صبح نو/متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

در روزهای اخیر، یکی از شبکه‌های صداوسیما اقدام به پخش تصویری از فردی کرده است که در تجمعات اخیر با لحنی تند و توهین‌آمیز درباره سران قوا بیانیه می‌خواند. این اقدام رسانه ملی، سوال‌ها و واکنش‌های متعددی را در فضای عمومی و سیاسی کشور برانگیخته است؛ اما فلسفه چنین تصمیماتی در چیست؟

 تمایل به تفکرات سوپرانقلابی  
یکی از دلایل اصلی این اقدام، علاقه برخی از مدیران تازه‌وارد صداوسیما به تفکرات سوپرانقلابی است. این طیف مدیریتی نه‌تنها حساسیتی نسبت به ورود این‌گونه افراد به رسانه ملی ندارند، بلکه در برخی موارد به حمایت و ترویج تفکرات آنان نیز می‌پردازند. این نگاه باعث شده تا رسانه ملی بستری برای نمایش این چهره‌ها فراهم کند.
یکی دیگر از اهداف صداوسیما از نمایش چنین افرادی، مرجعیت‌بخشی و مشروعیت‌بخشی به آنان در میان بخشی از جامعه و طیفی از نیروهای انقلابی است. به نظر می‌رسد که برخی بخش‌های رسانه ملی به دنبال چهره‌سازی از این افراد برای توده‌های خاصی از جامعه هستند. نمایش مداوم چنین افرادی موجب عادی‌سازی رفتار و گفتار آن‌ها و در نهایت نهادینه شدن این تفکرات در بخش‌هایی از افکار عمومی می‌شود.
 
  ایجاد یک سپر رسانه‌ای در برابر انتقادات  
این اقدام، به مثابه ایجاد فضایی برای حمایت و حفاظت از این چهره‌ها در برابر انتقادات گسترده‌ای است که متوجه آن‌ها می‌شود. رسانه ملی در برخی مواقع به محلی امن برای چنین جریان‌هایی تبدیل شده است و به آن‌ها امکان می‌دهد که با بهره‌گیری از تریبون رسمی، خود را از حاشیه‌های انتقادی دور نگه دارند و جایگاه خود را در فضای سیاسی و اجتماعی تثبیت کنند.
تئوریسین‌های صداوسیما که اکنون فرمان‌دار این رسانه هستند، ظاهرا غافل از این هستند که این روند در رسانه ملی می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای فضای سیاسی و اجتماعی کشور داشته باشد. از یک سو، این سیاست ممکن است به قطبی‌تر شدن جامعه و گسترش شکاف‌های سیاسی بینجامد و از سوی دیگر، نقش رسانه ملی را در ایجاد همبستگی اجتماعی و بی‌طرفی زیر سوال ببرد. ازاین‌رو، ضرورت دارد که سیاست‌گذاران رسانه‌ای با نگاهی جامع‌تر، پیامدهای چنین تصمیماتی را بررسی و تحلیل کنند.
فردی که در تجمعات اخیر با لحنی توهین‌آمیز به سران قوا حمله می‌کرد، حالا نه‌تنها مهمان تلویزیون شده، بلکه وصیت‌نامه امام (ره) را هم می‌خواند.  راه ورود به رسانه ملی، تخصص و تعهد است نه جسارت در توهین و بی‌حرمتی. آنچه این روزها در صداوسیمای حضرات جریان دارد، بیش از آنکه رسانه‌ای در خدمت مردم باشد، به سکویی برای مشروعیت‌بخشی به جریان‌های تندرو و هتاک تبدیل شده است. مسیری که از توهین به اصلاح‌طلبان آغاز می‌شود، با حمله‌های فیزیکی و تجمعات غیرقانونی ادامه می‌یابد و در نهایت، جایزه بزرگ آن، دعوت به رسانه ملی است!
اگر روزگاری، ورود به صداوسیما نیازمند سواد رسانه‌ای و کارنامه روشن بود، امروز یک مسیر تضمین‌شده جدید هم وجود دارد: هتاکی، تهدید نظام و عربده‌کشی. 
در این میان، نقش یک طیف سیاسی را نباید نادیده گرفت. آن‌ها سال‌هاست که در میان نسل نوجوان و کم‌تجربه نفوذ کرده‌اند تا تفکرات خود را به آن‌ها القا کنند. نتیجه این روند، ظهور نسل جدیدی از افراد تندرو است که نه دیالوگ می‌شناسند، نه منطق و نه احترام به ساختارهای قانونی کشور. متأسفانه این روند همچنان ادامه دارد و ظاهرا برنامه‌ای برای پایان دادن به آن وجود ندارد.
 
صداوسیما؛ رسانه ملی یا تریبون تندروها؟
ورود چهره‌های تندرو و هتاک به صداوسیما، آن هم در جایگاه‌های رسمی و رسانه‌ای، بار دیگر نگرانی‌ها درباره جهت‌گیری این نهاد را پررنگ کرده است. فردی که تا دیروز در تجمعات غیرقانونی علیه مسئولان کشور شعارهای توهین‌آمیز سر می‌داد، امروز در قامت یک چهره رسانه‌ای ظاهر شده و روایتگر آرمان‌های انقلاب شده است! این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران، سال‌هاست از روند حذف تدریجی نخبگان و چهره‌های معتدل از صداوسیما انتقاد می‌کنند.
به نظر می‌رسد، حضور این افراد در رسانه ملی، نه یک اتفاق ساده، بلکه بخشی از یک فرآیند هدفمند برای چهره‌سازی و مشروعیت‌بخشی به جریان‌های تندرو است. این همان مسیری است که چهره‌هایی از این دست طی کرده‌اند؛ مسیری که از فحاشی به جریان‌های منتقد آغاز و به جایگاه‌های رسمی ختم می‌شود. این روند، نه‌تنها فضای سیاسی کشور را آلوده‌تر کرده، بلکه به شکاف‌های اجتماعی نیز دامن زده است و در عین حال در حال استحاله تصویر انقلابی به سوپرانقلابی است.
 
نقش جریانات خاص در پشت پرده این تحولات
نگاهی به گذشته نشان می‌دهد که جریان‌های خاص، همواره در تلاش برای کنترل فضای رسانه‌ای کشور بوده‌اند و حالا با بهره‌گیری از صداوسیما، در حال تکمیل پروژه خود هستند.
ارتباطات نزدیک با این افراد، نشان می‌دهد که آن‌ها در تلاش‌اند تا با استفاده از رسانه ملی، نسل جدیدی از نیروهای همسو با تفکرات خود را تربیت و وارد ساختار قدرت کنند.
 
مأمن سوپرانقلابی ها
نگرانی دیگر، تبدیل صداوسیما به پناهگاه این چهره‌هاست. در شرایطی که بسیاری از کارشناسان و دلسوزان کشور، به ‌دلیل انتقادهای ملایم و منطقی، از حضور در رسانه ملی محروم‌اند، تریبون‌های اصلی در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که سابقه آن‌ها چیزی جز تهدید، توهین و تفرقه‌افکنی نیست. این اتفاق، بیش از آنکه نشانه‌ای از سیاست‌گذاری رسانه‌ای باشد، به نوعی تلاش برای تثبیت یک جریان خاص در فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور شباهت دارد.
اگر این روند ادامه یابد، آینده رسانه‌ای کشور با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد. صداوسیمایی که روزگاری قرار بود «دانشگاه عمومی» باشد، امروز به مرکزی برای تبلیغ جریان‌های افراطی و یک‌جانبه تبدیل شده است؛ جریانی که ظاهرا قصد دارد با حذف هر صدای مخالف، مسیر خود را بدون مانع ادامه دهد.