دنیای اقتصاد/ناترازی در حوزه انرژی موضوع امروز و دیروز و زاییده یک دولت نیست، بلکه حاصل عملکرد دولت‌ها در دوره‌های مختلف است و نشات گرفته از عدم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها است که در این زمینه تحریم‌ها نیز بی‌اثر نبوده است. اما آنچه مهم است اینکه ناترازی از اقشار متعددی از مردم عادی گرفته تا صنایع خرد و بزرگ را در‌گیر خود کرده است.
 
البته امروز با افزایش نیاز به انرژی، ناترازی‌ها بیش از هر زمان دیگری به منصه‌ظهور رسیده و اقشار مختلفی را درگیر کرده است. از سوی دیگر در سالی که مزین به نام جهش تولید است ناترازی‌ها خسارت زیادی را بر تولیدکنندگان تحمیل کرده است. ناترازی‌ها در سال‌های اخیر بارها در مجلس شورای اسلامی مطرح و جلسات علنی و غیر‌علنی بسیاری نیز برای رفع آن برگزار شده، اما مشخص نیست که خروجی این جلسات به کجا رسیده است و آیا تاثیری در کاهش ناترازی‌ها داشته یا خیر.
آخرین جلسه‌ای که در مجلس برای بررسی ناترازی‌ها برگزار شد روز یکشنبه در کمیسیون صنایع و معادن مجلس با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس، محمد اتابک وزیر صمت و ستار هاشمی وزیر ارتباطات بود. در این جلسه که پیرامون موضوع ناترازی انرژی در بخش صنعت و معدن برگزار شد، رئیس مجلس گفت که باید تیمی در کمیسیون صنایع تشکیل شود تا به صورت قرارگاهی به موضوع انرژی بپردازد. وزارت صمت یک مصرف‌کننده در حوزه انرژی است و با استانداردسازی می‌تواند مصرف انرژی را کاهش دهد. یعنی بهینه کردن در دو طرف بر عهده وزارت صمت است. حتما در مجلس موضوع نظارت، کمک کردن و توضیح خواستن از دولت را خواهیم داشت. کمیسیون صنایع باید کمیته‌ای به شکل قرارگاهی تشکیل دهد و موضوع انرژی را رصد کند.

او همچنین تاکید کرد: با هوشمندسازی بخش مهمی از ناترازی انرژی در کوتاه مدت و میان مدت توسط کارخانه‌ها و صنایع حل خواهد شد. قالیباف همچنین تصریح کرد که حتما افزایش قیمت انرژی نه راه‌حل اول و نه حتی راه‌حل است. او اضافه کرد که اگر در مجلس در کنار دولت باشیم و دولت بخش خصوصی و مردم را به میدان بیاورد، مشکلات حل خواهد شد.
قالیباف در ادامه اعلام کرد که در جلسه سران مقرر شد آقای پزشکیان، رئیس سازمان بهینه‌سازی را در قرارگاه مرکزی در روزهای آتی مشخص کند و کمیسیون صنایع به صورت قرارگاهی نظارت کند. این کار باید به شکل کوتاه مدت و میان مدت شکل بگیرد. باید به کارت انرژی دیجیتالی برای هر فرد برسیم تا میزان مصرف انرژی هر فرد مشخص شود. برهمین اساس آن‌طور که سخنگوی کمیسیون صنایع به تسنیم خبرداده، کارگروهی در کمیسیون صنایع برای نظارت بر روند مدیریت مصرف انرژی در بخش صنعت تشکیل شده است.

رفع ناترازی به میزانی حائز اهمیت است که قالیباف روز گذشته و در دیدار با علمای اهل سنت نیز به آن اشاره کرد. او با بیان اینکه موضوعات اقتصادی یکی از چالش‌های جدی ما در کشور است، گفت که با صراحت می‌گویم حتما تحریم‌های ظالمانه آمریکا که خلاف همه قوانین بین‌المللی است برای ما مشکلاتی دارد؛ اما باید به این نکته نیز توجه شود که ما توانستیم با قابلیت‌ها و روش‌هایی که انقلاب و دفاع مقدس به ما آموخت، بخشی از این مشکلات را با همان روحیه و فرهنگ تلاش مجاهدانه پیش می‌بریم. رئیس مجلس همچنین با اشاره به ناترازی در حوزه انرژی و مسائل بانکی و پولی تاکید کرد که باید قبل از هر چیزی سراغ ناترازی‌ها در عرصه مدیریتی و برنامه‌ریزی رفته و با استفاده از تجربیات بزرگ انقلاب آن را حل کنیم؛ اساس و فلسفه پیروزی انقلاب و تداوم انقلاب در نقش واقعی مردم در اداره جامعه در ابعاد مختلف بود.
سخنگوی دولت نیز روز گذشته در خصوص ناترازی انرژی و برخی شایعات مبنی بر افزایش نرخ بنزین، واکنش نشان داد. به گزارش «ایسنا»، او خاطرنشان کرد: اکنون برای هر افزایش قیمت باید تمهیدات اجتماعی در نظر گرفته شود، بنابراین طبیعی است در مورد افزایش قیمت حامل‌های انرژی فکر کنیم، اما منظور من این نیست که به‌زودی بنزین گران خواهد شد. دولت در تلاش است تا ناترازی میان مصرف و توزیع سوخت را مدیریت کند.

ابوالقاسم جراره، نماینده تهران و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در پاسخ به این پرسش که خروجی جلساتی که برای رفع ناترازی در مجلس برگزار شده چه بوده، گفت: خروجی جلساتی که برای رفع ناترازی‌ها داشتیم منجر به شناسایی عوامل ناترازی شد. یکسری عوامل به دلیل سوءمدیریت‌ها است و یکسری عوامل نیز به این بر‌می‌گردد که ما برای تولید و مصرفمان برنامه‌ریزی مناسبی نکردیم تا در طول مدیریت این مسائل را رفع کنیم. بنابراین نتیجه عمده جلساتی که برگزار می‌شود این است که منشأ ناترازی‌ها کجاست. البته زمانی‌که تناسبی میان تولید و مصرف نباشد کاری از جهت رفع ناترازی‌ها وجود ندارد مگر آنکه به سمت مدیریت مصرف برویم.
او ادامه داد: یکی از موضوعاتی که در این جلسات می‌توان به آن رسید این است که اگر سوءمدیریتی وجود دارد آن را شناسایی کنیم. البته قبل از اینکه ما دچار بحران شویم باید پیش‌بینی‌های لازم در مورد مصرف کشور انجام می‌شد. به‌طور میانگین مشخص است که سالانه چقدر مصرف انرژی بالا می‌رود. یک بخشی از آن به دلیل ایجاد زیرساخت‌های جدید، نیازهای جدید و کارخانه‌های جدید است. بخشی از ناترازی هم بر می‌گردد به اینکه الگوی مصرف تغییر کرده است. برای مثال در گذشته در استان‌های خشک از کولرهای گازی استفاده نمی‌شد، اما تغییر الگوی مصرف به سمتی رفته که یک بخشی از کولرهای آبی به کولرهای گازی تغییر کرده و این موضوع در مصرف انرژی تاثیر داشته است.

این عضو کمیسیون صنایع مجلس خاطرنشان کرد: این مواردی است که باید از قبل پیش‌بینی و برای آن چاره‌اندیشی می‌شد. یک بخش هم نظام ساختار کشور است و مصرف خانگی که بخشی از مصرف ما را به خود اختصاص می‌دهد و باید در نظام مهندسی به شکلی به این موضوع توجه کنیم که از ابزارها و متریال‌هایی استفاده شود که از هدر‌رفت انرژی جلوگیری کند تا مصرف انرژی را مدیریت کنیم. اما متاسفانه به دلیل اینکه در کشور ما انرژی ارزان به دست مردم می‌رسد کسی به فکر مدیریت آن نیست.
جراره یادآور شد: البته همه این موارد بر گردن مردم نیست و مقصر ما مسوولان هستیم که مصرف را مدیریت نمی‌کنیم و محصولاتی که به مردم می‌دهیم با کیفیت نیست که مصرف انرژی کمی داشته باشد. برای مثال در ناترازی سوخت، خودرویی که به مردم می‌دهیم با کیفیت نیست که مصرف سوخت کاهش یابد. اگر خودروی با کیفیت به مردم بدهیم ۴۰ تا ۵۰ درصد مصرف سوخت کشور کاهش پیدا می‌کند. بخشی از ناترازی به دلیل ناکافی بودن کیفیت محصولاتی است که ما در اختیار مردم قرار می‌دهیم که این باید در تولیدات صنعتی ما لحاظ شود و به سمتی برویم که به لحاظ کیفی محصولات مختلفی را در اختیار مردم قرار دهیم.
جراره در خصوص نتیجه جلسات ناترازی‌ها، اظهار کرد: یک اشکالی وجود دارد و زمانی‌که به این نتیجه می‌رسیم که سوءمدیریت و ناکارآمدی اتفاق افتاده، این موارد را به دستگاه قضا معرفی نمی‌کنیم؛ بنابراین نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. تنها نتیجه‌ای که بعضا حاصل می‌شود این است که اگر در موردی مجلس ورود پیدا کند و فشار بیاورد در نهایت شاید مسوولی عوض شود. البته این مورد نیز گاهی اتفاق می‌افتد.