یک مطالعه جدید نشان داده است قرار گرفتن در معرض دود دست دوم در دوران بارداری و در واقع قرار گرفتن در کنار کسی که سیگار می‌کشد، خطر جدا شدن جفت جنین را افزایش می‌دهد این عارضه‌ای است که می‌تواند به طور یکسان برای مادر و جنین کُشنده باشد.

به نقل از اس‌ای، همه ما از خطرات سیگار کشیدن برای سلامتی باخبریم. برای دهه‌ها، به دلیل مطالعاتی که این عادت را با عوارض جدی مانند وزن کم نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس، مرده‌زایی و مرگ نوزاد مرتبط می‌کند، از استعمال دخانیات در دوران بارداری پرهیز شده است. در این بین، تاثیر استعمال دخانیات بر سلامت فرد باردار و سپس موضوع قرار گرفتن در معرض دود دست دوم نیز نباید ناگفته بماند.

یک مطالعه جدید توسط محققان دانشکده پزشکی در دانشگاه توهوکو در ژاپن نشان داده است که سیگار کشیدن در دوران بارداری و حتی قرار گرفتن در معرض دود دست دوم، خطر جدا شدن جفت جنین را افزایش می‌دهد که یک عارضه جدی است که می‌تواند برای مادر و جنین کشنده باشد.

«آلاینده هوای غیرفعال»(Passive smoking) یا «آلاینده جوی ثانویه» یا «دود دست دوم» اشاره به تحت تأثیر قرار گرفتن فرد غیرعامل، به وسیله آلاینده هواپخش ایجاد شده توسط یک فرد عامل است. به ‌طور مثال وقتی فردی در یک محیط بسته و عمومی، اقدام به سیگار کشیدن می‌نماید، فراگیری دود سیگار در محیط به دلیل پدیده انتشار باعث می‌شود تا تمام افراد غیر سیگاری حاضر در آن مکان، تحت تأثیر آلاینده جوی ثانویه‌ای باشند که خودشان در ایجاد آن دخالت نداشته‌اند، اما قربانی آن می‌شوند. توجه به این مقوله به این دلیل مهم است که قرار گرفتن در معرض چنین آلایندگی، همان خطرات و بیماری‌هایی را برای سایرین در پی دارد که متوجه و دامن‌گیر افراد سیگاری است.

اگر چه تفاوت قابل‌توجهی میان غلظت دود ورودی به راه هوایی فرد عامل با فرد غیرعامل وجود دارد، با همه این احوال، خطرات ناشی از تحت تأثیر قرار گرفتن آلاینده جوی ثانویه موضوعی است که بر سر آن توافق علمی  و اجماع وجود دارد و همین موضوع، دستمایه اصلی برای ممنوعیت استعمال دخانیات در محیط‌های کار، مکان‌های سرپوشیده از جمله رستوران‌ها یا سایر فضاهای عمومی باز بوده ‌است.

هیروتاکا هامادا(Hirotaka Hamada) استادیار ارشد از بیمارستان دانشگاه توهوکو و نویسنده مسئول این مطالعه می‌گوید: حتی اگر مادر اصلا سیگار نکشد، شریک زندگی او ممکن است با این تصور که مشکلی ایجاد نخواهد کرد، در خانه سیگار بکشد. امیدواریم مطالعه ما این آگاهی را افزایش دهد که قرار گرفتن در معرض دود به هر شکلی برای زنان باردار مضر است.

جداشدگی جفت اتفاق ناخوشایندی است و به این معنی است که جفت که اساساً راه نجات جنین در حال رشد است، قبل از تولد نوزاد به طور جزئی یا کامل از دیواره رحم جدا می‌شود. این اتفاق به طور بالقوه کشنده است، زیرا انتقال اکسیژن و مواد مغذی را به جنین قطع می‌کند و می‌تواند باعث خونریزی شدید مادر شود.

مطالعه حاضر از داده‌های 81 هزار و 974 زن باردار استفاده کرد که برای مطالعه محیط زیست و کودکان ژاپن(JCES) که مطالعه‌ای است که برای بررسی تولد سراسری در ژاپن به منظور ارزیابی اثرات عوامل محیطی بر سلامت و رشد کودکان انجام می شود، استفاده کرد.

سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری بر اساس تعداد سیگارهای مصرف شده در روز، 10 نخ یا کمتر یا 11 نخ یا بیشتر طبقه‌بندی شد. قرار گرفتن در معرض دود دست دوم(SHS) در دوران بارداری بر اساس فراوانی و مدت زمان نیز ارزیابی شد که پیامد اولیه آن بروز عارضه جداشدگی جفت بود.

محققان دریافتند که کشیدن 11 نخ سیگار یا بیشتر در روز در سه ماهه اول یا دوم بارداری به طور قابل توجهی خطر جدا شدن جفت را افزایش می‌دهد. این به این معنی است که مادران باردار سیگاری 2.21 برابر بیشتر از غیر سیگاری‌ها با احتمال جداشدن جفت مواجه هستند.

محققان همچنین دریافتند که اگر زنان باردار سیگار نکشند، می‌توان از 1.9 درصد موارد جداشدگی جفت جلوگیری کرد.

آنچه بیشتر نگران کننده بود، یافته‌های مربوط به قرار گرفتن در معرض دود دست دوم بود. محققان دریافتند زنان بارداری که هرگز سیگار نکشیده‌اند، اما چهار تا هفت روز در هفته به مدت یک ساعت یا بیشتر در روز در معرض دود دست دوم قرار گرفته‌اند، 2.34 برابر بیشتر از غیر سیگاری‌ها در معرض خطر جداشدگی جفت هستند.

نتایج پژوهشگران نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض دود دست دوم تقریباً به اندازه خود سیگار کشیدن در موارد جداشدگی جفت نقش دارد.

محققان می‌گویند: یافته‌های ما نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض دود دست دوم به طور قابل توجهی خطر جدا شدن جفت را حتی در زنان بارداری که خودشان نیز سیگار می‌کشند، افزایش می‌دهد. این نشان دهنده اهمیت نه تنها جلوگیری از سیگار کشیدن مادر، بلکه اجتناب از قرار گرفتن در معرض دود دست دوم در دوران بارداری است.

گفتنی است که این مطالعه چند محدودیت داشت. اول اینکه داده‌های مربوط به سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم توسط خود افراد گزارش شده بود، بنابراین مطالعه در معرض دست کم گرفتن و سوگیری قرار دارد. دوم اینکه عوامل دیگری که می‌توانند باعث جداشدن جفت شوند، مانند مصرف کوکائین، ضربه به شکم و جراحی رحم، در نظر گرفته نشد.

محققان می‌گویند مطالعات بیشتری برای شناسایی عوامل خاصی که مادران باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهند تا سیگار را ادامه دهند یا در معرض دود دست دوم قرار بگیرند و درک عوامل مختلفی که در خطر جداشدن جفت مرتبط با سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم در دوران بارداری نقش دارند، مورد نیاز است.

نگرانی‌های مرتبط با آلاینده جوی ثانویه نقش بسزایی در بالا گرفتن مناقشات بر سر مضرات و مقررات مرتبط با محصولات دخانیاتی داشته‌ است. از اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی، نگرانی‌های عمومی به واسطه مقوله آلاینده جوی ثانویه باعث شده تا صنعت دخانیات، چنین پیامدی را به عنوان تهدیدی جدی برای منافع تجاری خود در نظر بگیرد. صنعت دخانیات با وجود آنکه از اوایل دهه ۱۹۸۰ از مضرات آلاینده جوی ثانویه آگاهی داشته‌ است، یک بحث علمی را با هدف توقف اعمال مقررات علیه محصولات خود به جریان انداخته‌ است.

این مطالعه در مجله BMJ Open منتشر شده است.