خیلی از ما در طول هفته، سردردهای شدید و عجیبی می‌گیریم که دل‌مان می‌خواهد سرمان را به دیوار بکوبیم یا محکم آن را ببندیم تا فقط سردردمان خوب شود. پزشکان می‌گویند اگر این سردرد از ۴ تا ۷۲ ساعت طول بکشد و همراه با علائمی باشد، احتمالا دچار میگرن شده‌اید و باید آن را تحت نظر یک متخصص پیگیری کنید.

میگرن، یک بیماری عصبی است که خود را با نشان می‌دهد و معمولاً دردی ضربان‌دار در یک طرف سر ایجاد می‌کند و با علائمی مثل تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا و بعضی از بوها همراه است.

دلیل دقیق بروز سردردهای میگرنی هنوز کاملاً مشخص و شناخته‌شده نیست و پژوهشگران همین قدر می‌دانند که بروز آن به عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، جنسیت، سن و ... بستگی دارد. در میگرن، مغز به محرک‌هایی مثل استرس، تغییر در الگوی خواب (کم‌خوابی‌های طولانی‌مدت، تغییر زمان خواب، شب‌بیداری)، تغییرات هورمونی، برخی غذاها , نور زیاد حساسیت بیش‌ازحد نشان می‌دهد. این حساسیت باعث تغییر در فعالیت عروق خونی و سیگنال‌های عصبی مغز می‌شود و آن سردرد شدید و ضربان‌دار را ایجاد می‌کند.

عوامل محیطی هم باعث بروز میگرن می‌شود؟

اگرچه عوامل بسیاری در بروز میگرن تاثیرگذارند اما به گفته متخصصان، ژنتیک و ارث بیش از هر عامل دیگری در ابتلا به این عارضه مؤثر است.

دکتر بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب در گفتگو با همشهری آنلاین در این رابطه به موضوع مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید: چیزی به نام ابتلا به میگرن وجود ندارد. میگرن، یک عارضه ژنتیکی و ارثی است که ۳۰ درصد افراد با آن متولد می‌شوند. یعنی این ۳۰ درصد، استعداد ابتلا به میگرن را در طول زندگی دارند. حالا ممکن است این عارضه در دوران کودکی در آنها بروز کند یا در دوره میانسالی. در ضمن احساس سردرد در آنها همیشه بیشتر از بقیه افراد است.

زمانی با بیان این که هنوز دلایل مشخصی برای بروز میگرن در دنیا شناسایی نشده، عنوان می‌کند: البته تعدادی عوامل تحریک‌کننده برای این عارضه شناخته شده که تغییرات شیمیایی در مغز، گرمای شدید، نور زیاد، کم‌آبی بدن، تغییرات هورمونی در زنان (قاعدگی، بارداری، یائسگی)، استرس بیش از حد، صداهای بلند، فعالیت بدنی شدید، تغییر در الگوی خواب (کم‌خوابی‌های طولانی‌مدت، تغییر زمان خواب، شب‌بیداری)، بوهای غیرمعمول، مصرف سیگار و الکل، مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار، استفاده زیاد از ادویه‌ در غذا، مصرف غذاهای مانده، مصرف غذاهای چرب و عوارض بعضی از داروها از جمله این عوامل هستند.

البته به گفته این متخصص مغز و اعصاب عوامل مختلفی در طول زندگی ممکن است این استعداد را در این دسته از افراد بیشتر کند که مهم‌ترین آنها مصرف بی‌رویه مسکن‌هاست.

تاثیر خطرناک مسکن‌ها

زمانی ادامه می‌دهد: غیر از مصرف بی‌رویه و زیاد مسکن‌ها که تاثیر زیادی در بروز میگرن دارد، عواملی مثل خواب ناکافی، بی‌خوابی‌های شدید، استرس‌، اضطراب و افسردگی هم می‌توانند آن را تشدید کنند. البته استرس از عوامل بروز میگرن نیست و فقط می‌تواند آن را تشدید کند. گاهی فقط هم استرس باعث بروز میگرن نمی‌شود. آرامش زیاد هم می‌تواند آن را تشدید کند. خیلی‌وقت‌ها شما شب خوب می‌خوابید اما صبح با سردردهای میگرنی بیدار می‌شوید. البته باید توجه داشت که گاهی میگرن با دیگر سردرهای عصبی هم همراه می‌شود و میگرنِ خالی نیست.

خیلی از افراد تصور می‌کنند میگرن، محصول زندگی مدرن است و قبلا چنین عارضه‌ای وجود نداشته است، اما زمانی می‌گوید: اتفاقا میگرن خیلی قدیمی است و بیماری جدیدی نیست. فقط قبلا بین مردم ناشناخته بود و اسامی دیگری داشت. مثلا خیلی‌ها در مواجهه با سردردهای شدید فکر می‌کردند فشار خون یا سینوزیت دارند. درحالی‌که میگرن داشتند. اسم‌های شایع این بیماری قبلا بیشتر سینوزیت و فشارخون بود. بعضی از افراد هم فکر می‌کردند نمره عینک‌شان مشکل پیدا کرده و اشکال از چشم‌شان است. الان میگرن بین مردم شناخته‌تر شده است.

میگرن درمان دارد؟

بیش از ۱۵۰ نوع سردرد در دنیا شناسایی شده که از لحاظ شدت، علت ایجاد، طول دوره و … با هم متفاوتند. درد میگرن با سایر سردردها تفاوت دارد و درمجموع علائم ناتوان‌کننده‌ای دارد که مهم‌ترین آن سردرد است؛ سردردی ضربان‌دار یا نبض‌دار، تیز و کوبنده.

برخلاف این تصور عمومی که میگرن می‌تواند منجر به مرگ فرد شود، پزشکان می‌گویند این بیماری قابل کنترل است. به این شرط که فرد، عوامل محرک شروع حملات میگرن در خود را شناسایی و با کمک پزشک متخصص مغز و اعصاب برای کنترل و کاهش شدت آن اقدام کند.

زمانی در این باره می‌گوید: میگرن تا امروز موجب مرگ کسی نشده و اتفاقا ۸۰ تا ۹۰ درصد بیمارانی که به پزشک مراجعه و داروهای تجویزشده پزشک را مصرف می‌کنند، بعد از دوره‌ای کاملا درمان می‌شوند. به شرط این که یک سری رفتارهای غلط مثل مصرف بی‌رویه مسکن‌ها و مصرف زیاد مشروبات الکلی را کنار بگذارند. میگرن زمانی بیماری محسوب می‌شود که از کنترل خارج شود، مانع کار و فعالیت روزانه شود و تعداد حملاتش در طول هفته از حد متعارف بیشتر شود. در این صورت فرد باید برای مدت محدودی - مثلا ۳ ماه - دارو مصرف کند تا سیستم کنترل درد در مغزش ریسِت شود.

این متخصص مغز و اعصاب اضافه می‌کند: برای خلاص شدن از دردهای میگرنی هم باید دست از مصرف زیاد مسکن‌ها برداریم و هم سبک زندگی یا لایف استایل خود را اصلاح کنیم؛ مثلا بی‌خوابی طولانی‌مدت از عوامل تشدید میگرن است. یا مصرف بعضی خوراکی‌ها باعث سردردهای میگرنی می‌شود. مثل پنیر، شکلات، سوسیس و کالباس و سایر گوشت‌های فرآوری‌شده و خوراکی‌های دیگر، اما ما هرگز به بیماران توصیه نمی‌کنیم که آنها را به طور کامل از برنامه غذایی خود حذف کنند. چون این خوراکی‌ها عامل بروز میگرن نیستند. فقط توصیه می‌کنیم که در زمان بروز سردردهای شدید میگرنی، مصرف پنیر و شکلات و سایر خوراکی‌های مضرِ یادشده به طور موقت کنار گذاشته شوند.

این خوراکی‌ها را کمتر بخورید

هرچند بعضی از غذاها و خوراکی‌ها می‌توانند میگرن را تحریک کنند اما میزان تاثیر این خوراکی‌ها بر سردرد افراد مختلف متفاوت است. با این حال یک سری خوراکی‌های مشخص عامل تشدید سردردهای میگرنی هستند که بهتر است افراد طبق تجربه خودشان آنها را بشناسند و کمتر مصرف کنند یا موقع سردرد آنها را نخورند. پنیرهای کهنه، پنیر چدار، پنیر پارمسان، گوشت‌های فرآوری‌شده مثل کالباس و سوسیس و ژامبون، کافئین زیاد یا قطع ناگهانی آن، نوشابه‌های انرژی زا، شکلات، کاکائو، مشروبات الکلی، برخی سس‌ها، غذاهای سنگین، غذاهای چرب، محصولات حاوی گندم در افرادِ حساس به گلوتن و حتی میوه‌هایی مثل موز خیلی رسیده مهم‌ترین خوراکی‌هایی هستند که احتمال تشدید دردهای میگرنی با مصرف آنها وجود دارد. بنابراین توصیه پزشکان این است که برای آن که حمله‌های چندروزه میگرن را تحمل نکنید، مصرف این چند مورد را به حداقل یا صفر برسانید.