عصر ایران/ دلبر، یوزپلنگ ۱۴ ساله در آستانه پایان عمر؛ روایتی غم‌انگیز از تلاش برای بقای گونه در معرض انقراض.
 دلبر بخشی از گونه یوزپلنگ آسیایی است که اکنون کمتر از ۵۰ قلاده از آن در ایران باقی مانده است. این گونه که در گذشته جمعیت بیشتری در آسیا داشت، امروز تنها در مناطقی از استان سمنان و پارک ملی توران یافت می‌شود. 
دلبر، یوزپلنگ ماده‌ای که اکنون حدود ۱۴ سال سن دارد، با نشانه‌های نگران‌کننده‌ای از کهولت شدید مواجه شده است. به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، این یوزپلنگ که از آسیب‌دیدگی در یکی از دست‌هایش رنج می‌برد، کاهش شدید اشتها و افت وضعیت تغذیه را تجربه می‌کند. مقدار غذای او کمتر شده و میلی به خوردن نشان نمی‌دهد. صبح امروز، دلبر تنها ۲۰۰ گرم گوشت کبک خورد و پس از اصرار محیط‌بانان، ۱۰۰ گرم گوشت گاو نیز مصرف کرد، اما وضعیت جسمی او همچنان وخیم گزارش شده است. لنگیدن از دست راست و آبریزش مداوم دهان و بینی از دیگر علائم نگران‌کننده در این یوزپلنگ هستند.

زندگی دلبر در اسارت: از نجات تا تلاش ناکام برای تولید مثل

داستان دلبر به سال ۱۳۹۰ بازمی‌گردد، زمانی که این یوزپلنگ در شهرستان شاهرود توسط سگ‌های شکاری یک چوپان افغان به دام افتاد. کارشناسان محیط زیست اعلام کردند که با همکاری مردم و پرداخت مبلغی به چوپان، دلبر از دست قاچاقچیان حیات وحش نجات یافت و تحت حفاظت قرار گرفت. به دلیل کشف او در نزدیکی پاسگاه محیط‌بانی دلبر در پارک ملی توران، این نام برایش انتخاب شد. دلبر که هرگز شکار کردن را نیاموخته بود، در سال ۱۳۹۳ در سن سه‌سالگی همراه با یوزپلنگ نری به نام کوشکی به مرکز تکثیر و بازپروری یوز آسیایی در پارک پردیسان منتقل شد.

هدف از این انتقال، جفت‌گیری دلبر و کوشکی برای کمک به پروژه نجات یوز آسیایی بود. با این حال، دلبر تمایلی به جفت‌گیری با کوشکی نشان نداد و این دو تنها رابطه‌ای دوستانه برقرار کردند. در اتفاقی نادر، دلبر یک‌بار از کوشکی باردار شد، اما به دلیل مشکلات کلیوی، جنین سقط شد تا جان او حفظ شود. پس از آن، دلبر دیگر قادر به بارداری نشد. در سال ۱۳۹۹، این دو به همراه یوزپلنگ ماده جوان‌تری به نام ایران به پارک ملی خارتوران منتقل شدند تا در محیطی طبیعی‌تر زندگی کنند. اما کوشکی که در آن زمان به دلیل کهولت سن توانایی تولید مثل نداشت، در نهایت جای خود را به یوزپلنگ نری به نام فیروز داد که با ایران جفت‌گیری کرد و تولد یوزپلنگی به نام پیروز را رقم زد.

دلبر در سال‌های پایانی عمردلبر اکنون ۱۴ ساله است، در حالی که یوزپلنگ‌ها در طبیعت معمولاً بیش از ۱۲ یا ۱۳ سال و در اسارت حداکثر تا ۱۶ سال عمر می‌کنند. رکورد ۱۶ سال عمر در اسارت به نام کوشکی، همدم سابق دلبر، ثبت شده است. کارشناسان معتقدند که دلبر با توجه به وضعیت کنونی‌اش، احتمالاً در ماه‌ها یا شاید روزهای آخر زندگی خود به سر می‌برد.

یوزپلنگ آسیایی در معرض انقراض

دلبر بخشی از گونه یوزپلنگ آسیایی است که اکنون کمتر از ۵۰ قلاده از آن در ایران باقی مانده است. این گونه که در گذشته جمعیت بیشتری در آسیا داشت، امروز تنها در مناطقی از استان سمنان و پارک ملی توران یافت می‌شود. شکار، حمله سگ‌های گله، تصادفات جاده‌ای و عوامل متعدد دیگر، انقراض این سریع‌ترین حیوان خشکی را تسریع کرده است. تلاش‌ها برای تکثیر در اسارت نیز تاکنون نتیجه‌ای درخور نداشته و تنها به زندگی موقت یوزپلنگ‌هایی مانند دلبر در قفس‌های بزرگ منجر شده است.

سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که وضعیت دلبر نمادی از چالش‌های پیش روی حفظ این گونه است. در حالی که دلبر صبحانه‌اش را نیمه‌کاره رها کرده و شرایط جسمی‌اش رو به وخامت می‌رود، امیدها برای نجات یوزپلنگ آسیایی کم‌رنگ‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.