ایسنا/ماه یک گرفتگی کامل در روزهای ۱۳ تا ۱۴ مارس، رخ خواهد داد و ماموریت‌های در حال انجام در ماه در تاریکی فرو می‌روند. اکنون این سوال پیش می‌آید چه اتفاقی برای فضاپیماهای قمری خواهد افتاد؟ قصد داریم به پاسخ این سوال بپردازیم.

هنگامی که ماه پنج شنبه شب تا جمعه (۱۳ تا ۱۴ مارس) در سایه زمین فرو برود، ناظران شاهد ماه گرفتگی کامل «ماه خونین» خواهند بود. اما با توجه به اینکه فضاپیماهای قمری از انرژی خورشیدی استفاده می‌کنند، وقتی در تاریکی فرو بروند چگونه زنده می‌مانند؟

به نقل از اسپیس، زمان آن رسیده که مدارگرد شناسایی ماه ناسا (LRO) که از سال ۲۰۰۹ به دور ماه می‌چرخد، برای یک چالش آماده شود.

نوآ پترو (Noah Petro)، دانشمند پروژه ماموریت مدارگرد شناسایی ماه ناسا در مرکز پرواز فضایی گاردرد ناسا می‌گوید: ابزار علمی مدارگرد شناسایی ماه ناسا و برخی از اجزای غیر مورد نیاز فضاپیما در طول ماه گرفتگی کامل، خاموش خواهند شد.

خطر برای باتری آن وجود دارد. این فضاپیما از انرژی خورشیدی استفاده می‌کند و طی گردش تقریبا دو ساعته خود به دور ماه با استفاده از آرایه‌های خورشیدی از نور برای شارژ باتری داخلی خود استفاده می‌کند و سپس در هنگام تاریکی از آن انرژی استفاده می‌کند. با این حال، ناسا فاش کرده که تا سال ۲۰۱۸، کارایی باتری مدارگرد شناسایی ماه ناسا در نتیجه شارژ مداوم به ۷۰ درصد کاهش یافته است.

در طی ماه گرفتگی کامل روزهای ۱۳ تا ۱۴ مارس، مدارگرد شناسایی ماه به مدت پنج ساعت و ۴۸ دقیقه در تاریکی خواهد بود. این زمان نسبتا طولانی است، اما پترو مطمئن است که باتری آن می‌تواند فضاپیما را زنده نگه دارد.

او می‌گوید: قبل از ورود به ماه گرفتگی، باتری را تا حداکثر ظرفیت خود شارژ می‌کنیم. برای جلوگیری از تخلیه بیش از حد انرژی آن، هر ابزار علمی در فضاپیما خاموش می‌شوند. در طول ماه‌گرفتگی، دمای داخل فضاپیما می‌تواند تا ۲۳ درجه فارنهایت (منفی ۵ درجه سانتی‌گراد) کاهش یابد، این در حالی است که دوربین زاویه باز فضاپیما، که کمتر محافظت می‌شود، می‌تواند به اندازه منفی ۲۲ فارنهایت (منفی ۳۰ درجه سانتی‌گراد) سرد شود. بنابراین اقداماتی از قبل انجام خواهد شد تا اطمینان حاصل شود که همه چیز تا حد امکان خوب پیش برود.


پترو می‌گوید: از آنجایی که قرار گرفتن در تاریکی باعث خنک شدن این مدارگرد نیز می‌شود، ما ابزارها و فضاپیما را قبل از خسوف گرم خواهیم کرد. این تضمین می‌کند که کمترین توان اضافی از بخاری‌ها در طول خسوف دریافت شود، در حالی که اجزای فضاپیما را در دمای عملیاتی عادی قرار دارند.

اقدامات احتیاطی در هنگام وقوع ماه گرفتگی همیشه به این شدت نبوده است. در طول خسوف‌های قبلی، مدارگرد شناسایی ماه توانست یک ابزار را روشن نگه دارد. این ابزار رادیومتری بود که دیواینر (Diviner) نام دارد، تشعشعات حرارتی از سطح ماه را تشخیص می‌دهد تا نحوه گرم شدن و سرد شدن سطح آن در طول یک روز قمری را بررسی کند.

ایده روشن نگه داشتن آن ابزار در طول ماه گرفتگی برای مطالعه نحوه سرد شدن سطح ماه در سایه زمین بود که اطلاعاتی در مورد ترکیب و توزیع اندازه مواد در سطح ماه، که از سنگ، ذرات کوچک و غبار تشکیل شده است، ارائه می‌دهد. اندازه و ترکیب سنگ‌ها بر سرعت سرد شدن آنها تاثیر می‌گذارد.

در طول ماه گرفتگی کامل در روز هشت اکتبر سال ۲۰۱۴، دیواینر به طور خاص یک دهانه به نام کپلر و یک «نقطه سرد» در نیمه تاریک ماه را مشاهده کرد. به طور خاص، نقاط سرد، مناطقی در اطراف برخی از دهانه‌ها هستند که دیواینر در آن‌ها دمای غیرعادی خنک شبانه را پیدا کرده بود.

چه اتفاقی برای شبح آبی (Blue Ghost) خواهد افتاد؟

مدارگرد شناسایی ماه تنها ماموریت فعال ماه در قمر زمین نیست. شبح آبی شرکت فضایی فایرفلای، دومین ماموریت خصوصی است که برای فرودی نرم روی سطح ماه، در روز دوم مارس روی این قمر فرود آمد.

شبح آبی در حال انجام ۱۰ آزمایش ناسا است که برای بررسی سطح ماه طراحی شده‌اند. مشابه مدارگرد شناسایی ماه، این کاوشگر نیز از انرژی خورشیدی بهره می‌برد. شبح آبی به گونه‌ای طراحی شده است که تنها در طول روز، یعنی حدود دو هفته در ماه که به آرامی در حال چرخش است، دوام بیاورد. در واقع، شبح آبی به موقع فرود آمد تا طلوع خورشید را ببیند. پس از غروب خورشید، باتری‌های فرودگر خاموش می‌شوند، بخاری‌های آن خاموش می‌شوند و سرمای شب قمری احتمالا تا اواسط ماه مارس باعث مرگ آن می‌شود.

اما آیا شبح آبی تا این حد زنده خواهد ماند؟ غروب خورشید از محل فرود شبح آبی در روز ۱۶ مارس رخ می‌دهد، اما ماه گرفتگی کامل دو روز قبل از آن است و فرودگر را در سایه فرو می‌برد.


این ماموریت ممکن است چندین ساعت پس از شب قمری تنها با انرژی باتری زنده بماند. ماه گرفتگی در مجموع ۶ ساعت و سه دقیقه طول می‌کشد، اما تنها ۶۵ دقیقه از آن به حالت ماه گرفتگی کامل خواهد بود. سایر مراحل ماه گرفتگی در به شکل نیم‌سایه رخ می‌دهد که در آن حالت مقداری نور خورشید به سطح می‌رسد.

در واقع، گروه هوافضای فایرفلای به قدری مطمئن هستند که شبح آبی از خسوف جان سالم به در خواهد برد که قصد دارند تصاویری با وضوح بالا از این رویداد از سطح ماه بگیرند در حالی که فرودگر در سایه زمین قرار گرفته است. به عبارت دیگر، در ماه، شبح آبی شاهد یک خورشید گرفتگی کامل خواهد بود!