هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

ارزیابی‌های این پیمایش حاکی از آن است که درمیان امید و اعتماد مردم تفاوت معناداری وجود دارد؛ درحالی‏که بیش از ۵۰ درصد از شرکت‌‏کنندگان به آینده ایران خوش‌بین بودند، اما اعتمادِ آنها به دولتی که مسئولیت اداره کشور وحرکتِ آن به سمت آینده‌‏ای روشن را برعهده دارد کمتر از ۵۰ درصد بوده است.
 
 منصوره محمدی| بیش از شش ماه از روی کارآمدن دولت چهاردهم گذشته است و رویکرد پزشکیان و تیمِ متبوع او بیش از همیشه زیر ذره‌بینِ سیاسیون و مردمِ عادی است. پزشکیان با حمایت حاکمیت و چهره‌های شاخصِ سیاسی جریان اصلاحات و با اتکا به اظهارنظرهای نسبتاً ملایمی که نسبت به موضوعاتِ حساس و کلیدی به‌ویژه در زمینه‌های اجتماعی، زنان و سیاست خارجی داشت، توانست پیروز رقابت‌های انتخابات باشد.

اما عملکردِ او در انتخاب‌هایش که به قول برخی صاحب‌نظران به دلیل دستِ بسته او بود و از نظر برخی نیز او را پرورش‌یافته فضای سیاسی می‌داند که بهتر از این عمل نمی‌توانست بکند، نخستین فشارها را با رویکردهایش آغاز کرد. پزشکیان در زمینه بودجه و موضوعات اقتصادی کمتر مورد نقدِ منتقدان قرار گرفت؛ هرچند که در روزهای اخیر و با افزایش فزاینده قیمتِ ارز و طلا، زمزمه‌های استیضاحِ وزیر اقتصاد او به گوش می‌رسد اما فشار بر سرِ وزیر اقتصادِ او بسیار کمتر از فشار بر سر معاون راهبردیِ او یعنی محمدجواد ظریف بوده است.

او در موضوع قانون عفاف و حجاب نیز توانست نظرِ مساعدِ شورای عالی امنیت ملی را جلب کند و فضا را اندکی آرام کند و با برداشتنِ فیلترینگِ واتس‌آپ و گوگل‌پلی هم زمان بخرد و هم فضا را اندکی تلطیف کند اما رویکردِ او در زمینه سیاستِ خارجی که از نظر کارشناسانِ سیاسی برگ برنده پزشکیان بود، با روی کار آمدنِ ترامپ در معرض بزرگترین آزمون قرار گرفت.
 
او که ابتدا صحبت از مذاکره می‌کرد، حالا و با صحبت‌های رادیکالِ ترامپ درباره ایران در همان خطی حرکت می‌کند که بیشتر مقامات سیاسی ایران تا پیش از آن بر آن مدار حرکت می‌کردند. «غلط کردی»، عبارتِ نام‌آشنای مقاماتِ سیاسی ایران در مواجهه با مقاماتِ آمریکایی است که این روزها در دایره جملگانِ پزشکیان نیز شنیده می‌شود. او در سخنرانی مراسم 22 بهمن در واکنش به اظهارت ترامپ مبنی بر مذاکره با آمریکا اینگونه گفته بود که «ترامپ می‌گوید بیایید گفت‌وگو کنیم و همان‌ لحظه، تمام توطئه‌های ممکن را علیه ایران امضا می‌کند. می‌گوید می‌خواهیم مذاکره کنیم؛ تو اگر اهل مذاکره بودی، چرا [باید] این غلط‌ها را می‌کردی؟»

اعتماد به دولت کمتر از 50 درصد 
در هفته‌های اخیر نخستین پیمایش ملی در راستای بررسی رویکرد مردم به دولت چهاردهم از سوی مرکز نظرسنجی شناخت انجام شد؛ نظرسنجی‌ای که دولت را از ابعاد گوناگونی در دو قالب کلی «اعتماد به دولت»، «امید به تغییر» مورد بررسی قرار داد. در این پیمایش که به صورت تلفنی انجام شد هزار نفر شرکت کردند.

براساس نتایج این نظرسنجی نمره شاخص اعتماد به دولت از 10، عدد 4/13 را کسب کرده است. اعتماد به دولت در این نظرسنجی براساس میزان تحصیلات، محل سکونت، میزان محرومیت تغییر محسوسی نداشته و در همه موارد ارزیابی شده دولت نتوانست نیمی از اعتماد شرکت‌کنندگان را نیز به خود جلب کند. براساس نتایج این نظرسنجی درحالی‌که بیشتر مردم (بیش از 62 درصد) مسعود پزشکیان را دوست دارند و بیش از 60 درصد نیز معتقد بودند که او با مردم صادق بوده است، اما بخش بزرگی از شرکت‌کنندگان (نزدیک به 50 درصد) معتقد بودند که دولت به نظرات و انتقادات مردم توجهی ندارد. 

در این پیمایش حدود 54 درصد از شرکت‌کنندگان معتقد بودند که دولت پزشکیان توانایی بهبود روابط ایران با دیگر کشورها را دارد حال آنکه در مسئله اقتصادی نظر عکس این را داشتند و بیش از 50 درصد از شرکت‌کنندگان معتقد بودند دولت پزشکیان توانایی حل مشکلاتی همچون تورم و بیکاری را ندارد. 41 درصد از شرکت‌کنندگان نیز در پاسخ به اینکه اگر دولت مرحوم رئیسی روی کار بود وضعیت بهتر بود یا فرقی نمی‌کرد؟ گفته‌اند که وضعیت بهتر بود و 38 درصد نیز معتقد بودند که شرایط فرقی نمی‌کرد. 

امید به تغییر بیش از 50 درصد 
با این‌همه در بخش امید به تغییرات، اعداد رضایت‌بخش‌تر بودند؛ شاخص امید به تغییر از 10 توانست عدد 5/17 را به خود اختصاص دهد. در میان پاسخ‌دهندگان به سوالات مربوط به این بخش، امید زنان نسبت به تغییر از مردان بیشتر بوده است؛ (5/18 زنان) و (5/13 مردان). امید به تغییر در میان غیردانشگاهیان نیز (5/36) از جامعه دانشگاهی (4/74) بیشتر بود. ارزیابی‌های مرکز شناخت نشان داد که شاخص امید به تغییر در مراکز استان(4/76) از شهرستان‌ها(5/46) و روستاها(5/44)کمتر بوده است. 

امیدِ محرومان
این شاخص با توجه به میزان محرومیت‌ استان نیز نتایج جالب توجهی داشت؛ کمترین امید به تغییر در میان استان‌هایی است که محرومیت پایین دارند، (4.87)، بیشترین امید به تغییر در میان استان‌های با محرومیت متوسط ثبت شده (5.41) و  میزان امید به تغییر در میان استان‌های با محرومیت بالا در میانه است (5.38).

یکی دیگر از ارزیابی‌های انجام‌شده در این پیمایش بررسی امید به تغییر برمبنای رأیی که افراد در انتخابات داده‌اند بود؛ در میان کسانی که به پزشکیان رای دادند، شاخص امید به تغییر از همه بیشتر و 5/93 ثبت شد و برای کسانی که به جلیلی رای دادند این شاخص 5/25 ثبت شد. کمترین امید به تغییر نیز در میان کسانی بود که در انتخابات مشارکت نداشتند (4/34). که این اعداد نشان‌دهنده ارتباط مستقیم مشارکت و عدم مشارکت  در امید به تغییر در کشور است. ارزیابی دیگرِ انجام‌شده بر اساس سن شرکت‌کنندگان در این پیمایش بود؛ بیشترین امید به تغییر از آنِ افراد بالای 50 سال (5/90) و کمترین امید به تغییر در میان 30 تا 49 ساله‌ها (4/71) بود. در میان 15 تا 29 ساله‌ها نیز امید به تغییر بیش از 50 درصد بوده است (5/38).

امید به آینده ایران
در بخش دیگری از این پیمایش سه سوال درباره آینده ایران، نقش دولت پزشکیان در حل مشکلات کشور و مشارکت فرد در بهبود وضعیت کشور پرسیده شد. بیش از 60 درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی در واکنش به این جمله که «آینده ایران روشن و امیدوار‌کننده است» کاملاً یا تا حدی موافق بودند. 11/3 درصد نه موافق و نه مخالف و 24/3 درصد از شرکت‌کنندگان کاملاً یا تا حدی مخالف بودند.

در پاسخ به این جمله که «احساس می‌کنم می‌توانم نقشی در بهتر شدن وضعیت کشور داشته باشم» 52/9 درصد از شرکت‌کنندکان کاملاً یا تا حدی موافق بودند، 11/4 درصد نه موافق و نه مخالف و 31/2 درصد از شرکت‌کنندگان نیز مخالف این فرضیه بودند. اما در مورد نقش دولت پزشکیان در حل مشکلات، 39/6 درصد از شرکت‌کنندکان معتقد بودند که این دولت نمی‌تواند مشکلات اساسی کشور را حل کند، 15/9 درصد نه موافق و نه مخالف و 38 درصد نیز کاملاً یا تا حدی موافق آن بودند. 

وضعیت اقتصادیِ بدتر
یکی دیگر از سوا‌ل‌های این پیمایش پیش‌بینی وضعیت اقتصادی ایران در 5 سال آینده بود که در پاسخ به این سوال بیشتر افراد فکر می‌کنند وضعیت اقتصادی بدتر خواهد شد(47/2 درصد). 30/7 درصد از شرکت‌کنندگان نیز معتقدند وضعیت بهتر خواهد شد، درحالی‌که از نظر 13/4 درصد از شرکت‌کنندکان شرایط اقتصادی تغییری نخواهد کرد. 8/9 درصد از شرکت‌کنندگان نیز نظری درباره شرایط اقتصادی کشور در 5 سال آینده نداشتند. 

ارزیابی‌های این پیمایش که پیش از اظهارنظرهای مسئولان ایران در واکنش به صحبت‌‌های اخیر رئیس‌جمهور جدید آمریکا منتشر شد، حاکی از آن است که در میان امید و اعتماد مردم تفاوت معناداری وجود دارد؛ درحالی‌که بیش از 50 درصد از شرکت‌کنندگان به آینده ایران خوشبین بودند، اما اعتمادِ آنها به دولتی که مسئولیت اداره کشور و حرکتِ آن به سمت آینده‌ای روشن را برعهده دارد کمتر از 50 درصد بوده است. بر اساس یافته‌های این پیمایش پزشکیان نیز با وجود تمامی اقداماتی که دولتِ او را فراتر از دولت‌ پیش از خود همسو با مردم نشان داده، راهِ زیادی تا جلب اعتماد مردم دارد.