فرهیختگان/کارشناس اقتصادی، ضمن اشاره به اینکه حراج سکه اثرمحسوسی بر بازار طلا و سکه نداشته، اظهار داشت: «این حراج‌ها به‌عنوان ابزاری برای کنترل قیمت و کاهش حباب سکه در بازار طلا به کار می‌روند اما واقعیت این است که نتایج آن‌ها همیشه مطابق انتظار نبوده است.

نزدیک به یک سال از اولین حراج سکه‌ای که در تاریخ ۱۳ اسفندماه ۱۴۰۲، مرکز مبادله ایران تصمیم گرفت برگزار کند، می‌گذرد.

تا به امروز ۷۲ حراج سکه در مرکز مبادله ایران برگزار شده و بنابر آمارهای بانک مرکزی، در این ۷۲ جلسه تعداد ۸۲۶ هزار ۴۰۴ قطعه سکه بهار آزادی به فروش رسیده که از این تعداد، حدود ۴۲۱ هزار و ۲۳۵ قطعه سهم ربع سکه (نیمی از کل عرضه سکه) بوده است.

 همچنین نیم‌سکه ۱۰۴ هزار و ۳۷۶ قطعه و تمام سکه ۳۰۰ هزار و ۷۹۳ قطعه است که سهم هریک به ۱۳ درصد و ۳۶.۵ درصد می‌رسد. گفتنی است در آغاز این طرح، تنها ربع سکه طلا با ضرب سال ۸۶ عرضه و به مرور در آبان ماه سال جاری انواع قطعات سکه با ضرب سال ۱۴۰۳ اضافه شد.

از طرف دیگر طبق آمارهای بانک مرکزی تا جلسه هفتادم حراج سکه، از نظر وزنی نزدیک به ۴ تن طلا اعم از ربع، نیم و تمام سکه به فروش رسیده است. گفتنی است یکی از ویژگی‌های مهم این حراج در گستردگی جغرافیایی آن است؛ به طوری که تمام متقاضیان شرکت در حراج سکه می‌توانند از طریق سامانه معاملات سکه این مرکز در هر نقطه از کشور در حراج سکه، شرکت کنند. اما فروش ۸۲۶ هزار قطعه سکه طی یک سال اخیر درحالی رخ داده که بانک مرکزی قرار است هفته آینده یک میلیون قطعه عرضه کند. با توجه به عرضه انواع مختلف سکه (ربع، ‌نیم و تمام سکه) گرچه مشخص نیست این عرضه معادل چقدر طلاست، اما شاید بتوان گفت در این عرضه بین ۳.۵ تا ۴ تن طلا وارد بازار خواهد شد.

علی رئوفی، کارشناس اقتصادی، ضمن اشاره به اینکه حراج سکه اثرمحسوسی بر بازار طلا و سکه نداشته، اظهار داشت: «این حراج‌ها به‌عنوان ابزاری برای کنترل قیمت و کاهش حباب سکه در بازار طلا به کار می‌روند اما واقعیت این است که نتایج آن‌ها همیشه مطابق انتظار نبوده است.

تجربه نشان داده که حراج سکه در دوره‌های مختلف، به‌ویژه در دولت‌های گذشته و فعلی به‌عنوان یک راهکار برای مقابله با نوسانات قیمت سکه و طلا مورد استفاده قرار گرفته با این حال عمدتا تقاضای بالای سفته‌بازی در بازار طلا باعث شده که این تلاش‌ها اثر چندانی بر قیمت‌های سکه و طلا و کاهش حباب سکه نداشته باشد.» وی افزود: «یکی از معدود زمان‌هایی که ما شاهد کاهش حباب سکه بودیم، تنها باری که تأثیر مثبتی بر حباب سکه‌ها داشت، عرضه سکه‌های با تاریخ جدید (۱۴۰۰ و ۱۴۰۴) بود که باعث کاهش حباب سکه‌های قدیمی‌تر به کمتر از ۱۰ درصد شد. در واقع، یکی از دلایل کاهش حباب سکه امامی به زیر ۱۰ درصد، زمان مذاکرات برجام و شرایط اقتصادی آن زمان بود. اما در حال حاضر با توجه به تنش‌ها و افزایش تقاضا برای خرید طلا به محض اینکه عرضه سکه‌ها محدود شود حباب سکه مجددا افزایش پیدا می‌کند.»

حباب سکه در نوسانات ارزی

رئوفی می‌گوید در حال حاضر یکی از دلایل کاهش حباب سکه عرضه سکه‌های با تاریخ جدید و ثبات نسبی قیمت اونس جهانی است. اما به دلیل افزایش مداوم نرخ ارز تأثیر تغییرات اونس کمتر دیده می‌شود. تغییرات اونس معمولاً کوچک هستند، درحالی‌که تغییرات دلار بزرگ‌ترند. این درحالی است که در شرایطی که تقاضا برای خرید سکه بالا باشد این احتمال وجود دارد حراج ذخایر طلای بانک مرکزی نیز صورت گیرد. در سال‌های اخیر حباب سکه امامی به زیر ۱۰ درصد رسیده است، به‌ویژه در زمان مذاکرات برجام که کمی تنش‌ها کاهش یافت. به‌طور کلی تغییرات قیمت جهانی طلا بیشتر بر میزان حباب سکه تأثیر می‌گذارد تا قیمت واقعی آن.

این کارشناس در پایان با اشاره بر عدم اثرگذاری لازم حراج سکه بر بازار تصریح کرد: «به نظر می‌رسد حراج سکه در مرکز مبادله نمی‌تواند به‌طور مؤثر قیمت سکه را کنترل کند و تنها منجر به جمع‌آوری نقدینگی از بازار می‌شود. در شرایطی که عطش بازار برای خرید سکه بالا باشد، فروش سکه‌ها ممکن است به حراج ذخایر طلای بانک مرکزی منجر شود و این موضوع می‌تواند بر پشتوانه طلایی کشور تأثیر بگذارد. بنابراین، برای کنترل قیمت طلا و سکه در بازار نیاز به راهکارهای جدید و مؤثرتری داریم که بتوانند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کنند.»