دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

 در روزهای گذشته خاویر میلی، رئیس جمهور لیبرتارین آرژانتین در جریان همایش بزرگ محافظه‌کاران آمریکا به ایلان ماسک، یک اره برقی هدیه داد. اره ‌برقی خاویر میلی نماد کاهش بوروکراسی دولتی و اصلاحات اقتصادی اوست. او بارها با در دست داشتن اره ‌برقی در تجمع‌های انتخاباتی حاضر شده تا پیام خود را درباره کاهش هزینه‌های دولتی، حذف نهادهای ناکارآمد و اجرای اصلاحات اقتصادی شدید منتقل کند.

نگاهی به تحولات اقتصادی آرژانتین در حدود یک سال گذشته نیز نشان می‌دهد که میلی با کاهش شدید هزینه‌های دولتی، از تعطیل کردن وزارتخانه‌ها گرفته تا حذف یارانه‌ها موفق شد با از بین بردن کسری بودجه این کشور، در مسیر ثبات شاخص‌های اقتصادی گام بردارد. ایلان ماسک نیز پس از دریافت اره برقی که روی آن شعار «زنده باد آزادی لعنتی» نقش بسته بود، گفت: « این اره برقی برای بوروکراسی است.» دونالد ترامپ همزمان با آغاز دور دوم ریاست‌جمهوری خود، ایلان ماسک را به‌عنوان رئیس دپارتمان کارآیی دولت منصوب کرد؛ هدف این نهاد حذف هزینه‌های غیرضروری دولت آمریکا است. بنابراین می‌توان گفت که دولت جدید آمریکا قصد دارد با هدف کاهش هزینه‌های دولت به جنگ با بوروکراسی غیرضروری برود.

زنده باد آزادی لعنتی
هفته گذشته همایش محافظه‌کاران آمریکا در واشنگن برگزار شد. این همایش که به صورت سالانه برگزار می‌شود، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین گردهمایی محافظه‌کاران در ایالات متحده است و به‌عنوان یک رویداد کلیدی در تقویم سیاسی آمریکا شناخته می‌شود. با وجود آنکه همانند هر سال مباحث مختلفی مطرح شد، اما یکی از تفاوت‌های همایش امسال، هدیه رئیس‌جمهور آرژانتین به ایلان ماسک، میلیاردر آمریکایی بود. پیش از آغاز سخنرانی ماسک، خاویر میلی به روی صحنه آمد و یک اره برقی که روی آن عبارت اسپانیایی« Viva la libertad, carajo» یا همان « زنده باد آزادی لعنتی» را به ایلان ماسک هدیه داد.

ایلان ماسک نیز با چرخاندن اره برقی بالای سر خود گفت: «این اره برقی برای بوروکراسی است.» شاید در نگاه نخست چنین هدیه و چنین واکنشی عجیب به ‌نظر بیاید، با این حال نگاهی به کمپین‌های انتخاباتی میلی نشان می‌دهد که این هدیه چندان هم غیرعادی نیست. میلی که یک لیبرتارین و مخالفت ساختارهای دولتی گسترده‌ است، در مبارزات انتخاباتی خود در سال۲۰۲۳ از اره ‌برقی به‌عنوان نمادی برای کاهش بوروکراسی و هزینه‌های دولتی استفاده می‌کرد. در دهه‌های گذشته دولت و نهادهای دولتی آرژانتین بسیار بزرگ و پیچیده بوده و هزینه‌های این نهادها یکی از دلایل اصلی کسری بودجه در این کشور و به تبع آن تورم‌های بالا و مزمن بود. میلی نیز با استفاده از اره برقی سعی می‌کرد نشان دهد که این نهادهای غیرضروری و هزینه‌زای دولتی را از بین برد. علاوه بر این استفاده از اره‌برقی به‌نوعی نشان‌دهنده نیاز به اصلاحات فوری و بدون مماشات است. اره ‌برقی، ابزاری است که برای تغییرات سریع و بزرگ طراحی شده است، بنابراین این نماد به مردم القا می‌کند که میلی قصد ندارد به روش‌های تدریجی و کم‌هزینه برای اصلاحات دست بزند.

مبارزه علیه بورکراسی
بررسی سیاست‌های اقتصادی میلی از دسامبر۲۰۲۴ به بعد نیز نشان می‌دهد که میلی به وعده‌های خود مبنی بر برچیدن نهادهای غیرضروری و کاهش بوروکراسی پایبند ماند. به‌عنوان مثال او نخستین روز ریاست‌جمهوری خود نیمی از وزارتخانه‌های آرژانتین را تعطیل کرد؛ این رویکرد به خوبی نشان می‌داد او در این زمینه سازش‌پذیر نخواهد بود. از سوی دیگر میلی با اقداماتی مانند حذف تدریجی بسیاری از یارانه‌ها، تعطیلی بسیاری از پروژه‌های عمرانی دولتی و «گورنادور» استانداران را ملزم به صرفه‌جویی در هزینه‌ها کرد. او در برابر بسیاری از خواسته‌های کنگره این کشور مثلا افزایش حقوق بازنشستگان مقاومت کرد. 

در نتیجه مبارزات میلی علیه بوروکراسی، تراز بودجه آرژانتین در سال۲۰۲۴ پس از سال‌ها مثبت شد. علاوه بر این، تورم ماهانه این کشور از ۲۵.۵درصد در دسامبر سال گذشته به ۲.۲درصد در ژانویه سال جاری رسید. بنابراین می‌توان گفت که در کمتر از یک‌سال نتایج جنگ او علیه نهادهای دولتی هزینه‌ها و غیرضروری آشکار شده است. با گذشت بیش از یک‌سال از آغاز ریاست‌جمهوری میلی اره ‌برقی همچنین نقش مهمی در ایجاد تصویر قوی و تاثیرگذار از میلی در رسانه‌ها و میان مردم ایفا کرده است. او به‌طور مداوم در مراسم‌های عمومی و سخنرانی‌های خود از این ابزار استفاده می‌کند تا نشان دهد که در برابر بوروکراسی و فساد ایستاده است.

میراث میلی در دستان ماسک
آرژانتین یکی از کشورهایی است که به دلایلی مانند کسری بودجه و نابسامانی اقتصاد کلان با تورم و فقر مواجه بوده است. با توجه به این مساله پرسشی که وجود دارد آن است که ایلان ماسک به‌عنوان یک میلیاردر چرا باافتخار، میراث میلی یا همان اره برقی را بالای سر خود گرفته است؟

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در نخستین روز کاری خود DOGE«دپارتمان کارآیی دولت» را با هدف حذف هزینه‌های غیر ضروری دولت، تاسیس و ایلان ماسک را به‌عنوان رئیس این نهاد منصوب کرد. ماسک از طرفداران اقتصاد آزاد و کاهش دخالت دولت در بازار است. او به‌عنوان کسی که شرکت‌هایی مانند اسپیس‌ایکس و تسلا را با موفقیت راه‌اندازی کرده، معتقد است که کاهش مالیات‌ها و هزینه‌های دولتی باعث تشویق کارآفرینی، نوآوری و رشد اقتصادی می‌شود. از دیدگاه او، دولت باید نقش کمتری در اقتصاد ایفا کند و بیش از ایجاد کنترل و مقررات، بر تسهیل شرایط کسب‌وکارها و نوآوری‌ها تمرکز کند.

او معتقد است که دولت‌های بزرگ و پیچیده معمولا ناکارآمد و مصرف‌کننده منابع زیادی هستند و حالا با در دست داشتن اره برقی علیه بوروکراسی هزینه‌زا اعلام جنگ کرده است. برای مثال رسانه‌ها معتقدند که اخراج برخی از مقامات ایمنی پرواز، کارمندان دولتی ناظر بر شیوع آنفلوآنزای پرندگان و همچنین حدود ۳۰۰نفر از اعضای بخش نگهداری از تسهیلات هسته‌ای در آمریکا به‌دلیل حملات قاطع دپارتمان کارآیی دولت بوده است.