دکتر جعفر جندقی  با بیان اینکه سرطان نه تنها یک چالش پزشکی بلکه یک مساله اجتماعی است، اظهار کرد: درمان و همچنین پیشگیری از سرطان، نیازمند همراهی تمام افراد از مسئولان تا خانواده‌ها و از متخصصان تا تک‌تک مردم است. با اصلاح سبک زندگی، توجه به تغذیه سالم، پرهیز از عوامل خطرزا مانند دخانیات و الکل و همچنین مراجعه منظم به مراکز غربالگری می‌توان گام‌های بزرگی در کاهش ابتلا به این بیماری و همچنین بهبود نتایج درمان برداشت.

وی گفت: وزارت بهداشت با تمام توان در تلاش است با «توسعه زیرساخت‌های بهداشتی»، «افزایش دسترسی به خدمات پیشگیری و درمانی» و «تقویت برنامه‌های آموزشی، اطلاع‌رسانی و پژوهشی» در مسیر مبارزه با سرطان گام بردارد. به طور قطع، بدون مشارکت فعالانه مردم، این تلاش‌ها به نتیجه مطلوب نمی‌رسد.

سرطان از مهم‌ترین چالش‌های بهداشتی جهان

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه سرطان از مهم‌ترین چالش‌های بهداشتی در سراسر جهان است، گفت: روند بروز سرطان در بسیاری از کشورها از جمله ایران رو به افزایش است. «داشتن اطلاعات دقیق درباره بروز انواع سرطان‌ها»، «پراکندگی جغرافیایی»، «عوامل خطر» و «میزان مرگ‌ومیر سرطان» برای مقابله موثر با این بیماری امری ضروری است. این اطلاعات به متخصصان کمک می‌کند تا الگوهای بیماری را شناسایی کرده و عوامل خطر را بهتر درک کنند. به طور مثال، اگر نوع خاصی از یک سرطان در منطقه‌ای خاص افزایش چشمگیری داشته باشد، می‌توان علت‌های محیطی، ژنتیکی یا سبک زندگی مرتبط را بررسی و اقدامات پیشگیرانه مانند برنامه‌های غربالگری و آگاهی‌بخشی عمومی را اجرا کرد. 

وضعیت سرطان در ۲۵ سال آینده

جندقی با بیان اینکه حدود ۲۰ میلیون مورد جدید سرطان در سال ۲۰۲۲ در دنیا گزارش شده، افزود: همچنین حدود ۱۰ میلیون مرگ ناشی از سرطان در این سال ثبت شده است. آمارهای جهانی بیانگر این است که یک نفر از هر پنج نفر طی زندگی خود به سرطان مبتلا می‌شوند. هر ساله، حدود ۴۰۰هزار کودک در دنیا (روزانه ۱۱۰۰ مورد) به سرطان مبتلا می‌شوند. پیش‌بینی شده که تا ۲۵ سال آینده بیش از ۳۵ میلیون مورد جدید سرطان سالیانه رخ دهد که بیانگر افزایش ۷۷ درصدی این بیماری نسبت به سال ۲۰۲۲ است. 

عوامل موثر بر مرگ‌ومیر ناشی از سرطان

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت درباره مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان اظهار کرد: حدود یک‌سوم مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان‌ها در دنیا به دلیل مصرف دخانیات، شاخص توده بدنی بالا، مصرف الکل،  مصرف کم میوه و سبزیجات و عدم فعالیت بدنی است. علاوه بر این موارد، آلودگی هوا یک عامل خطر مهم برای سرطان ریه به حساب می‌آید.  

وضعیت سرطان در ایران

جندقی درباره آخرین وضعیت سرطان در کشور خاطرنشان کرد: براساس آخرین گزارش رسمی منتشر شده، تعداد موارد جدید سرطان‌ها ۱۴۱هزار و ۶۴۱ مورد در سال بوده که از این تعداد، ۶۹هزار و ۶۶ نفر زن و ۷۲هزار و ۵۷۵ نفر نیز مرد بوده‌اند. حدود ۳۹۰ مورد جدید سرطان روزانه در کشور شناسایی می‌شود که در زنان و مردان به ترتیب ۱۹۱ و ۱۹۹ مورد است. در واقع، در هر ۱۰۰هزار نفر جمعیت ایرانی، سالیانه حدود ۱۷۳ مورد ابتلای جدید به این بیماری در کشور شناسایی می‌شود که این عدد برای زنان اندکی کمتر و ۱۷۱ در ۱۰۰هزار و مردان نیز اندکی بالاتر با ۱۷۵ در هر ۱۰۰هزار نفر است. 

وی ادامه داد: براساس آمار کشوری، پیش‌بینی می‌شود در کمتر از ۲ دهه آینده تعداد موارد جدید این بیماری در کشور دو برابر شود. خوشبختانه، بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از سرطان‌ها با اجتناب از عوامل خطر و اجرای استراتژی‌های پیشگیرانه قابل پیشگیری هستند. 

شایع‌ترین سرطان‌ها در ایران

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت درباره شایع‌ترین سرطان‌ها در کشور توضیح داد: بر اساس آخرین آمار منتشر شده، سرطان‌های پستان، پروستات، کولورکتال، پوست (غیر ملانوما) و معده شایع‌ترین سرطان‌ها در کل جمعیت کشور هستند. در عین حال نیز تاکید می‌شود که تشخیص زودهنگام از طریق برنامه‌های غربالگری، کلید اصلی در کنترل این بیماری است.

وی درباره شایع‌ترین سرطان‌های مردان و زنان گفت: سرطان‌های پروستات، پوست (غیرملانوما)، معده، کولورکتال و مثانه شایع‌ترین سرطان‌های مردان و همچنین سرطان‌های پستان، تیروئید، کولورکتال، پوست (غیر ملانوما) و معده نیز شایع‌ترین سرطان‌های زنان هستند.

میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در سال ۲۰۲۰

جندقی درباره میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در جهان گفت: سرطان‌ها، پس از بیماری‌های قلبی_عروقی، بیشترین میزان مرگ‌ومیرهای ناشی از بیماری‌های غیرواگیر را به خود اختصاص داده‌اند. سال ۲۰۲۰، حدود ۱۰ میلیون نفر در دنیا جان خود را به دلیل ابتلا به این بیماری از دست داده‌اند؛ به عبارت دیگر، تقریبا یک مرگ از هر ۶ مرگ در سال ۲۰۲۰ به دلیل سرطان است. 

وی درباره نقش ریسک‌فاکتورها در مرگ‌ومیر ناشی از سرطان گفت: استعمال دخانیات، عدم تحرک بدنی، استفاده از الکل، رژیم غذایی ناسالم و آلودگی هوا خطر مرگ ناشی از این بیماری را افزایش می‌دهد. تقریبا ۷۰ درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان در کشورهای کم‌ درآمد و با درآمد متوسط رخ می‌دهد. شایع‌ترین علل مرگ ناشی از سرطان طی سال ۲۰۲۰ در دنیا به دلیل سرطان ریه است. همچنین پس از سرطان ریه، سرطان‌های روده بزرگ و مقعد در جایگاه بعدی قرار دارند. ظهور مجدد سرطان ریه به عنوان شایع‌ترین سرطان، شاید به مصرف مداوم تنباکو در آسیا مربوط می‌شود. 

مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه سالانه 79هزار نفر جان خود را به دلیل سرطان در کشور از دست می‌دهند، گفت: مرگ سالانه 79هزار نفر معادل 216 نفر در روز است. پیش‌بینی شده که تعداد موارد مرگ ناشی از سرطان در ایران تا ۱۵ سال آینده بیش از دو برابر شود. مطالعه موارد مرگ در کشور نشان داده که حدود ۱۲ درصد از علل مرگ در کشور به دلیل نئوپلاسم‌های بدخیم رخ داده و مرگ ناشی از سرطان معده جزو ۱۰ علت اول مرگ در ایران است.