آزیتا حکمت‌دوست، پزشک عمومی و متخصص تغذیه، در گفت‌وگو با درباره فواید و مضرات مواد نگهدارنده گفت: مواد نگهدارنده از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کنند و به همین دلیل در بسیاری از مواد غذایی بسته‌بندی‌شده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی در توضیح روش‌های نگهداری مواد غذایی افزود: برای افزایش ماندگاری مواد غذایی، دو روش عمده وجود دارد. یک استفاده از بسته‌بندی‌های استریل با دمای بالا، مانند شیرهای تترا پک (نوع ویژه‌ای از بسته‌بندی) که در آن هیچ باکتری باقی نمی‌ماند. روش دوم اضافه کردن مواد نگهدارنده، مانند بنزوات سدیم (یک مادهٔ نگهدارندهٔ غذایی است و در محیط اسیدی از فعالیت باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کند) به نوشابه است که مانع از رشد باکتری‌ها می‌شود.

میزان استاندارد مواد نگهدارنده و تأثیر آن بر سلامت

این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه مقدار مجاز مواد نگهدارنده بر اساس استانداردهای مشخص تعیین شده است، ادامه داد: مصرف این مواد در حد استاندارد، معمولاً مشکل جدی برای بدن ایجاد نمی‌کند. اما مصرف بیش‌ازحد آنها ممکن است اثرات تجمعی داشته باشد و به سلول‌های بدن آسیب برساند.

وی اذعان کرد: مطالعات گسترده‌ای در این زمینه روی حیوانات انجام شده است، زیرا انجام این آزمایشات با دوزهای بالا روی انسان از نظر اخلاقی امکان‌پذیر نیست. نتایج این مطالعات نشان داده است که مصرف زیاد مواد نگهدارنده می‌تواند به اندام‌هایی مانند کبد و کلیه آسیب برساند.

خطرات مصرف بیش‌ازحد مواد نگهدارنده

حکمت‌دوست با اشاره به مضرات برخی مواد نگهدارنده در ادامه گفت: به‌عنوان مثال، نیترات که به سوسیس و کالباس اضافه می‌شود، می‌تواند در بدن به نیتروزآمین (نیتروزآمین ترکیبی است که از برقراری پیوند میان گروه نیتریت یا نیترات و آمین‌های نوع دوم یا سوم آزاد موجود در فرآورده‌های پروتئینی و گوشتی ایجاد می‌شود) تبدیل شود که خطر آسیب به سلول‌ها و افزایش احتمال ابتلاء به سرطان‌های دستگاه گوارش را به دنبال دارد.

وی در ادامه تصریح کرد: کسانی که به‌طور مداوم و در هر وعده غذایی از نوشابه‌های گازدار، سوسیس و کالباس استفاده می‌کنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند، زیرا تجمع این مواد در بدن می‌تواند آسیب‌های جدی ایجاد کند.

مواد نگهدارنده و تأثیر آن بر کودکان

این متخصص تغذیه درباره تأثیر مواد نگهدارنده بر کودکان بیان کرد: کودکان و سالمندان جز گروه‌های آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند. از آنجا که تکثیر سلولی در کودکان بیشتر است، حساسیت بدن آنها نسبت به مواد شیمیایی افزایش می‌یابد. به همین دلیل، در آزمایش‌های پزشکی ابتدا محصولات جدید روی بزرگسالان آزمایش می‌شود و پس از تأیید ایمنی، برای کودکان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مواد نگهدارنده در لبنیات و سایر محصولات غذایی

حکمت‌دوست مطرح کرد: لبنیات پاستوریزه نیازی به مواد نگهدارنده ندارند. فرآیند پاستوریزاسیون به‌گونه‌ای طراحی شده که شیر و سایر محصولات لبنی بدون افزودن مواد نگهدارنده ماندگاری داشته باشند. در صورت اضافه شدن مواد نگهدارنده به لبنیات، این اقدام تخلف محسوب می‌شود.

وی افزود: در صنایع غذایی، استفاده از برخی مواد نگهدارنده، مانند نیترات در سوسیس و کالباس یا بنزوات سدیم در نوشابه‌ها، اجتناب‌ناپذیر است. اما این مواد دارای استانداردهای مشخصی هستند و نباید از حد مجاز فراتر روند.