این به بعد وظیفه دولتمردان و مجلسی هاست که با قوانین و اقدامات مناسب این فضا را برای کار بیشتر بهبود ببخشند.