انبیاء و اوصیاء الهی، به عنوان برگزیدگان و هدایتگران الهی، همواره از دعا به عنوان سلاحی کارآمد در مسیر تبلیغ و هدایت استفاده کرده‌اند. آنان در سخت‌ترین شرایط و در اوج تنهایی، با مناجات و راز و نیاز با پروردگار، آرامش و اطمینان خاطر یافته و بر مشکلات فائق آمده‌اند. حجم گسترده‌ای از ادعیه و مناجات‌های برجای مانده از ایشان، گواهی بر اهمیت و ضرورت دعا در زندگی فردی و اجتماعی انسان‌هاست. این دعاها، نه تنها ابزاری برای درخواست حاجات، بلکه راهنمایی برای سلوک الی الله و تقرب به درگاه الهی است.

امام حسین علیه‌السلام سرور آزادگان و اسوه صبر و استقامت، در سخت‌ترین لحظات زندگی خویش نیز از دعا و نیایش به درگاه خداوند غافل نبود. ایشان در شب عاشورا، در اوج نبرد و در لحظات پر التهاب، با مناجات و دعا، به خود و یارانش آرامش می‌بخشید و این گونه، جلوه‌ای از بندگی خالصانه خود را به نمایش می‌گذاشت. این عمل، نه تنها برای آن حضرت، بلکه برای همه مؤمنان، درسی بزرگ است که در هر شرایطی باید به یاد خدا بود و از او یاری جست.

به عنوان نمونه، امام حسین علیه‌السلام در فرازهایی از مناجات خویش با خداوند می‌فرماید:

«اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِی فِی کُلِّ کَرْبٍ وَ رَجَائِی فِی کُلِّ شِدَّةٍ وَ أَنْتَ لِی فِی کُلِّ أَمْرٍ نَزَلَ بِی ثِقَةٌ وَ عُدَّةٌ»¹؛ یعنی «خدایا، تو در هر اندوهی تکیه‌گاه منی و در هر سختی امیدم و تو برای من در هر امری که برایم نازل شود، مورد اعتماد و پشتوانه‌ای.»

در این فراز، امام علیه‌السلام با صراحت اعلام می‌دارد که در هر اندوه و سختی، تنها به خداوند تکیه کرده و امید دارد. او خداوند را تکیه‌گاه و پشتوانه خود در تمام امور می‌داند و این گونه، جلوه‌ای از توکل و اعتماد مطلق به خالق هستی را به تصویر می‌کشد.

امام حسین علیه‌السلام در این دعا، خداوند را تنها تکیه‌گاه و امید خود معرفی می‌کند و این گونه به مؤمنان درس توکل و اعتماد مطلق به خداوند را می‌آموزد. همچنین این دعا، بیانگر نهایت فروتنی و بندگی امام در برابر خداوند است. ایشان با اعتراف به نیاز خود به رحمت الهی، نشان می‌دهند که تنها خداوند است که شایسته پرستش و تکیه است امام با این دعا، یقین خویش به قدرت و رحمت خداوند را به نمایش می‌گذارد. ایشان می‌داند که تنها خداوند قادر است در برابر اندوه و سختی‌ها، یاور و پشتیبان‌شان باشد. این مناجات امام دعوتی به توسل به درگاه الهی است. ایشان با توسل به خداوند در سخت‌ترین شرایط، آرامش و امید را در قلب یارانش زنده می‌کند و به مؤمنان می‌آموزد که در تمام امور زندگی خود به خداوند روی آورند.

این فراز از دعای امام حسین علیه‌السلام نه تنها برای زمان خود، بلکه برای تمام دوران‌ها و برای تمام انسان‌هایی که با سختی‌ها و مشکلات روبرو هستند، راهگشا و الهام‌بخش است. در دنیای پر از چالش و بحران امروز، فراگیری این دعای امام حسین علیه‌السلام می‌تواند به ما در ایجاد آرامش و مقابله با مشکلات کمک کند. با توکل به خدا و امید به رحمت او، می‌توانیم بر سختی‌ها فائق آمده و به سوی رستگاری گام برداریم.

 پاورقی:
متن کامل دعا: اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِی فِی کُلِّ کَرْبٍ وَ رَجَائِی فِی کُلِّ شِدَّةٍ وَ أَنْتَ لِی فِی کُلِّ أَمْرٍ نَزَلَ بِی ثِقَةٌ وَ عُدَّةٌ کَمْ مِنْ هَمٍّ یَضْعُفُ فِیهِ الْفُؤَادُ وَ تَقِلُّ فِیهِ الْحِیلَةُ وَ یَخْذُلُ فِیهِ الصَّدِیقُ وَ یَشْمَتُ فِیهِ الْعَدُوُّ أَنْزَلْتُهُ بِکَ وَ شَکَوْتُهُ إِلَیْکَ رَغْبَةً مِنِّی إِلَیْکَ عَمَّنْ سِوَاکَ فَفَرَّجْتَهُ وَ کَشَفْتَهُ وَ أَنْتَ وَلِیُّ کُلِّ نِعْمَةٍ وَ صَاحِبُ کُلِّ حَسَنَةٍ وَ مُنْتَهَى کُلِّ رَغْبَةٍ.

«خدایا، تو در هر اندوهی تکیه‌گاه منی و در هر سختی امیدم. و تو برای من در هر امری که بر من نازل شود، مورد اعتماد و پشتوانه‌ای. چه بسیار اندوهی که دل در آن ناتوان و چاره در آن کم و دوست در آن خوار می‌شود و دشمن در آن شماتت می‌کند، من آن (مصیبت) را به تو نازل و عرضه کردم و به تو شکایت کردم، از روی میل و رغبتی که به تو دارم و به غیر تو عرضه نکردم. پس تو آن را گشودی و برطرف کردی. و تو صاحب هر نعمتی و دارنده هر خوبی و نهایت هر خواسته‌ای.»