شفقنا/ معاون سیاسی و بین‌المللی معاونت راهبردی رئیس‌جمهور می گوید: بهتر است مذاکره با اروپا به صورت محتوایی تر و منسجم تر دنبال شود. ضمن آنکه می توان در کنار همین گفتگوها با اروپا گفتگوهای منسجمی را با آژانس بین المللی انرژی اتمی شروع کرد. باید تلاش کرد که اسنپ بک انجام نشود و این امر به طور اصولی ممکن است و بستگی به اراده سیاسی و فعالیت دیپلماتیک ما دارد.

متن گفت وگوی شفقنا با ساسان کریمی را می خوانید:

*با توجه به اینکه دونالد ترامپ اعلام آمادگی مذاکراه با ایران در مسایل غیر هسته ای را کرده است. به نظر شما، این اقدام چه اندازه محتمل می باشد؟ و اساسا ترامپ با مذاکره با ایران به دنبال چیست؟

به نظرم ترامپ اشتهای اساسی برای دستاوردسازی و میراث سازی با اسم خود را دارد. البته از طرف جمهوری اسلامی ایران تمایل علنی برای مذاکره با ایالات متحده وجود ندارد و در فاز کنونی برعکس هم هست. به همین علت به نظرم نمی آید در آینده نزدیک شاهد مذاکره میان تهران و واشنگتن در قالب مورد انتظار باشیم.

در حال حاضر زمینه مذاکرات در ایران دیده نمی شود
*ترامپ هنوز درباره رویکرد سیاست خارجی آمریکا در قبال ایران به صورت شفاف اظهار نظر نکرده است. فقط شاهد بودیم افراد تندرویی مثل، برایان هوک، جان بولتون و مایک پمپئو را کنار گذاشته و افرادی نظیر دارن بیتی که چهره ضد جنگ با ایران است را به عنوان معاون وزیر امور خارجه انتخاب کرده است. این امر را چطور تحلیل می کنید و چقدر می تواند پالس مثبت برای ایران باشد و اگر پالس مثبت برای ایران است باید چه اقداماتی در این زمینه صورت بگیرد؟

به نظر من، رویکرد عملی ترامپ در مورد ایران دارای چند وجه است که تاکنون انتصابات و اظهاراتش تا حدی کم تخاصم بوده ولی متنی که امضا کرده، به شدت ضد ایرانی است. بنابراین، بسته به اینکه ما این را یک دوگانه “بازی بد و بازی خوب” ببینیم، یا فکر کنیم که این یک اختلاف واقعی بین ترامپ و هسته قدرت در آمریکاست که طراحی های متفاوتی ممکن است پیاده کنند. در هر حال می بایست نسخه اول را در نظر گرفت ولی الزاماً عملکرد مبتنی بر همین ایده نباشد و می توانیم تا حدی طراحی پیچیده تری را دنبال کنیم. در حال حاضر زمینه مذاکرات در ایران را نمی بینم.

اجرایی نشدن اسنپ‌بک بستگی به اراده سیاسی و دیپلماتیک ما دارد
*با توجه به وضعیت کنونی توافق هسته‌ای، چه راهکارهایی برای احیای آن و بهبود روابط با کشورهای غربی پیشنهاد می‌دهید؟ در صورتی که مذاکرات هسته ای به نتیجه نرسد چه عواقبی در آینده برای ایران خواهد داشت؟

بهتر است مذاکره با اروپا به صورت محتوایی تر و منسجم تر دنبال شود. ضمن آنکه می توان در کنار همین گفتگوها با اروپا گفتگوهای منسجمی را با آژانس بین المللی انرژی اتمی شروع کرد. باید تلاش کرد که اسنپ بک انجام نشود و این امر به طور اصولی ممکن است و بستگی به اراده سیاسی و فعالیت دیپلماتیک ما دارد.

دونالد ترامپ به بنیامین نتانیاهو فضا نمی دهد
*شاهد سفر نخست‌وزیر اسرائیل به امریکا بودیم به نظر شما، در این دیدار از رئیس‌جمهور آمریکا درباره ایران چه خواسته شد و اینکه ترامپ می تواند و می خواهد تنش بین ایران و اسرائیل را کنترل کند؟

نتانیاهو بیشتر به پشتوانه رابطه اش با هسته قدرت در امریکا کنشگری می کند و توانسته به هر حال – چه از طرف ترامپ و چه از طرف هسته قدرت- متن مذکور را بیرون بیاورد. در عین حال تا اینجای کار دست نتانیاهو به اندازه دور اول ترامپ باز نیست و تیم ترامپ تا آن اندازه به او فضا نمی-دهند. البته سرنوشت هر امر در سیاست بین الملل سیال و وابسته به کنش گری همه طرف هاست. کنشگری های جمهوری اسلامی ایران، امریکا، اسرائیل و دیگران می تواند جهت های این موضوع را در نهایت تعیین کند. تا اینجا به نظرم نتانیاهو یک قدم در سیاست ورزی ترامپ پیش رفته است.

اروپا در سیاست خارجی مستقل نیست
* آقای تخت‌روانچی در مصاحبه اخیر خود اعلام کرده‌اند که روسیه و اروپا در فرمت مذاکره با هم اختلاف نظر دارند، در صورتیکه ما با اروپا از مرحله گفت‌وگو رد شویم و به مذاکرات برسیم، چگونه می‌خواهیم چالش روسیه را از بین ببریم؟

اختلاف روسیه و اروپا بیش از اینکه تکنیکی باشد مسبوق به جنگ اوکراین است و به نظرم بیشتر اختلاف بین اراده هاست. باید دید در خصوص اوکراین چه اتفاقی بین پوتین و ترامپ می افتد و رویکرد اروپا در قبال آنچه خواهد بود، چگونه است. اروپا بیش از گذشته تضعیف و به امریکا وابسته شده است. بنابراین، نمی توان به اروپا به عنوان موجود مستقل در سیاست خارجی نگاه کرد. ولی به هر حال هم از نظر هنجارگذاری و هم دری که فعلاً بسته نیست می توان از ظرفیت آن استفاده کرد. ضمن اینکه اهرم اسنپ بک فعلاً در اختیار این کشورهاست و اولویت ما باید تا چند ماه آینده این موضوع باشد.

در سیاست خارجی باید هوشمندی بیشتری به خرج دهیم
*با توجه به مباحث مطرح شده درباره FATF فکر می کنید نتیجه نهایی چه خواهد بود؟ و به نظر شما با پیوستن ایران به FATF چه نتایجی حاصل خواهد داشت؟

به نظر من، نظر کارشناسی وزارت اقتصاد در این زمینه مهم است. واقعیت این است که قرار داشتن در فهرست سیاه FATF نه تنها جمهوری اسلامی ایران و اشخاص حقیق و حقوقی خاص آن را که ذیل تحریم قرار دارند، بلکه کل اتباع ایرانی را در مورد تراکنش های مالی موضوع محدودیت قرار داده است. قرار داشتن در این فهرست محدویت های مهمی را به محدودیت های تحریمی افزوده است و به همین علت است که دولت آمریکا علاقه مند است که ایران از این فهرست سیاه بیرون نیاید. به نظرم باید در سیاست خارجی هوشمندی بیشتری از آنچه عادت داریم به خرج دهیم. جهان به سرعت در حال پیش رفتن و پیچیده تر شده است و پرسش های پیچیده، پاسخ های ساده ندارند.