به یاد بنیانگذار و فرمانده پشتیبانی - مهندسی جنگ

اگر بخواهیم مروری بر زندگی نامه «محمد طرحچی» داشته باشیم باید گفت وی در نخستین روز از بهار ۱۳۳۲ در شهر مشهد مقدس متولد شد و دوره ابتدایی را با موفقیت و زیر سایه مهر پدر و مادری مهربان پشت سر گذاشت. در ۱۶ سالگی مادرش را از دست داد.

پس از فارغ‌التحصیلی در رشته مهندسی مکانیک عازم جنوب کشور شد. در زمان انقلاب در راهپیمایی‌ها و تظاهرات و پخش اعلامیه‌ها و شب‌نامه‌ها شرکتی فعال داشت. به کار و فعالیت مهندسی از نوع دفتری رغبتی نشان نمی‌داد اما زمانی که کار راهسازی خوزستان به او پیشنهاد شد استقبال کرد و پذیرفت.

با فرمان تاریخی امام خمینی سریعاً خود را به جبهه رساند. در ابتدای جنگ تحمیلی در جبهه‌های جنوب حاضر شد و بخش عظیم کار مهندسی جبهه را بر عهده گرفت شب و روز برایش فرقی نداشت و مدام به کار مشغول بود. فیلمبرداران بسیاری تلاش می‌کردند تا فیلمی از فعالیت‌هایش تهیه کنند. اما او نمی‌پذیرفت همیشه می‌گفت ما کاری نمی‌کنیم ما وظیفه مان را انجام می‌دهیم. وی نقش به سزایی در زرهی کردن بلدوزرها در جبهه ها داشت.

نخستین خاکریزهایی که در مناطق عملیاتی زده شد به همت او بود. با استفاده از ماشین‌آلات سنگین به ساخت سنگر و خاکریز مشغول می‌شد. پیش از عملیات «ثامن‌الائمه»، ستاد پشتیبانی مناطق جنگی جنوب با پیگیریهای مستمر مهندس محمد طرحچی تشکیل شد.

از جمله ابتکارات وی در زمانی که بنیانگذار مؤسس و فرمانده پشتیبانی - مهندسی جنگ بود می‌توان به انجام طرح‌های نظامی مانند: زدن اولین خاکریز توسط بولدوزر در جاده خرمشهر، پیشنهاد طرح ایجاد جاده در باتلاق را مطرح کرد همچنین ایجاد راه باریکه برای دسترسی به سوسنگرد، تعمیر قطعات آسیب‌دیده ماشین‌الات سنگین اشاره کرد. مهندس طرحچی در مدت ۲۰ روز ساخت جاده‌ای میان حمیدیه، جاده‌ی اهواز - اندیمشک را به انجام رساند. طرح آتش زدن رود کارون و پل مارد و قطع کردن ارتباط عراقی‌ها با شرق کارون از طرح‌های شهید طرحچی بود.

سه روز پس از رفتن به خواستگاری و در روز ۱۱ شهریور سال ۶۰ در منطقه عملیاتی «بستان»، محمد طرحچی در حال قنوت نماز مغرب توسط تانکی هدف گلوله قرار گرفت و به مقام رفیع شهادت نایل آمد از محمد تنها سر و نیم‌تنه بالا و دودست و قسمتی از سینه باقی ماند. پیکرش را با هواپیما به مشهد انتقال دادند و پس از تشییع در بهشت رضای شهر مشهد آرام گرفت.

نابغه اطلاعات و عملیات

جوان دیگری که در دوران دفاع مقدس خوش درخشید، حسن باقری بود. او که به ناکارآمدی شیوه‌های تکراری جنگ، استراتژی زمین سوخته و زمین‌گیرشدن نیروهای نظامی پی برده بود، ضرورت تغییر استراتژی جنگ را مطرح کرد. او عقیده داشت: «باید به خود جرأت داد. این نوع جنگیدن به درد نمی‌خورد و لازم است که استراتژی در این جنگ عوض شود.»

شهید حسن باقری، دانشجوی ۲۵ ساله‌ای که در باور هیچ‌کس نمی‌گنجید با تأسیس واحد اطلاعات و عملیاتسپاه پاسداران انقلاب اسلامی، واحدی که بعدها نبض دفاع مقدس هشت‌ساله مردم ایران را به دست گرفت، مسیر جنگ را دگرگون کرد.

تنها پس از گذشت سه ماه از جنگ تحمیلی، در تمام محورهای جنوب نیروهای اطلاعات- عملیات کوچک‌ترین تحرک دشمن را گزارش ‌کردند؛ به‌طوری‌که ستاد عملیات جنوب (گلف) اطلاعات کاملی از دشمن در دست داشت و تمام راه‌های تدارکاتی، مقرهای فرماندهی و خطوط دشمن به طور کامل مشخص شد. تشکیل بایگانی اسناد جنگ، ترجمة اسناد و شنود بی‌سیم دشمن، طراحی گردان‌های رزمی و سازماندهی آن از دیگر اقدامات ماندگار این جوان خوش‌فکر در طول جنگ تحمیلی بود.

ساخت پل معلق

با طولانی‌شدن جنگ و مسلح‌کردن زمین توسط ارتش بعثی، انجام هر عملیات نیاز به فعالیت‌های گسترده مهندسی به منظور آماده‌سازی عقبه‌ و سازماندهی تلاش‌ها برای انجام اقداماتی در حین عملیات بود. در عملیات خیبر، مهندس بهروز پورشریفی ۲۸ ساله با ارائه طرحی، از طریق فشرده‌کردن یونولیت‌ و قرار دادن آن در زیر یک ورق فلزی عاج‌دار، توانست پل معلق خارق‌العاده‌ای بسازد. با ابتکار این جوان، پلی به طول ۱۳ کیلومتر و عرض ۴ متر برای عبور خودروهای سبک، در حین عملیات خیبر احداث شد که توانست مشکل تردد رزمندگان اسلام را پس از پایان عملیات خیبر حل نماید.

طراحی و ساخت این پل توسط یک جوان ایرانی موجب حیرت رسانه‌ها و مقامات غربی شد. به طوری که خبرگزاری فرانسه در سوم فروردین ۱۳۶۳ اعلام کرد: «به گفته مسئولان دولتی امریکا، دست یابی به پل قایقی با چنین طولی در تاریخ نظامی مدرن بی‌سابقه است.»