یک چهارم جمعیت جهان دچار شایع ترین مشکل دنیا یعنی کبد چرب هستند که شیوع این بیماری در مبتلایان به دیابت نوع دو ۷۵ درصد  است و تاکنون هیچ دارویی نتوانسته کبد چرب را درمان کند اما در متون قدیمی ادعا شده که ترکیبات نوعی گیاه به نام خارمریم برای کبد و کیسه صفرا مفید است و امروزه این ماده و قرص‌هایی که حاوی آن هستند و با نامهای تجاری مختلف عرضه می‌شود، به وفور برای بیماران دچار کبدچرب تجویز می‌شوند.

احتیاط در قضاوت اثربخشی خارمریم

دکتر امیرعلی سهراب پور، فوق تخصص گوارش و کبد و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: متاسفانه بسیاری از همکاران پزشک بدون اطلاع از شواهد و مستندات اثربخشی این ماده، آن را درمانی برای کبد چرب می دانند و برای بیماران تجویز می‌کنند. این در حالی است که هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این ماده برای کبد چرب مفید باشد. تنها اثری که در مطالعات معدود و ضعیف انجام شده اینکه مصرف این ماده، آنزیم‌های کبدی را در خون کاهش می دهد.

درباره خارمریم و داروهای حاوی آن، مقالاتی به چاپ رسیده است. در آخرین و معتبرترین مقاله مشخص شده که خارمریم تاثیری بر وزن افراد ندارد ولی می‌تواند آنزیم‌های کبدی را کاهش دهد، اما اصلا معلوم نیست چربی کبد یا فیبروز کبد را هم کاهش می دهد یا احیانا آنها را افزایش می دهد. همچنین در این مقاله به ضعیف بودن مطالعاتی که تاکنون درباره خارمریم و محصولات دارویی حاوی آن انجام شده اشاره شده و پزشکان و بیماران را به احتیاط در قضاوت درباره اثربخشی آن فراخوانده است.

میزان اثربخشی خارمریم در کاهش آنزیم‌های کبدی

اما باید ببینیم که آیا کاهش سطح آنزیم‌های کبدی در خون مبتلایان به کبدچرب، نشانه ای از بهبود وضعیت کبد آنهاست؟ دکتر  سهراب پور می‌گوید: خیر،  این طور نیست. سطح خونی آنزیم‌های کبدی در مبتلایان به کبدچرب، حتی بدون هیچ مداخله و درمانی، در طول زمان بالا و پایین می‌شود. از آن مهمتر، اگر یک فرد مبتلا به کبدچرب، آنزیم‌های بالا داشته باشد و در گذر زمان، بدون آن که کاهش وزن، فعالیت بدنی و پرهیزهای غذایی که تنها مداخلات موثر در درمان کبدچرب هستند را در پیش گرفته باشد و سطح آنزیم‌های کبدی او کاهش یابد، یکی از احتمالات مهم آن است که وضعیت کبد او 'بدتر' شده باشد و حتماً باید توسط پزشکان متخصص از نظر بیماری پیشرفته کبدی (فیبروز) و نزدیک شدن به سیروز کبدی بررسی شود.

دکتر سهراب پور تاکید می‌کند، تنها مداخله اثربخش در درمان کبدچرب که اثر آن در مطالعات متعدد به اثبات رسیده و حتی با کاهش فیبروز کبد همراه بوده، کاهش وزن به میزان ۱۰ تا ۱۵ درصد وزن بدن است که با رعایت رژیم غذایی و فعالیت بدنی منجر به کاهش وزن می‌توان چربی کبد را کاهش و شرایط را بهبود بخشید.