هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

گفت وگو با محمد عطریانفر بر سر استیضاح وزیر اقتصاد

تحلیل‌تان از رای مثبت نماینده‌های مجلس به استیضاح عبدالناصر همتی و پایان کار او به عنوان وزیر اقتصاد چیست؟

محمد عطریانفر: از پیش مشخص بود که این برنامه‌ای که برای استیضاح مهمترین وزیر دولت آقای پزشکیان درنظر گرفته‌اند، تماماً رفتاری سیاسی و تسویه‌حساب جریانی تندروها مجلس است. آن همکاری و همراهی که بنا به توصیه‌ها در آغاز کابینه صورت گرفته بود، برای آنها تبدیل به عقده‌ای شده بود و این عقده را در اولین فرصت از گردن‌شان باز کردند و یک حس آرامشی پیدا کردند و آن تمکینی که با جبر شرایط زمانه انجام داده بودند را به نوعی تلافی کردند.

طنز ماجرا این است که محورهایی که تحت عنوان مشکلات اقتصادی مردم نام برده شد، بخش سنگینی از آنها شرایط و طبیعت روزگار کشور ماست که از دولت‌های قبل بر این کشور بار شده است. حالا چطور ما باید یقه فردی را بگیریم و بار را روی سر آن خراب کنیم که مسئولیتی در قبال ایجاد آن نداشته است. اگر مسئله ارز است که باید سراغ بانک مرکزی رفت.

این مسائل نشان داد که رای سیاسی و برخورد سیاسی است و ترکیب آرا هم این موضوع را نشان داد. نیروهای معتدل و تاحدودی اصلاح‌طلب که تعدادشان هم اندک است و نیروهایی که تحت تاثیر تندروهای محلس نیستند، تعدادشان همین اندازه‌ای است که امروز رای منفی به استیضاح دادند. این موضوع دلالت بر این دارد که تندروهای مجلس شمشیر را از رو بسته بودند که دولت را تهدید کنند که با این کار به نظر خودشان توانستند تهدید کنند.

اما چیزی که برای من محل تأمل است، این است که فردای چنین روزی به هر حال یک نفر می‌آید و وزیر کابینه می‌شود. وضعیت اقتصادی ما هم که اگر بدتر از این نشود، بهتر از این نخواهد شد؛ چون مشکلات اقتصادی ما ربطی به انتخاب افراد ندارد. مسائلی مانند «آشفتگی‌های سیاسی، عدم پشتوانه کافی برای دولت، مخالفت‌های نابهنگام و تسویه‌حساب‌های باندی و سیاسی» مصیبت‌هایی است که گریبان اقتصاد ایران را گرفته است. 

ارزیابی‌تان از نکات مطرح‌شده توسط رئیس‌جمهور و وزیر سابق اقتصاد در جلسه روز گذشته مجلس چیست؟
محمد عطریانفر: آقای پزشکیان که همان روندهای عمومی که در صحبت‌هایش پیش می‌گیرد را داشت و به نظرم حرف‌هایش نکته ویژه‌ای نداشت، یعنی دفاعی که انجام داد کاملاً دفاع متعارفی بود و دفاع برجسته‌ای انجام نداد. آقای همتی هم تصورم این است که ایشان در خلال نطق‌های مخالفین متوجه شد که هیچ بحث و نقد حرفه‌ای و تخصصی در کلام و واژه‌های مخالفین شنیده نمی‌شود. ایشان هم به یکسری کلیات اشاره کرده و می‌دانست حتی اگر دفاعی قوی‌تر هم انجام می‌داد، تاثیری در این آرا نداشت. 

اظهارنظرها و نطق‌های نمایندگان مخالف دولت در جلسه استیضاح همتی را چگونه تحلیل می‌کنید؟

محمد عطریانفر: اگر بنا بود وزیر اقتصاد را در مسائل مهم نقد کنند، باید چهار چهره شاخص و صاحب فهم در حوزه‌های اقتصادی را به عنوان مخالف انتخاب می‎‌کردند و با یک زبان کاملاً عالمانه و حرفه‌ای پشت تریبون می‌رفتند، درحالی‌که ما شاهد چنین وضعیتی نبودیم. آنچه که بروز پیدا کرد و ظاهر شد، این بود که این فرصت محدودی که برای مخالفت با وزیر در نظر گرفته شد، بین نزدیک به 20 نفر از نماینده‌ها تقسیم شد که بیایند هیجان‌ها و دغدغه‌های عوام‌ فریبانه‌ای را مطرح کنند. از پیش هم مشخص بود که اینها به سمتی می‌روند که برخوردی سیاسی انجام دهند. 

این استیضاح چه پیامدهایی بر موقعیت و ادامه کار دولت خواهد داشت؟

محمد عطریانفر: دولت که لاجرم باید دست به ترمیم بزند و جزء الزامات حقوقی است که باید شخصیتی را معرفی کند. باید سعی کند فردی را در همین روند حرکت‌ها و سیاست‌های برنامه‌ریزی‌شده دولت و آقای همتی انتخاب کند که از برخی چهره‌ها هم نام برده می‌شود. اما این حرکت مجلس، برای آقای پزشکیان یک پیام روشنی داشت و پیام این بود که آقای پزشکیان نمی‌تواند اینقدر به ظاهر وفاق تکیه کند، چون در این ارتباط ایشان آمده و یک دستش را در برابر نیروهای رقیب خودش باز کرده و بسیاری از نیروهای دولت گذشته و شخصیت‌هایی که ذیل نام آقای جلیلی هستند را با توصیه‌هایی که کرده، در سیستم‌های دولتی نگه داشتند و این خسران بزرگی است. فکر می‌کنم که آقای پزشکیان باید به عنوان یک درس و عبرتی، مجدداً با دولتش تجدید پیمان کند و از آنها بخواهد که مطابق با منویات و سیاست‌های مدنظر دولت، نیروهایشان را بازسازی کنند و نیروهایی را انتخاب کنند که وفادار باشند. بخش قابل توجهی از دغدغه‌ها، جزء مسائلی است که الان مورد نقد پشتیبانان سیاسی آقای پزشکیان هم قرار دارد.