تسنیم/ مسئول گروه حفاظت و مرمت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید پاسخ قابل تاملی را در واکنش به گزارش «شاهکار تازه در تخت جمشید؛ گل ستون کاخ صدستون متلاشی شد!» در شبکه های اجتماعی منتشر کرد.

روز گذشته خبری با عنوان «شاهکار تازه در تخت جمشید؛ گل ستون کاخ صدستون متلاشی شد!» منتشر کردیم که حکایت از یک تخریب به دلیل اقدامات غیرکارشناسی در این محوطه جهانی داشت.

چند ساعت بعد از انتشار این خبر، شهرام رهبر مسئول گروه حفاظت و مرمت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در واکنش به خبر فروپاشی گل ستون هخامنشی تخت جمشید در حالی جوابیه ای برای خبرگزاری تسنیم ارسال کرد که پیش‌تر آن متن را در اقدامی قابل تامل در فضای مجازی هم منتشر کرد.

وی در واکنش به گزارش خبرگزاری تسنیم با بیان اینکه مرمت گل ستون افتاده تخت جمشید به دلیل ملاحظات اقلیمی و وضعیت فعلی سرمای هوا در بهار 1404 انجام می شود، چنین گفته است: «گل ستون مورد بحث که خبر مرمت آن اخیرا در یکی از رسانه ها منتشر شده است، از بازسازی علمی 740 قطعه شکسته شده یک گل ستون هخامنشی شکل گرفته و این قطعات بیش از 2000 سال در فضای آزاد قرار داشتند.

در سال 95- 96 مرمت این گل ستون  شروع و بدون استفاده از  میله گذاری با چسب آرولدیت و ملات پایه آهکی لدان انجام شده و هم اکنون به دلیل وضعیت سخت آب و هوایی، یک قطعه از 740 قطعه بازسازی شده که خود از چند قطعه دیگر تشکیل شده بود نیاز به مرمت مجدد پیدا کرد.

این قطعه توسط مرمتگران برداشته، روی الوار چوبی گذاشته شد و در دستور کار مرمت تکمیلی قرار دارد. با توجه به اینکه در مرمت های سنگ در نظرگیری شرایط آب و هوایی بسیار حائز اهمیت است، پس از فصل سرما مرمت این قطعه با رعایت اصول فنی انجام خواهد شد. بدیهی است حفاظت و مرمت در تخت جمشید با تایید کارگروه فنی پایگاه های میراث جهانی انجام می شود.
لازم به ذکر است مرمت امری است مستمر و یکی از اقدامات گروه حفاظت و مرمت تخت جمشید؛ پایش مستمر و بهسازی مرمت های پیشین است.»

اما در این واکنش، چند سوال مهم مطرح است که آقای شهرام رهبر به عنوان مسئول گروه حفاظت و مرمت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید باید به آن ها پاسخ دهد.

ماده مرمتی لدان که اوایل دهه 90 از سوی ایتالیایی ها وارد ایران شد و مرمت سیمانی را حذف کرد، به عنوان یک ماده نرمِ بدون آسیب جمعی و قابل جایگزینی شناخته می شود که هیچ ایرادی هم به آن وارد نیست اما نکته ای که معلوم نیست چرا آقای رهبر با سال ها تجربه و تخصص اصرار دارد از آن چشم پوشی کند این است که ماده مرمتی لدان، لایه ظریفی است که توان پوشش ترک های ظریف برای سنگ های کوچک را دارد، در واقع این ماده با ضخامت زیادقابل استفاده نیست و حکم عایق را دارد که مانع از نفوذ رطوبت می شود و روی این موضوع هم مقالات علمی زیادی وجود دارد.

آقای رهبر! شما در متن ارسالی نام چسب «اپوکسی» را که در گزارش به آن اشاره شده به نام چسب آرولدیت تغییر داده در حالی که یک جستجوی کوتاه کافی است تا بدانیم آرولدیت نام مرمتی همان چسب اپوکسی است که استفاده از آن برای چسباندن قطعات بزرگ سنگ کارآیی ندارد و عجیب است یک مرمت‌گر حرفه‌ای در این راه از روش اصولی و ایمن اتصال قطعات بزرگ سنگ،  یعنی استفاده از مفتول فولادی ضدزنگ استفاده نکرده است.

مسئله گل‌ستون اگرچه دوباره برخی توجهات را به سمت تخت جمشید جلب کرده است اما مسائل مربوط به این منطقه تاریخی صرفا محدود به آن نیست و مسائل و اتفاقاتی دیگر هم در سال‌های پیش رخ داده که کارشناسان این حوزه را به انتقاد واداشته است.

مسائلی مانند جابجایی استادکاران سنتی با کارشناسان جدید، تعطیلی کارگاه‌ها، کمرنگ شدن حضور کارشناسان در تخت جمشید، بی‌خبری از شورای فنی پارسه و عدم حفاظت پس از انجام مرمت‌ها، ازجمله مواردی است که در این زمینه وجود دارد و خبرگزاری تسنیم در آینده به صورت مفصل به آنها خواهد پرداخت تا از به صدا درآمدن زنگ خطر برای موجودیت این میراث جهانی و ویترین فرهنگی تاریخی ایران جلوگیری شود.