اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

ترامپ پیش‌تر روشن کرده است که قصد دارد جنگ‌ها را پایان دهد، نه اینکه آن‌ها را آغاز یا ادامه دهد. بنابراین، بعید است که به نتانیاهو فرصت زیادی برای مانور بدهد. یک شیاد، شیاد دیگر را به خوبی می‌شناسد، پس هیچ چک سفیدامضایی در کار نخواهد بود. در واقع، ترامپ به‌راحتی ممکن است صبرش را نسبت به نتانیاهو از دست بدهد.
 
 نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو اولین رهبر خارجی خواهد بود که توسط رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ میزبانی می‌شود. اتفاقی که برای موقعیت شکننده نتانیاهو در داخل اسرائیل یک امتیاز محسوب می‌شود. این دیدار در حالی انجام می‌شود که آتش‌بس‌های حساس اما متزلزل در غزه و لبنان برقرار است. ترامپ که طرف‌های درگیر را به توافق بر سر آتش‌بس و تبادل اسرا در غزه سوق داده و موفق شده خروج اسرائیل از جنوب لبنان را به تعویق بیندازد، اکنون مسئول اجرای هر دو توافق است و وظیفه مدیریت آن‌ها را بر عهده دارد.

بر نوشته دانیل کارتزر و آرون دیوید میلر، در فارن پالسی، با وجود فضای مثبت این دیدار، رابطه دو رهبر بر پایه بی‌اعتمادی و تنش‌های گذشته است. هر دو به تنش‌هایی که در ماه‌های پایانی نخستین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ رخ داد، آگاه هستند. نتانیاهو، تحت تأثیر سفیر وقت آمریکا، به الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری فکر می‌کرد، چراکه تصور داشت این اقدام با «معامله قرن» ترامپ سازگار است. اما ترامپ، به‌ویژه پس از انتخابات مجددش، چنین چیزی را نمی‌خواست. او بعدها از تماس تبریک‌ نتانیاهو به جو بایدن پس از پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ و همچنین عدم همراهی او با ادعای تقلب انتخاباتی ترامپ خشمگین شد.

با وجود این بی‌اعتمادی، هر دو رهبر در این مقطع به یکدیگر نیاز دارند و به دنبال یک دیدار موفق هستند. ترامپ که خود را حامی‌ترین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا نسبت به اسرائیل می‌داند، کمپین انتخاباتی‌اش را بر حمایت قاطع از اسرائیل بنا کرده است. از جمله اولین تصمیماتش در دوران ریاست‌جمهوری، لغو تحریم‌هایی بود که بایدن بر شهرک‌نشینان افراطی اسرائیلی اعمال کرده بود و همچنین ارسال محموله بمب‌های سنگین که بایدن آن را متوقف کرده بود.

از سوی دیگر، نتانیاهو تحت فشارهای شدید داخلی است. او در دادگاه فساد مالی محاکمه شده و در حال ادای شهادت است. ائتلاف راست‌گرای او خواستار ادامه جنگ در غزه است. احزاب مذهبی در ائتلافش خواهان معافیت سربازگیری برای پیروانشان هستند. خانواده‌های اسرا فشار می‌آورند که آزادی اسرا را در اولویت قرار دهد.

دیدار با ترامپ راه‌حلی برای مشکلات نتانیاهو نیست، اما فرصتی است تا نشان دهد که همچنان یک رهبر ضروری و غیرقابل جایگزین است.

با این حال، چالش‌های ترامپ و نتانیاهو همچنان پابرجاست. نتانیاهو باید میان حفظ ائتلاف راست‌گرای خود و اجرای توافق آتش‌بس که ترامپ بر آن تأکید دارد، توازن برقرار کند.

در مرحله دوم توافق، حماس باید تمامی اسرای باقی‌مانده را آزاد کند و در ازای آن، ارتش اسرائیل از غزه خارج شده و جنگ را متوقف کند. یکی از احزاب راست‌گرا قبلاً در اعتراض به تصویب این توافق از ائتلاف خارج شده و حزب دیگری تهدید کرده که در صورت ادامه ندادن جنگ پس از مرحله اول، دولت را سرنگون خواهد کرد.

اینکه نتانیاهو چگونه از این بحران عبور خواهد کرد، همچنان نامشخص است.

نتانیاهو برای حل این بحران زمان خواهد خرید. او به ائتلاف خود یادآوری می‌کند که توافق تصریح کرده که آتش‌بس تا زمان ادامه مذاکرات مرحله دوم (که از ۴ فوریه آغاز می‌شود) ادامه خواهد داشت.

او به ترامپ یادآوری خواهد کرد که نامه‌ای از بایدن، که ظاهراً دولت ترامپ نیز آن را تأیید کرده، در اختیار دارد که به او اجازه ادامه جنگ را می‌دهد تا مانع از پیروزی سیاسی حماس شود. ممکن است نتانیاهو از ترامپ بخواهد که با ادامه جنگ برای مدت مشخصی موافقت کند.

ترامپ پیش‌تر روشن کرده است که قصد دارد جنگ‌ها را پایان دهد، نه اینکه آن‌ها را آغاز یا ادامه دهد. بنابراین، بعید است که به نتانیاهو فرصت زیادی برای مانور بدهد. یک شیاد، شیاد دیگر را به خوبی می‌شناسد، پس هیچ چک سفیدامضایی در کار نخواهد بود. در واقع، ترامپ به‌راحتی ممکن است صبرش را نسبت به نتانیاهو از دست بدهد.

پایان جنگ در غزه برای ترامپ از یک جهت دیگر نیز مهم است. او به دنبال احیای چشم‌انداز توافق عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل است.

از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، هزینه این توافق برای عربستان به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است، به‌ویژه در قالب امتیازاتی برای فلسطینیان. درخواست عربستان مبنی بر تعهد اسرائیل به یک مسیر سیاسی منتهی به راه‌حل دو دولتی ممکن است برای نتانیاهو غیرقابل قبول باشد.

جمهوری اسلامی ایران، موضوع دیگری است که ممکن است میان ترامپ و نتانیاهو اختلاف ایجاد کند.

نتانیاهو به‌طور علنی درباره امید خود به حمایت آمریکا از حمله به برنامه هسته‌ای ایران سخن گفته است.

در حالی که ترامپ دیدگاه مثبتی نسبت به جمهوری اسلامی ندارد و احتمالاً فشار حداکثری خود را افزایش خواهد داد، اما مشخص نیست که بخواهد جنگی را آغاز کند، به‌ویژه در شرایطی که سیاست‌های داخلی و خارجی‌اش هنوز در حال شکل‌گیری است.

او همچنین ابهاماتی در موضع خود درباره ایران نشان داده و تنها نگرانی خود را برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی دانسته است، که ممکن است به معنای تمایل او به راه‌حلی دیپلماتیک به‌جای گزینه نظامی باشد. یک راه‌حل دیپلماتیک با ایران برای عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس نیز مطلوب خواهد بود.

بنابراین، موضوعات زیادی وجود ندارد که بتوان انتظار داشت ترامپ و نتانیاهو فوراً بر سر آن‌ها به توافق برسند. یکی از مسائل مهم، توافقنامه ۱۰ ساله کمک نظامی آمریکا به اسرائیل است که در سال ۲۰۲۸ به پایان می‌رسد. نتانیاهو ممکن است در این دیدار آن را مطرح کند، اما ترامپ که در حال کاهش هزینه‌های بودجه‌ای است، ممکن است در برابر تعهدات جدید مقاومت کند یا از این موضوع به‌عنوان اهرم فشار استفاده کند.

ترامپ به احتمال زیاد ادامه مرحله دوم توافق آتش‌بس و تبادل اسرا را خواستار خواهد شد و این موضوع احتمالاً از اشتیاق نتانیاهو برای ادامه جنگ خواهد کاست.

ترامپ قوی‌تر از نتانیاهو است
نتانیاهو در موقعیتی بسیار ضعیف‌تر از ترامپ وارد واشنگتن می‌شود، و اگر یک چیز درباره ترامپ قطعی باشد، این است که او از این فرصت به نفع خود استفاده خواهد کرد.

او احتمالاً کمک‌های نظامی آمریکا به اسرائیل را محدود یا مشروط نخواهد کند. همان‌طور که بایدن نیز از این کار خودداری کرد.

اما نتانیاهو باید نگران غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ باشد.

ترامپ اکنون کل حزب جمهوری‌خواه را در کنترل خود دارد، و نتانیاهو دیگر نمی‌تواند از تاکتیک قدیمی خود، یعنی دور زدن رئیس‌جمهور آمریکا و جلب حمایت کنگره، استفاده کند.

او با تصاویر تبلیغاتی مثبت به اسرائیل بازخواهد گشت، اما بدون دستاوردهای مادی یا تعهدات خاص.

با این حال، این دیدار به یک رویارویی علنی منجر نخواهد شد. هیچ‌کدام از رهبران خواهان یک درگیری زودهنگام نیستند. اما پشت درهای بسته، پیام روشنی ارسال خواهد شد:

«ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ، شریک ارشد در این رابطه است، و اسرائیل بهتر است از عبور از خطوط قرمز رئیس‌جمهور اجتناب کند.»

اینکه «اثر ترامپ» که بسیاری در اسرائیل درباره آن صحبت می‌کنند، آیا بر نخست‌وزیر ضعیف اما همچنان ماجراجوی اسرائیل اثر خواهد گذاشت یا نه، هنوز مشخص نیست.