هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

شعیب بهمن، کارشناس مسائل روسیه در تحلیل جایگاه ایران در تحولات اخیر روابط آمریکا و روسیه به هم‌میهن گفت: «این نزدیکی پوتین و ترامپ که مطرح شده بیشتر معطوف به جنگ اوکراین است. به هر حال ترامپ پیش از آنکه به ریاست‌جمهوری برسد اعلام کرده بود که مایل است به جنگ اوکراین پایان بخشد؛ آن‌هم به دلیل اینکه منابع آمریکایی‌ها در این جنگ هدر می‌رود و در واقع این جنگ آورده‌ قابل توجهی برای آمریکا ندارد. بنابراین یکی از اهداف مهم ترامپ این است که از هدررفت منابع آمریکایی در جنگ اوکراین جلوگیری کند. صرف اینکه ترامپ می‌خواهد به این جنگ پایان بخشد به معنای بهبود روابط آمریکا و روسیه نیست بلکه آمریکا می‌خواهد جلوی ضرری که متحمل شده را بگیرد.»

بهمن ادامه داد: «باید به این نکته توجه کنیم که بین آمریکا و روسیه مسائل متنوع و راهبردی استراتژیک وجود دارد که حتی حل و فصل مسئله مهمی مانند جنگ اوکراین نمی‌تواند به معنای بهبود روابط در تمام مسائل در تمام سطوح باشد. بنابراین ساده‌اندیشانه است که تصور کنیم حتی اگر توافقی بین روسیه و آمریکا در مورد اوکراین صورت گیرد، در واقع به معنای بهبود تمام و کمال روابط روسیه و آمریکا است و دو کشور از این پس با نگاه جدیدی به روابط خود و تمام حوزه روابط بین‌الملل نگاه خواهند کرد. ممکن است موضوعات مختلفی بین دو کشور مطرح شود، اما اینکه این موضوعات چقدر می‌تواند در دستور کار قرار گرفته و به سرانجام برسد، با تردیدهای جدی روبه‌رو است؛ از جمله مسئله ایران. جدای نگاهی که روس‌ها و آمریکایی‌ها دارند مسئله مهم، «ایران» است. قاعدتاً هیچ کشوری از جمله آمریکا و روسیه بدون حضور ایران توانایی تصمیم‌گیری در مورد مسئله هسته‌ای را نخواهد داشت. کمااینکه تا به حال هم نداشتیم و در تمام‌ سال‌های مذاکره همیشه با حضور ایران اتفاق افتاده و نه بدون حضور ایران. در شرایط فعلی نیز مسئله ایران موضوع برجسته‌ای نیست. از سوی دیگر باید به هر حال به روابط ایران و روسیه و عوامل تاثیرگذار در این رابطه توجه کنیم؛ به‌ویژه اینکه هر دو کشور خواهان توسعه و گسترش این مناسبات هستند.»

بهمن در ارزیابی این موضوع که «روس‌ها برای تامین منافع خود با آمریکایی‌ها همراهی کنند» تاکید کرد: «در اینکه روس‌ها هم شبیه آمریکایی‌ها تمایل ندارند هیچ کشوری در دنیا از جمله ایران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا کند، هیچ تردیدی وجود ندارد. این استثنا مختص به ایران هم نیست. کشورهای دارای تسلیحات اتمی، تمایل ندارند هیچ کشور دیگری به جمع آنها اضافه شود. در این مورد هیچ استثنایی وجود ندارد. این نکته مهمی است که باید در نظر داشته باشیم. البته شرایط نسبت به دوره گذشته تفاوت بسیاری دارد؛ اولاً روس‌ها این اطمینان را داده‌اند که ایران دنبال تسلیحات هسته‌ای نیست. ثانیاً روس‌ها عمیقاً باور و اعتقاد دارند که مقصر برهم‌خوردن برجام، آمریکایی‌ها بودند و نه ایران. کما اینکه در برهه‌ای که ترامپ از برجام خارج شد، روس‌ها به شدت این اقدام را محکوم و به صراحت هم اعلام کردند که از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران نه‌تنها حمایت نمی‌کنند بلکه روابط خود را گسترش می‌دهند.

در کنار تمام این مسائل تحولاتی که در یک دهه گذشته در روابط ایران و روسیه رخ داده و همچنین تحولات روابط روسیه با غرب را اگر در کنار همدیگر قرار دهیم، با شرایط کاملاً متفاوتی نسبت به آن برهه مواجه هستیم که روس‌ها هم به قطعنامه‌های ضدایرانی شورای امنیت رای می‌دادند. در حال حاضر روابط دوجانبه ایران – روسیه، شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی و درک روس‌ها نسبت به مسئله نسبت به آن برهه زمانی کاملاً متفاوت است. به همین دلیل بعید است که چنین اتفاق یا چنین سناریویی که برخی پیش‌بینی می‌کنند، بیفتد.»