کیهان/متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

بازخوانی انبوه اظهارات دولت آقای روحانی به عنوان متولی دو سال مذاکره و سپس توافق در قالب برجام، روشن می‌کند که چرا به تعبیر رهبر حکیم انقلاب و براساس تجارب، مذاکره با آمریکا عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست.
حضرت آیت‌لله خامنه‌ای دیروز درباره زمزمه مذاکره با آمریکا به روشنی بیان کرد:

«استثنا[ی مذاکره] آمریکاست. چرا استثناست؟ علت چیست؟... با مذاکره‌ با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی‌شود. دلیل؟ تجربه. ما در دهه‌ ۹۰ نشستیم با آمریکا مذاکره کردیم حدود دو سال. یک معاهده‌ای هم تشکیل شد... دولت ما نشست مذاکره کرد، دولت آن روز، رفتند، آمدند، نشستند، برخاستند، مذاکره کردند، گفت‌وگو کردند، خندیدند، دست دادند، رفاقت کردند، همه کار کردند، یک معاهده‌ای تشکیل شد. در این معاهده طرف ایرانی خیلی هم سخاوت به خرج داد. خیلی امتیاز داد به طرف مقابل. اما همان معاهده را آمریکایی‌ها عمل نکردند. همین شخصی که حالا الان سر کار است، این معاهده را پاره کرد. گفت پاره می‌کنم و کرد. عمل نکردند. قبل از اینکه او بیاید هم همان‌هائی که این معاهده با آنها انجام گرفته بود، به معاهده عمل نکردند. معاهده برای این بود که تحریم‌های آمریکا برداشته بشود. برداشته نشد تحریم‌های آمریکا. در مورد سازمان ملل هم یک استخوانی لای زخم گذاشتند که مثل تهدیدی همیشه بالا سر ایران وجود داشته باشد. این معاهده محصول دو سال مذاکره است. خب این تجربه است دیگر. از این تجربه استفاده کنیم. مذاکره کردیم، امتیاز دادیم، کوتاه آمدیم اما نتیجه‌ای که مقصودمان بود به دست نیاوردیم. همین معاهده را هم با همه‌ این نقص‌هایی که داشت، طرف مقابل باز خراب کرد، نقض کرد، پاره کرد. با یک چنین دولتی مذاکره نباید کرد. مذاکره کردن عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست».
مستندات بیانات دیروز رهبر انقلاب را می‌توان لا‌به‌لای انبوه اظهارات مقامات دولت دوازدهم پیدا کرد. به عنوان مثال، این که ترامپ ذاتا مذاکره‌بردار نیست، مورد اتفاق همه است. چنان‌که محمدجواد ظریف وزیر خارجه وقت سال ۱۳۹۷ تصریح کرد: «با ترامپ مگر می‌شود مذاکره کرد؟ روی کلمه به کلمه برجام ساعت‌ها مذاکره شده. بعد آقای ترامپ می‌آید یک لحظه یک چیزی را امضا می‌کند، می‌گوید همه‌اش باطل! این آیا جز یک نمایش تبلیغاتی هست؟ شما اصلا نشان بدهید مذاکره با شما ارزش وقت آدم را دارد؟!».

او قبل از آن هم، در تاریخ ٢٨ آذر ٩۵ (مقارن با عهدشکنی‌های دولت اوباما) در نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس عنوان کرد:: «من ‌اشتباه کردم، براساس یک توافقی که (با آقای کری) کردیم، ما استراتژی خودمان را کنار گذاشتیم و بر مبنای آن توافق آمدیم آن را اعلام کردیم که تبدیل شد به موضع جمهوری اسلامی. من این را می‌پذیرم من ‌اشتباه کردم... ما نباید براساس حرف این بابا (عمل) می‌کردیم... ولی این‌کار را کردیم.» 
آقای ظریف همچنین ۴ مهر ۱۴۰۳ در گفت‌وگو با شبکه آمریکایی msnbc تصریح کرد: «ما همین حالا نیز یک متن مذاکره شده داریم. نیازی نیست که بر سر توافقی که پیش‌تر بر سر آن مذاکره شده، مذاکره انجام دهیم. شما یک اسب را دومرتبه نمی‌خرید. ما این اسب را خریداری کرده‌ایم و بهایش را داده‌ایم. حال این آمریکا است که باید اسب را تحویل دهد.»

در این میان، نامه ظریف به فدریکا موگرینی مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم قابل تامل و توجه است. او در این نامه که تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۹۵ (اواخر دولت اوباما) نوشته شده خاطرنشان می‌کند: طرف‌های مقابل به‌ویژه ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی، به هیچ وجه به تعهدات خود عمل نکرده‌اند. مردم ایران هیچ بهره‌ای از برجام نبرده‌اند و این امر به‌ویژه از بعد اقتصادی و تجاری مشهود است. ایران نه‌تنها به تعهدات خود وفادار بوده، بلکه در برخی زمینه‌ها حتی بیش از آنچه که از ایران خواسته شده عمل کرده است. با این حال، خویشتنداری، صبر و التزام یکطرفه ایران به بهبود وضعیت منجر نشده است و در نتیجه، مردم ایران هیچ بهره اقتصادی ملموسی از برجام نبرده‌اند. 
ظریف همچنین به بدعهدی‌های طرف مقابل در زمینه فروش هواپیما اشاره می‌کند و می‌نویسد: «از آنجا که ایران به‌طور کامل به تعهدات خود عمل کرده، اما ایالات متحده همچنان از صدور مجوزهای لازم برای شرکت‌های ایرباس و بوئینگ خودداری می‌کند، این موضوع عملاً نقض تعهدات برجام از سوی آمریکا است... حتی اقدام اخیر دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) در ممنوعیت اشتراک‌گذاری کدهای پروازی با شرکت‌های غیرآمریکایی نمونه‌ای دیگر از نقض صریح تعهدات آمریکا است.»
ظریف در ادامه به مشکلات بانکی پس از اجرای برجام اشاره می‌کند: «تلاش‌های ایران برای بازگشت به سیستم مالی جهانی با موانع جدی روبه‌رو شده است. بانک‌های ایرانی به دلیل تحریم‌های پنهان و پیچیدگی‌های قانونی هنوز نتوانسته‌اند به منابع مالی خود دسترسی پیدا کنند. این وضعیت به‌وضوح نقض تعهدات ایالات متحده است که بر اساس برجام موظف به تسهیل دسترسی ایران به منابع مالی و تعامل با بانک‌های بین‌المللی بوده است.» 
یکی دیگر از مواردی که ظریف به عنوان بدعهدی به آن اشاره کرده، فرمان اجرائی جدید ایالات متحده (فرمان ۱۳۷۱۶) است که برخی از تحریم‌های لغو شده را مجدداً برقرار کرده است: «فرمان اجرائی جدید ایالات متحده که برخی تحریم‌های لغو شده را مجدداً برقرار کرده است، نقض صریح برجام از سوی ایالات متحده است.این اقدام نه تنها در تضاد با تعهدات آمریکا طبق برجام است، بلکه موجب زیر سؤال بردن اعتبار این توافق بین‌المللی می‌شود.» 
به جز ظریف، آقای روحانی رئیس‌جمهور وقت هم به دغلکاری دونالد ترامپ پرداخته و ۷ آبان ۱۳۹۶ در مجلس گفت: «یکی از راه‌های تعامل دولت‌ها در طول تاریخ، بستن پیمان‌ها بوده. اصل وفای به عهد، فرا ملی و فرا دینی است و همه انسان‌های عاقل، به آن احترام گذاشته‌اند. معیار تمدن یک ملت و قانونی بودن یک دولت،‌ وفای به عهد است. اگر دولتی وفای به عهد نکرد، اعتبارش را به حراج گذاشته است. اگر آمریکا در برابر تعهد بین‌المللی، بگوید من به آن متعهد نیستم و استدلالش این باشد که سر دولت قبلی کلاه رفته،‌ خب در هر کشور هر دولتی روی کار بیاید می‌تواند، این کار را انجام دهد. پس تداوم تعهد و مسئولیت دولت‌ها چه می‌شود؟ داستان مضحکی اتفاق افتاده. می‌گویند تعهدی که قبلا با هم بستیم، فعلا محکم نباشد،‌ بیایید در مورد موضوع دیگر مذاکره کنیم. این، از حرف‌های خنده‌دار تاریخ است. کسی پیمانی می‌بندد و می‌گوید که من پای پیمانم نیستم، اما جایزه‌اش این است که درباره تعهد دوم حرف بزنیم! آمریکایی‌ها دارند اعلام می‌کنند که ما اهل تعهد و مذاکره نیستیم و اصول اخلاقی را نمی‌شناسیم. اگر کشوری در این مسیر قرار گرفت،‌ کشور دیگری می‌تواند به آن اعتماد کند؟ دارند به برخی کشورهای شرق آسیا اعلام می‌کنند که با ما مذاکره کنید. مگر دیوانه‌اند که مذاکره کنند؟ شما به مذاکره‌ای که به تایید سازمان ملل رسیده، پایبند نیستید. آمریکا با این شیوه‌ای که در پیش گرفته، باید آینده تعهدات خود را نسبت به کشورهای دیگر کنار بگذارد.» از دیگر مدیران آن دوره، آقای عباس عراقچی، معاون سیاسی وقت وزیر خارجه است که سال 96 در اندیشکده «چتم‌ هاوس» لندن صراحتا گفت«ایران برجام را داستانی موفق نمی‌داند؛ چون ایران از آن بهره‌مند نشده و تحریم‌ها برداشته نشده است.» او همچنین آذر۹۸ تصریح کرد: «نتیجه پایبندی ما به برجام فقط تحریم‌های جدید بود.»
آقای صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی و عضو تیم مذاکرات برجام نیز، به دفعات اعلام کرد که طرف آمریکایی نه یک بار بلکه چند بار درباره تعهد خود برای اجرای برجام دبّه کرد و زیر بار تعهدات خود نرفت.
آقای سیف، رئیس وقت بانک مرکزی هم تصریح کرده بود عایدی ایران از برجام «تقریباً هیچ چیز» بوده و «به‌طور کلی ما قادر نیستیم از پول‌های خود در خارج استفاده کنیم.»