اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

عجیب و غیرعملی بودن طرح ترامپ، باعث شده برخی تصور کنند که این پیشنهاد را نباید کاملاً جدی گرفت.
 
 طرح دونالد ترامپ برای قرار دادن غزه تحت اشغال آمریکا و انتقال دو میلیون فلسطینی ساکن آن، جناح راست اسرائیل را خوشحال، فلسطینیان را وحشت‌زده، متحدان عرب آمریکا را شوکه و تحلیل‌گران منطقه‌ای که این طرح را غیرقابل اجرا می‌دانند، سردرگم کرده است.

برای برخی کارشناسان، این ایده آن‌قدر غیرمحتمل به نظر می‌رسد (آیا ترامپ واقعاً نیروهای آمریکایی را درگیر یک نبرد دیگر با  ستیزه‌جویان در خاورمیانه می‌کند؟) که تصور کردند شاید این پیشنهاد، صرفاً آغاز دور جدیدی از مذاکرات درباره آینده غزه باشد.

به گزارش نیویورک‌تایمز، برای جناح راست اسرائیل، این طرح، دهه‌ها مسائل ناخوشایند و تثبیت‌شده در مورد درگیری اسرائیل و فلسطین را کنار زد و این احتمال را مطرح کرد که شاید بتوان تهدید حماس در غزه را بدون ایجاد یک کشور فلسطینی از بین برد. به‌ویژه رهبران شهرک‌نشینان، این پیشنهاد را به‌عنوان مسیری برای تحقق آرزوی دیرینه اسکان مجدد یهودیان در غزه در نظر گرفتند.

برای فلسطینیان اما، این پیشنهاد به معنای پاک‌سازی قومی در مقیاسی وحشتناک‌تر از هر جابه‌جایی‌ای بود که از سال ۱۹۴۸، تجربه کرده‌اند.

«بی‌شرمانه»، این کلمه‌ای بود که پروفسور مخیمار ابوسعده، تحلیل‌گر سیاسی فلسطینی از غزه که در جریان جنگ از خانه خود رانده شده است، گفت. او در ادامه افزود: «فلسطینی‌ها ترجیح می‌دهند در کنار خانه‌های ویران‌شده خود در چادر زندگی کنند تا این که به جای دیگری منتقل شوند.»

ایتامار بن‌گویر، قانون‌گذار افراطی اسرائیلی و رهبر شهرک‌نشینان، در یک پست در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «تنها راه‌حل برای غزه، تشویق به مهاجرت فلسطینیان است.»

در همین حال آلون پینکاس، تحلیل‌گر سیاسی و سفیر پیشین اسرائیل گفت: «مضحک است، در مقایسه با این پیشنهاد، الحاق کانادا یا خرید گرینلند بسیار منطقی‌تر به نظر می‌رسد.»

در حالی که ترامپ این طرح را به‌عنوان لطفی به فلسطینیانی که در سرزمینی ویران زندگی می‌کنند معرفی کرده است، کارشناسان حقوقی می‌گویند که اخراج اجباری جمعیت، جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود.

انتقال‌های جمعیتی در این مقیاس در گذشته نه‌تنها مشکلات اجتماعی و سیاسی را حل نکرده‌اند، بلکه اغلب آن‌ها را تشدید کرده‌اند و برای مردمی که از خانه‌هایشان رانده شده‌اند، سختی‌های شدیدی ایجاد کرده‌اند. برای مثال، جابه‌جایی حدود ۲۰ میلیون نفر در جریان تقسیم هند در سال ۱۹۴۷، پیامدهای سیاسی‌ای داشت که برای دهه‌ها ادامه یافت و به چندین درگیری منجر شد.

اما عجیب و غیرعملی بودن طرح ترامپ، باعث شده برخی تصور کنند که این پیشنهاد را نباید کاملاً جدی گرفت.

همان‌طور که ترامپ اغلب تهدیدهای بزرگی را مطرح کرده که در نهایت آن‌ها را اجرا نکرده است، برخی تحلیل‌گران پیشنهاد او درباره غزه را یک تاکتیک مذاکره‌ای برای وادار کردن حماس و رهبران عرب به سازش می‌دانند.

در غزه، حماس هنوز به‌طور کامل با کناره‌گیری از قدرت موافقت نکرده است، موضعی که باعث می‌شود کابینه اسرائیل تمایلی به تمدید آتش‌بس نداشته باشد. در همین حال، عربستان سعودی از عادی‌سازی روابط با اسرائیل یا کمک به اداره غزه پس از جنگ، خودداری می‌کند مگر این که اسرائیل با ایجاد یک کشور فلسطینی موافقت کند.

برخی تحلیل‌گران اسرائیلی و فلسطینی معتقدند که پیشنهاد حداکثری ترامپ، ممکن است تلاشی برای وادار کردن هم حماس و هم عربستان سعودی به تغییر مواضعشان باشد.

مایکل میلشتاین، تحلیل‌گر اسرائیلی مسائل فلسطین، معتقد است که حماس، در مواجهه با انتخاب بین حفظ کنترل خود بر غزه و حفظ حضور فلسطینیان در آن، ممکن است گزینه دوم را بپذیرد.

از سوی دیگر، به گفته پروفسور مخیمار ابوسعده، دانشمند علوم سیاسی فلسطینی، عربستان سعودی تحت فشار است که از پافشاری بر تشکیل کشور فلسطینی دست بکشد و به توافقی رضایت دهد که تنها حق ماندن فلسطینیان در غزه را تضمین کند، نه حق حاکمیت آن‌ها را.

عربستان سعودی روز چهارشنبه به‌سرعت طرح ترامپ را رد کرد و با صدور بیانیه‌ای حمایت خود را از تشکیل کشور فلسطینی اعلام نمود. با این حال، برخی بر این باورند که موضع عربستان ممکن است تغییر کند. در دوران ریاست‌جمهوری پیشین ترامپ، در سال ۲۰۲۰، امارات متحده عربی نیز امتیازی مشابه داد و در ازای تعویق الحاق کرانه باختری به اسرائیل، روابط خود را با تل‌آویو عادی‌سازی کرد.

ابوسعده گفت: «ترامپ با اعمال حداکثر فشار بر حماس، آن‌ها را می‌ترساند تا امتیازهای واقعی بدهند. همچنین فکر می‌کنم که او حداکثر فشار را بر منطقه وارد می‌کند تا کشورها با امتیازدهی و عادی‌سازی روابط با اسرائیل موافقت کنند، دقیقاً همان کاری که امارات انجام داد.»

به گفته تحلیل‌گران اسرائیلی، ترامپ در عین حال، به جناح راست اسرائیل دلیلی برای حمایت از تمدید آتش‌بس داده است.

برای بیش از یک سال، متحدان راست‌گرای نتانیاهو تهدید کرده‌اند که اگر جنگ با باقی ماندن حماس در قدرت به پایان برسد، کابینه او را سرنگون خواهند کرد. اما اکنون، این تندروها یک مسیر جایگزین دارند؛ حمایت بزرگ‌ترین متحد اسرائیل از برنامه‌ای برای تخلیه فلسطینیان از غزه در آینده، ایده‌ای که اسرائیل از ابتدای جنگ دنبال کرده است.

نداو اشتراوشلر، مشاور سابق نتانیاهو، گفت که رهبران راست‌گرا در نهایت «نیاز خواهند داشت که شواهدی ببینند که این طرح واقعاً در حال اجراست.» او افزود، اما در حال حاضر، «آن‌ها صبورتر خواهند بود.»

با این حال، در میان طیف اصلی سیاستمداران اسرائیلی، سخنان ترامپ باعث نگرانی شد، چرا که ممکن است حماس را تحریک کند تا زودتر از موعد آتش‌بس را پایان دهد. خانواده‌های گروگان‌های اسرائیلی در غزه مستقیماً از این طرح انتقاد نکردند، اما از ترامپ خواستند که ابتدا بر متقاعد کردن اسرائیل و حماس برای تمدید آتش‌بس تمرکز کند.

دیگران صریح‌تر درباره پیامدهای بالقوه این طرح هشدار دادند.

ژنرال بازنشسته ارتش اسرائیل، اسرائیل زیو، این طرح را «یک حمله تروریستی دیپلماتیک» توصیف کرد که می‌تواند اسرائیل را «بسیار به عقب برگرداند.» او در یک مصاحبه رادیویی گفت که اجرای این طرح، همسایگان اسرائیل را که نمی‌خواهند مسئولیت این جمعیت عظیم و بالقوه ناآرام را بپذیرند، به خشم خواهد آورد.

نسل‌های قبلی گروه‌های مسلح فلسطینی در تبعید، از کشورهایی مانند اردن و لبنان به‌عنوان پایگاهی برای حملات علیه اسرائیل استفاده کرده‌اند، که این امر به تنش‌های داخلی در آن کشورها و در نهایت به حملات تلافی‌جویانه اسرائیل منجر شد.

منیژه موذن