اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

 اقدامات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، برای مسدود کردن هزینه‌های کمک‌های خارجی و ایجاد تغییرات اساسی در آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)، در رسانه‌های دولتی جمهوری اسلامی مورد تمجید قرار گرفته است.
 
 به نظر می‌رسد که دولت جمهوری اسلامی ایران از برخی تصمیمات اخیر ایالات متحده استقبال کرده است.

در انتظار سیگنال کاخ سفید
به نوشته آسوشیتدپرس، اقدام جدید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای مسدود کردن هزینه‌های کمک‌های خارجی و ایجاد تغییرات اساسی در آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID)، در رسانه‌های رسمی ایران مورد تمجید قرار گرفته است. این گزارش‌ها می‌گویند که این تصمیمات، تأمین مالی اپوزیسیون را متوقف خواهد کرد.

در همین حال، ظاهرا مقامات در حال ارسال این سیگنال هستند که منتظر پیامی از ترامپ هستند تا ببینند آیا او قصد دارد بر سر برنامه هسته‌ای پیشرفته ایران مذاکره کند یا نه. در این میان، میلیاردها دلار دارایی مسدودشده جمهوری اسلامی تحت تحریم‌های شدید اقتصادی و آینده برنامه‌ هسته‌ای، در معرض خطر است.

با وجود این‌که ترامپ روز سه‌شنبه با امضای یک یادداشت اجرایی، سیاست «فشار حداکثری علیه ایران» را مجدداً اعمال کرد، به نظر می‌رسید که همچنان به دنبال مذاکره با تهران است.

اپوزیسیون در شوک
خبرگزاری ایرنا، وابسته به دولت، گزارش داد که «کاهش بودجه گروه‌های اپوزیسیون مستقر در خارج از کشور» می‌تواند بر «روابط تهران و واشنگتن» تأثیر بگذارد.

روزنامه‌های محافظه‌کاری مانند همشهری، با توصیف مخالفان جمهوری اسلامی به «ضدانقلاب» نوشتن که آن‌ها ابتدا «انتخاب ترامپ را جشن گرفته بودند و آن را نشانه‌ای از آخرین روزهای حیات جمهوری اسلامی می‌دانستند.» اما سپس «ناگهان با شوک قطع بودجه از سوی کارفرمای خود مواجه شدند.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز دوشنبه در نشست خبری خود گفت: «این منابع مالی، کمک‌های خیریه‌ای نیستند. این‌ها در واقع حقوقی هستند که در ازای ارائه خدمات پرداخت می‌شود.»

هنوز مشخص نیست که تصمیم USAID چگونه بر تأمین مالی فعالان و گروه‌های اپوزیسیون ایرانی تأثیر خواهد گذاشت. بخش عمده کمک‌های مالی آمریکا از طریق صندوق دموکراسی منطقه‌ای خاورمیانه (NERD) در وزارت خارجه ایالات متحده تأمین شده است. این صندوق، در واکنش به اعتراضات جنبش سبز در سال ۲۰۰۹ ارتقا یافت. در سال ۲۰۲۴، دولت بایدن ۶۵ میلیون دلار برای این برنامه درخواست کرد، در حالی که کنگره قبلاً بیش از ۶۰۰ میلیون دلار برای این صندوق اختصاص داده بود.

وزارت خارجه آمریکا به درخواست برای اظهار نظر درباره بودجه صندوق دموکراسی منطقه‌ای خاورمیانه و آینده آن پاسخی نداد. مقامات آمریکایی طی سال‌ها هویت دریافت‌کنندگان این کمک‌ها را مخفی نگه داشته‌اند.

نشانه دیگری برای تمایل به توافق
جمهوری اسلامی ایران همچنین به این‌که آمریکا هفته گذشته در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو از انتقاد مستقیم از جمهوری اسلامی خودداری کرد، توجه داشت. برای مقامات ایرانی، این موضوع نشانه‌ای از احتمال تمایل ترامپ به مذاکره تلقی می‌شود، موضوعی که او در کارزار انتخاباتی‌اش بارها به عنوان یک احتمال مطرح کرده بود.

با این همه، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، گفت که ایران هنوز «چراغ سبزی» برای مذاکره ندیده است، اما جمهوری اسلامی تلاش دارد نشان دهد آماده گفت‌وگو است.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب ایران که با شعار تعامل با غرب به قدرت رسید، روز دوشنبه از مقامات خواست که به اعتراضات مردم گوش دهند و از برخوردهای بیشتر، مانند آنچه پس از مرگ مهسا امینی در سال ۲۰۲۲ رخ داد، خودداری کنند.

پزشکیان گفت: «دشمنان امیدوارند که با دامن زدن به اختلافات داخلی، مردم را به خیابان‌ها بکشانند و سپس خودشان موج اعتراضات را هدایت کنند.»

ترامپ روز سه‌شنبه، هنگام امضای فرمان اجرایی جدید درباره جمهوری اسلامی ایران، ادعا کرد که اگر جمهوری اسلامی او را ترور کند، نابود خواهد شد. اما همچنان امکان گفت‌وگو را باز گذاشت.

او از دفتر بیضی کاخ سفید گفت: «من این فرمان را امضا می‌کنم، اما امیدوارم که نیازی به استفاده از آن نداشته باشیم. خواهیم دید که آیا می‌توانیم با ایران توافقی داشته باشیم یا نه». ترامپ افزود: «ما نمی‌خواهیم با جمهوری اسلامی ایران سخت‌گیری کنیم. ما نمی‌خواهیم با هیچ‌کس سخت‌گیری کنیم. اما ایران به هیچ وجه نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد».

سد تندروها؟
با این حال، برخی جناح‌های قدرتمند در حکومت ایران همچنان احتمالاً با هرگونه مذاکره با آمریکا مخالفت خواهند کرد، چه به دلیل منافع خود و چه به دلیل خشم از دستور ترامپ برای ترور سردار سلیمانی، فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.

در ماه نوامبر، وزارت دادگستری ایالات متحده مدعی کشف یک طرح ترامپ از سوی تهران شد. جمهوری اسلامی ایران این اتهام را رد کرد.

احمد ضیدآبادی، تحلیل‌گر سیاسی ایرانی گفت: «این مسائل تأثیری بر جناح‌هایی که مخالف مذاکره با آمریکا هستند، نخواهد داشت. اما ممکن است برخی میانه‌روها از آن به عنوان بهانه‌ای برای نشان دادن این که ترامپ در حال برداشتن گام‌هایی برای تعامل با جمهوری اسلامی است، استفاده کنند.»