روزنامه سازندگی/متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (دوشنبه) با حضور نمایندگان ۳۵ کشور عضو این شورا در وین آغاز به کار کرد و قرار است تا جمعه ادامه داشته باشد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، این نشست شامل بررسی ایمنی هسته‌ای ۲۰۲۵، بررسی امنیت هسته‌ای ۲۰۲۵، راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل(۲۰۱۵)، انعقاد توافقات پادمانی و پروتکل‌های الحاقی، اجرای توافق پادمانی در جمهوری دموکراتیک کره، اجرای توافق پادمانی منع اشاعه تسلیحات اتمی (ان.‌پی.‌تی) در جمهوری عربی سوریه، اجرای توافق پادمانی ان.‌پی.‌تی در جمهوری اسلامی ایران، ایمنی هسته‌ای، امنیت و پادمان‌ها در اوکراین، انتقال مواد هسته‌ای در چارچوب توافق آکوس و پادمان‌های آن در تمام جنبه‌های ان‌.پی.‌تی، احیای برابری حاکمیتی کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و امور کارکنان خواهد بود که نشان‌دهنده طیف وسیع و متنوعی از محورهایی است که در دستور کار این نهاد بین‌المللی قرار گرفته، دارد.

گروسی همچنان نگران است!
بر اساس سنوات گذشته، نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با سخنرانی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز می‌شود که در جلسه دوشنبه هم رافائل گروسی به ‌عنوان مدیرکل این نهاد بین‌المللی به ایراد سخنرانی پرداخت و باز هم به فعالیت هسته‌ای ایران اشاره کرد. به گزارش ایرنا، گروسی ضمن ارائه گزارش جدید خود درباره برنامه هسته‌ای ایران، اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی ‌شده تا سطح ۶۰ درصد در ایران به ۲۷۵ کیلوگرم رسیده که نسبت به گزارش قبلی، افزایش قابل توجهی داشته است. وی با تکرار ادعاهای سیاسی خود، این میزان را نگران‌کننده توصیف کرد و گفت که ایران تنها کشوری است که بدون داشتن سلاح هسته‌ای، اورانیوم را تا این سطح غنی‌سازی می‌کند. مدیرکل آژانس همچنین به تدابیر جبرانی ایران در برجام اشاره کرد و مدعی شد که تهران از ۴ سال پیش، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرده و دسترسی‌های تکمیلی آژانس در ایران امکان‌پذیر نیست. وی ادعا کرد که این وضعیت مانعی برای نظارت‌های دقیق‌تر بر برنامه هسته‌ای ایران است و بار دیگر خواستار از سرگیری این همکاری‌ها شد.
گروسی در بخش دیگری از اظهارات خود با تکرار ادعاهای گذشته درباره کشف ذرات اورانیوم در اماکنی که پیش‌تر اعلام نشده بود، مدعی شد که آژانس هنوز پاسخ قانع‌کننده‌ای از تهران درباره منشأ این مواد و سرنوشت احتمالی آن‌ها دریافت نکرده است و گفت «آژانس باید بداند مواد هسته‌ای کشف ‌شده اکنون در کجا قرار دارند و چه استفاده‌ای از آن‌ها شده است».
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین به تفاوت در تراز مواد هسته‌ای مربوط به آزمایش‌های تولید اورانیوم فلزی در آزمایشگاه جابر بن حیان اشاره کرد و گفت که ایران هنوز درباره این موضوع حسابرسی دقیق ارائه نکرده است. گروسی علاوه بر این، مدعی شد که ایران از اجرای کد اصلاح ‌شده ۳.۱ توافقنامه پادمان سر باز زده است و این درحالی است که این یک تعهد حقوقی برای تهران محسوب می‌شود.

سفر به تهران؟
مدیرکل آژانس در ادامه مواضع جهت‌دار خود درباره برنامه هسته‌ای کشورمان گفت که مسائل پادمانی حل‌نشده همچنان یک نگرانی جدی است و این موضوعات مستقیماً ناشی از تعهدات ایران در چارچوب توافق جامع پادمان است و باید برای ارائه تضمین درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران حل شوند. گروسی بدون اشاره به داوطلبانه بودن پیشنهادهای ایران درخصوص بررسی مجوز تعدادی از بازرسان آژانس برای جلوگیری از تبدیل شورای حکام به میدان تسویه‌حساب‌های سیاسی توسط کشورهای غربی، ادعا کرد «عمیقاً متأسفم که ایران به رغم اینکه تمایل خود را برای بررسی انتخاب چهار بازرس مجرب دیگر آژانس اعلام کرده بود، انتصاب آنها را نپذیرفت». مدیرکل آژانس سپس مدعی شد که پیشرفت معناداری در اجرای بیانیه مشترک ۴ مارس در خصوص حل‌وفصل تمامی موضوعات باقیمانده بین تهران و آژانس حاصل نشده و از ایران خواست تا برای اجرای این بیانیه به‌ طور جدی وارد تعامل شود.
وی همچنین اعلام کرد که در پاسخ به درخواست شورای حکام در قطعنامه‌ای که در نوامبر ۲۰۲۴ تصویب شده بود، وی گزارش جامعی را درباره ادعای حضور و استفاده از مواد هسته‌ای اعلام ‌نشده در ارتباط با مسائل گذشته و کنونی برنامه هسته‌ای ایران تهیه خواهد کرد. او خواستار افزایش تعاملات در سطح بالا برای پیشبرد گفت‌وگوها شد و اشاره کرد که سفر وی به تهران در نوامبر گذشته و دیدار با مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری و عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، زمینه را برای تعاملات و مصالحه سازنده فراهم کرده است. وی ابراز امیدواری کرد که به ‌زودی بار دیگر با مقامات ایرانی دیدار کند تا روند گفت‌وگوها ادامه یابد و به نتایج ملموس منجر شود.

ایران و تمایل ترامپ
فارغ از سخنان گروسی در نشست شورای حکام، او در حاشیه این نشست هم مواضعی را اتخاذ کرد که محوریت آن درخصوص ایران و ترامپ بود. او درباره چشم‌انداز همکاری‌های آژانس با ایران و تحولات مرتبط با مواضع دولت جدید آمریکا گفت: «از زمان آخرین سفرم به تهران در تماس مداوم با آقای عراقچی بوده‌ام و به تبادل دیدگاه‌ها پرداخته‌ایم که این بخشی طبیعی از گفت‌وگوهای ماست. موضوع سفر بعدی به تهران نیز در این گفت‌وگوها مطرح شده اما همان‌طور که اشاره کردید، این روند به ‌نوعی تحت تأثیر ملاحظات دولت جدید آمریکا قرار دارد».
گروسی در بخشی از سخنانش گفت که «با مقامات ارشد آمریکایی در ارتباط هستم و آنچه می‌توانم بگویم این است که در بالاترین سطوح، بررسی‌هایی درباره نحوه تعامل با این موضوع در حال انجام بوده و برخی اسامی برای رسیدگی به این پرونده مطرح شده و رایزنی‌های غیررسمی نیز صورت گرفته است».
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز هم تکرار کرد «من بارها گفته‌ام که بدون تعامل مستقیم (چه رسمی، چه غیررسمی، چه در مسیرهای دیپلماتیک علنی و چه در پشت پرده) نمی‌توان به پیشرفت واقعی دست یافت و دیپلماسی در این روند کاملاً ضروری است». وی در ادامه به ادعای دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا اشاره کرد که از تمایل به دستیابی به «نوعی توافق» سخن گفته و اظهار کرد که «این خود یک نشانه است. آنها (مقامات ایالات‌متحده) می‌خواهند، دیدگاه‌های ما را بدانند و ما نیز در حال تدوین یک گزارش جامع هستیم که توجهات زیادی را به خود جلب کرده است».
آنچه با مشاهده مواضع گروسی در مورد فعالیت هسته‌ای ایران همچنین بسط و قبض آن به ایالات‌متحده و اشاره تلویحی او به موضع ترامپ و تیمش درخصوص ایران باید مورد نظر قرار بگیرد این است که تمامی این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که شورای حکام در نشست قبلی خود، قطعنامه‌ای که از سوی تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) و آمریکا پیشنهاد شده بود را درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تصویب کرد و این قطعنامه بدون اشاره به همکاری‌های ایران با آژانس از تهران خواسته بود تا برای حل‌وفصل مسائل ادعایی پادمانی، اقدامات ضروری و فوری انجام دهد که در نهایت با ۱۹ رأی موافق، ۱۲ رأی ممتنع و ۳ رأی مخالف به تصویب رسید.
از سوی دیگر، هفته گذشته (۸ اسفند/۲۶ فوریه ۲۰۲۵) در گزارش خود نوشت که «در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مستقر در وین آمده است که ایران تا ۸ فوریه ۲۷۴.۸ کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا خلوص ۶۰ درصد ذخیره‌سازی کرده است. این گزارش از افزایش ۹۲.۵ کیلوگرمی نسبت به گزارش قبلی آژانس در نوامبر حکایت می‌کند». همچنین در بخشی از گزارش این خبرگزاری آمده بود که «تقریباً ۴۲ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده برای تولید یک بمب اتمی کافی است. اما اورانیوم مورد نیاز باید تا ۹۰ درصد غنی‌سازی شوند». حال اگر این گزارش را در کنار اظهارات اخیر گروسی قرار دهیم به وضوح می‌توان دید که سنگ‌اندازی‌ها علیه ایران به‌ نوعی شروع شده و حالا باز هم گروسی همانند گذشته در حال بندبازی سیاسی مانند گذشته است.