فارس/ دبیر کارگروه آموزش دیده بان شفافیت وعدالت معتقد است، معلم‌نماها و مشاورنماها در جلسات مشاوره اعزام دانشجوی به دانش‌آموزان و دانشجوها اعلام می‌کنند که امکان تحصیل در کشور ترکیه، مجارستان، روسیه و... را دارند و دانشجوها به وسیله شرکت و رایزنی این شرکت با دانشگاه‌های مطرح کشورهای دنیا می‌توانند تحصیل کرده و مدرک بگیرند.

پوسترهای روی دیوار، پیامک‌های گاه و بیگاه، تبلیغات پر زرق‌و برق شبکه‌های ماهواره‌ای و مجازی... ناخودآگاه توجه هرکسی را به خود جلب می‌کند، تصاویر و ویدئوهایی که یک زندگی رویایی را به رخ می‌کشند و برای چند لحظه هم که شده شما را به این فکر وا می‌دارند که هرچه دارید و ندارید را رها کنید و برای تحصیل و ساختن یک زندگی لاکچری راهی دانشگاه‌های خارج از کشور شوید. فقط کافیست تا تلفنتان را بردارید با شماره درج شده روی تبلیغات تماس بگیرید تا از آن سوی خط مشاوره رایگان تحصیل و مهاجرت دریافت کنید.
همین تبلیغات رنگارنگ باعث شده تا برخی از جوانان آرزوی تحصیل و زندگی در کشورهای دیگر را در سر داشته باشند. البته مواقعی هم مشکلات اقتصادی و خانوادگی به این خواسته دامن می‌زند غافل از اینکه افراد پشت پرده این تبلیغات برای جیب متقاضیان کیسه دوخته‌اند. هرکدامشان هم برای جذب مشتری بیشتر روش خاص خودشان را دارند به طوری که این تصور در ذهن شما ایجاد می‌شود که آنها تمام تلاششان را برای خوشبخت کردن شما به کار گرفته‌اند! اینجاست که باید از خود بپرسیم، خوشبخت شدن ما چه منفعتی برای آنها دارد؟

« آینده فرزندانتان در دست شماست»
ما هم تصمیم گرفتیم تا برای خوشبخت شدن با یکی از این دفاتر مهاجرتی ارتباط برقرار کنیم. یکی از دفاتر مهاجرت تحصیلی در استان اصفهان که خود را عضو انجمن دوستی ایران و مسکو معرفی می‌کند، با شعار« آینده فرزندانتان در دست شما است» تلاش می‌کند مشتریان خود را برای مهاجرت ترغیب کند. این مرکز با وعده تحصیل بدون کنکور در رشته‌های دندانپزشکی، پزشکی و داروسازی در کشورهای روسیه و آلمان درحال فعالیت است.
فردی که خود را عضو انجمن ایران و روسیه معرفی می‌کند درباره شرایط مهاجرت تحصیلی به آلمان و روسیه می‌گوید: «برای مهاجرت تحصیلی به این کشورها‌ نیازی به داشتن مدرک تحصیلی خاص و معدل بالا نیست. افرادی که قصد مهاجرت دارند می‌بایست به صورت حضوری به دفتر ما آمده و فرم مورد نظر را پر کنند؛ سپس مراحل اداری مهاجرت را طی کرده و پس از اتمام آن مهاجرت می‌کنند. تقریباً از زمان پر کردن فرم تا مهاجرت چهار ماه زمان خواهد برد.»
وی درباره دانشگاه‌های مورد نظر این مجموعه و هزینه‌های تحصیل در آن‌ها می‌گوید:«ما با دو دانشگاه کار می‌کنیم. دانشگاه دولتی کلن آلمان و دانشگاه تریدروا روسیه. هزینه تحصیل در آلمان رایگان است اما هزینه سفر به آلمان ۲۵۰ میلیون تومان آب می‌خورد. برای تحصیل در دانشگاه روسیه و خوابگاه آن سالانه ۵۰۰ میلیون تومان باید هزینه پرداخته شود.» همچنین این شخص مدعی است که خودش برای پیگیری کارهای مهاجرت ۱۰۰۰ دلار دریافت خواهد کرد.

این مؤسس دفتر مهاجرت تحصیلی درخصوص زبان مورد قبول در این دانشگاه‌ها می‌گوید:«دروس مختلف در این دانشگاه‌ها با زبان رسمی کشورشان تدریس می‌شود. کسانی که قصد مهاجرت به روسیه را دارند با یک دوره شش ماهه دوره زبان روسی و کسانی که قصد مهاجرت به آلمان را دارند باید به مدت یک سال دوره زبان آلمانی بگذرانند، تا بتوانند در این دانشگاه‌ها تحصیل کنند.» 

دروغ‌هایی که با صدای بلند گفته می‌شود
طبق تحقیقات انجام شده هزینه کسب ویزای تحصیلی در آلمان ۷۴ یورو و به پول ایران نزدیک به چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تومان است. همچنین بلیط یک طرفه تهران به کلن نسبت به کیفیت پرواز و نوع هواپیما بین ۲۷ تا ۴۷ میلیون تومان در کشور متغیر است. اما طبق گفته این دفتر مهاجرتی هزینه سفر به آلمان ۲۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. 

همچنین برای مهاجرت تحصیلی به کشور روسیه باید به مدت ۹ ماه دوره زبان پادفک توسط فرد گذرانده شود و برای اقامت تحصیلی می بایست سالی دو تا چهار هزار دلار پرداخت شود اما این شخص مدعی است که هزینه سالانه تحصیل در روسیه سالی ۵۰۰ میلیون تومان است. همچنین دانشگاه مورد نظر این دفتر مهاجرت تحصیلی برای ادامه تحصیل در روسیه وجود خارجی نداشته یا حداقل در سرچ گوگل پیدا نمی‌شود. 

گفتگو با با «دکتر هامون سبطی» دبیر کارگروه آموزش دیده بان شفافیت وعدالت:

آیا در کشور مجوز و قانونی برای تأسیس شرکت‌های مهاجرت تحصیلی وجود دارد؟
 کار این شرکت‌های مهاجرتی دلالی دانشجو است. تاجایی که من مطلع هستم هیچ مجوزی برای دلالی دانشجو در ایران وجود ندارد. زیرا دو عامل وجود دارد که باعث می‌شود در کشور مجوزی برای تجارت دانشجو یا دلالی آن داده نشود. یکی از عامل‌ها این است که دانشجوها و دانش‌آموزان هر کشوری سرمایه‌های انسانی آن کشور محسوب می‌شوند. اگر در ایران مجوز صادرات دانشجو و دانش آموز صادر شود در واقع اجازه خروج سرمایه انسانی کشور داده شده است. همچنین این دانشجوها برای خروج از کشور و تحصیل در دانشگاه کشورهای دیگر سرمایه مالی زیادی را از کشور خارج می‌کنند. اگر مجوزی مبنی بر صادرات دانشجو صادر شود آسیب بزرگی به کشور وارد خواهد شد.

شرکت‌ها و دفاتری که خود را به عنوان شرکت مهاجرتی معتبر معرفی می‌کنند؛ اعتبار خود را چگونه تأمین و متقاضیان را قانع می‌کنند؟
این شرکت ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک دسته از آن‌ها کاملاً کلاهبردار هستند. دسته دوم کلاهبردار نیستند اما نمی‌توان به صورت کامل به آن‌ها اعتماد کرد. در اکثر موارد این شرکت‌ها و دفاتر مهاجرتی هیچ‌گونه مجوزی ندارند یا از یک مجوز دیگری برای این کار استفاده می‌کنند. عموماً این شرکت‌ها مجازی و زیر زمینی هستند که عملاً اقدامات و تخلفات خود را به شکل‌های مختلف و در تبلیغات تلویزیونی، بیلبورد‌ها و سایت‌های رسمی اذعان می‌کنند.  آن دسته از شرکت‌های مهاجرتی که کلاهبردار هستند خود را با مؤسسات هرزآموز و با همکاری با افراد معلم‌نما و مشاورنما و با تبلیغات مجازی و تلویزیونی  خود را مطرح کرده و برای خود اعتبار کسب می‌کنند. همچنین این شرکت‌ها به دلیل نبود نظارت کافی بر فضای مجازی و صدا و سیما از اعتبار این رسانه‌ها استفاده می‌کنند تا برای خود اعتبار ملی کسب کنند.

شرکت‌های مهاجرتی از چه شگرد‌هایی برای جلب اعتماد مردم استفاده می‌کنند؟
این معلم‌نما و مشاورنماها  در جلسات مشاوره و کلاس‌های خود به دانش‌آموزان و دانشجوها اعلام می‌کنند که امکان تحصیل در کشور ترکیه، مجارستان، روسیه و... را دارند و دانشجوها به وسیله شرکت و رایزنی این شرکت با دانشگاه‌های مطرح کشورهای دنیا می‌توانند تحصیل کرده و مدرک بگیرند. برخی از این معلم‌نما‌ها برای جلب اعتماد دانش‌آموزان و دانشجوهایی که به آن‌ها مراجعه کرده‌اند یک امتیازاتی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. به عنوان مثال یک کدی را در اختیار مراجعه کننده‌شان قرار می‌دهند و ادعا می‌کنند که دانش‌آموزان یا دانشجوها با داشتن این کد می‌توانند پنج تا شش هزار دلار از دانشگاه مورد نظرشان تخفیف بگیرند.
در واقع این افراد با استفاده از این شگرد دانش‌آموزان و خانواده‌های فریب خورده آن‌ها را به دام می‌اندازند و آن دسته از خانواده‌هایی که از قبولی فرزندانشان در قبولی کنکور ناامید  شده و احساس می‌کنند شانس دیگری ندارند «خصوصاً در شرایط فعلی که شرط معدل و مشکلاتی از این دست برای قبولی در کنکور به وجود آمده است» با خود می‌گویند: «من که قرار است برای تحصیل فرزندم هزینه‌کنم خب همان هزینه را برای تحصیل در خارج از کشور پرداخت می‌کنم.»
اما این خانواده‌ها نمی‌دانند که برای شرکت در آزمون‌های این دانشگاه‌ها نیازی نیست که یک مؤسسه‌ای نقش واسطه را بازی کند.  گزارش‌های موثقی وجود دارد که نشان می‌دهد کاری را که  فرد با ۲۵۰۰ دلار می‌توانست انجام دهد با مراجعه به این شرکت‌های کلاهبرداری چند ده هزار دلار آب خورده است. معمولاً این شرکت‌ها همان ابتدای کار ۲۰ هزار دلار دریافت می‌کنند.

آیا این مبلغ کل هزینه مهاجرتشان است؟
خیر. زمانی که فرد متقاضی می‌خواهد در آزمون‌های دانشگاه‌های معرفی شده شرکت کند، شرکت واسطه برای آن دانشجو به بهانه آماده شدن برای شرکت در آزمون‌های دانشگاه کلاس برگزار می‌کند که برخی از این کلاس‌ها در ایران و بعضی دیگر در کشور مورد نظر تشکیل می‌شود. لازم به ذکر است که این کلاس‌ها توسط همان معلم‌نماها برگزار می‌شود. یعنی معلم‌نماهایی که در ایران با شرکت‌های مهاجرتی قلابی همکاری می‌کردند به روسیه، ترکیه یا هر کشوری که دانشجو به آن صادر می‌کنند می‌روند و در آن کشور به دانشجوهای مهاجرت کرده آموزش می‌دهند تا به اصطلاح برای شرکت در آزمون آماده شوند. در این میان به اضافه آن هزینه‌ای که در ابتدا از خانواده‌های فریب خورده گرفته شده، بابت کلاس‌های آمادگی آزمون، مبلغ جداگانه دریافت می‌کنند. همچنین دانشجویان باید هزینه پانسیون خود را پرداخت کنند.

تحصیل بدون کنکور در خارج از کشور یک خیال خام است
بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجوها برای فرار از کنکور به سراغ این شرکت‌ها می‌روند. دوباره باید کنکور بدهند؟
بله. این افراد زمانی که به کشور دیگر برای تحصیل در دانشگاه می‌روند باید مثل ایران کنکور بدهند با این تفاوت که در ایران با زبانی در کنکور شرکت می‌کنند که کامل بر آن تسلط دارند اما در کشور دیگر باید به زبان آن کشور کنکور بدهند و سختی کارشان دوچندان می‌شود. دانشجویان زمانی که در آزمون شرکت می‌کننده تازه با واقعیت این کلاهبرداری رو به رو می‌شوند که آزمون گرفته شده آزمون دشواریه و نمی‌توانند نمره قبولی را بگیرند. در این حین شرکت واسطه به خانواده‌ها و دانشجو می‌گوید که ما هرکاری که می‌توانستیم انجام دادیم اما بچه شما نتوانست از پس این آزمون بربیاد و نمی‌تواند در دانشگاه شرکت کند. اصولاً خانواده‌ها فکر می‌کنند اگر به واسطه این شرکت‌ها فرزندشان را برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بفرستند فرزندشان به راحتی و در کمال آرامش ادامه تحصیل داده و با مدرک خوب فارغ می‌شود. اما این یک خیال خام است.

«گودبای پارتی»  امضای اطمینان شرکت‌های مهاجرتی
شرکت‌های مهاجرتی برای جلب رضایت بیشتر خانواده‌ها چه کاری انجام می‌دهند؟
زمانی که این شرکت‌ها و مؤسسات می‌خواهند این دانش‌آموزان و دانشجویان را از کشور خارج کنند به خانواده‌های آنها میگویند:« به اطرافیانتون بگویید که دختر یا پسر من در رشته پزشکی دانشگاه آلمان، روسیه، ترکیه یا هرجایی که قصد مهاجرت دارد قبول شده و میخواهد در آن کشور ادامه تحصیل دهد.» به همین منظور شرکت‌های مهاجرتی برای این دانشجویان در فرودگاه مهرآباد تهران جشن گودبای پارتی می‌گیرند و فیلم برداری می‌کنند. در این جشن بچه‌ها را از زیر قرآن رد می‌کنند، فیلم می‌گیرند و فیلم‌ها را پخش می‌کنند تا عده دیگری از افراد را فریب دهند.

اما در میان این بچه‌ها کسانی هستند که در آزمون‌های خارج از کشور رتبه می‌آورند و قبول می‌شوند و این شرکتها از این دانشجوها برای تبلیغ کار خود و دفاع از کار خود استفاده می‌کنند و به افرادی که در آزمون دانشگاه قبول نشدند می‌گویند:« اینها درس خواندن و قبول شدند اگر شماهم درس می‌خواندید قبول می‌شدید. ما کوتاهی نکرده‌ایم.»
اگر دانشجوها در آزمون ورودی قبول نشوند چه کاری باید انجام دهند؟
بعضی از این بچه‌ها دوره‌های آموزشی این شرکت‌ها را در ایران می‌گذرانند و برخی دیگر در کشور مورد نظر آموزش می‌بینند و در پانسیون زندگی می‌کنند‌.  آنهایی که در خارج از کشور برای گذراندن دوره‌های آموزشی مهاجرت می‌کنند اگر در آزمون قبول نشوند شرایط خیلی وخیمی پیدا می‌کنند.  آنها هم هزینه را به دلار پرداخت کردند و  ممکن است دچار مشکلات روحی و رفتاری بسیار شدیدی شوند.
 مواردی بوده که دانش آموز یک تا دو سال در خارج از کشور سرگردان مونده و دست از پا درازتر به ایران برگشته است. این اتفاق ضربه سنگینی به روح و روان آن فرد وارد می‌کند. چون خانواده آن دانشجو و دانش‌آموز هزینه بسیار زیادی را پرداخت کرده‌اند و منتظرند که فرزندشان به عنوان یک دکتر یا مهندس به کشور برگردد  غافل از آنکه خبری از دکتر یا مهندس نیست و یک فرد پشت کنکوری و ردی به خانه برگشته است و خانواده‌ او ده‌ها هزار دلار خرج کرده‌اند.
مشکل بدتری که برای این جوان‌ها ایجاد می‌شود این است که این مؤسسات برای دانشجو‌ها کارت دانشجویی صادر می‌کنند. این مؤسسات با دانشگاه‌های نامعتبر در کشورهای مختلف قول و قرارهای کلاهبردارانه می‌گذارند و برای این دانشجویان کارت دانشجویی جعلی صادر می‌کنند. در این زمان دانشجو کارت دانشجویی خود را برای خانواده‌اش ارسال می‌کند و خانواده باور می‌کنند که فرزندشان در دانشگاه خارج از کشور درحال تحصیل است در صورتی که همچین چیزی نیست.
 این شرکت‌ها یک سری از کلاس‌های غیراز کلاس‌های دانشگاه برای این دانشجوها برگزار می‌کنند و یک کارت عضویت به آن‌ها می‌دهند و آن را به عنوان کارت دانشجویی جا می‌زنند. این کلاس‌ها تقریباً شبیه به جهاد دانشگاهی در ایران است. ممکن است فرد دانشجوی دانشگاه تهران نباشد اما در جهاد دانشگاهی عضویت داشته باشد و در کلاس‌های آن شرکت کند. 

۲۵ درصد از شهریه دانشگاه، پورسانت شرکت‌های مهاجرتی است
دانشجویانی که توسط این شرکت‌ها به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند و در آزمون‌های دانشگاه مورد نظر قبول می‌شوند، ۲۵ درصد از شهریه‌ای  را که به دانشگاه پرداخت می‌کند را به صورت ناخواسته به  شرکت واسطه می‌دهد. یعنی شرکت واسط با دانشگاه تبانی می‌کند و به ازای دانشجویی که به آن دانشگاه می‌فرستد هر ترم ۲۵ درصد از شهریه او را دریافت می‌کند؛ در واقع این افراد از دانشگاه پورسانت بابت صادرات دانشجو می‌گیرند.