آرمان امروز/ متن پیش رو در «ارمان امروز» منتشر شده و انتشارش در «آخرین خبر» به معنای تایید آن نیست

 «محمد‌جواد ظریف» وزیر خارجه سابق کشورمان، با شرکت در کلاب هاوس به سوالات متعدد درباره برجام و حاشیه‌های پیرامون دورن وزارتش پاسخ گفت. البته او در هفته اخیر یک یاداشت در صفحه شخصی خود نوشته بود که واکنش‌های بسیاری به‌همراه داشت. در ادامه به قسمتی از سخنان ظریف و البته واکنش‌های که به این اظهارات شده است اشاره‌ای خواهیم کرد.

ظریف در این برنامه و در پاسخ به سوالات حاضرین گفت: «در پایان دوره آقای خاتمی توانسته بودیم اجماع امنیتی علیه ایران را با مشکل مواجه کنیم اما آمدن احمدی‌نژاد همه‌چیز را تغییر داد. قطعنامه ۱۹۲۹ علیه ایران، یکی از بدترین قطعنامه‌ها در طول تاریخ شورای امنیت بود؛ که با رای مثبت چین و روسیه علیه ایران تصویب شد. بیانیه اول و دوم شورای امنیت علیه ما در مورد هسته‌ای نبود، در محکومیت صحبت‌های آقای احمدی نژاد بود بیانیه سوم در مورد هسته‌ای بود و بعد قطعنامه ۱۶۹۶ صادر شد. مذاکرات مسقط تابوشکنی بود که توسط برادر عزیزم دکتر صالحی انجام گرفت که علی رغم کارشکنی شدید جلیلی و مخالفت احمدی نژاد برگزار شد.. تمام مذاکرات و صورت جلسات را برای رهبری می‌فرستادیم؛ ایشان هر وقت می‌خواستند نظر می‌دادند و هر موقع می‌خواستند نظر نمی دادند.وقتی احمدی نژاد در سازمان ملل از هلوکاست سخن گفت من همانجا به عراقچی گفتم بیچاره شدیم!

او در این مورد ادامه داد: «در مذاکرات اولین ضربه را از روسیه خوردیم که گفتند تمام نیاز بوشهر برای تمام دوره حیاتش را تامین کردیم. زیرا نطنز ۵۵ هزار سانتریفیوژ p۱ داشت و مسئله سوخت آن در میان بود. روسیه هدف خودش و حوزه اقتدارش در جهان پساجنگ سرد، انرژی قرار داده، و با گفتن اینکه ما همه سوخت را تامین کردیم، دست ما را بست. البته من روس‌ستیز نیستم، روسیه همسایه مهم ما و قدرت بزرگ جهان است و باید با آنها رابطه منطقی داشته باشیم. خیلی‌ها می‌گویند چرا درباره موارد دیگر مذاکره نکردید. در پاسخ باید بگویم سیاست علم امکانات است نه علم آرزوها. من علاقه داشتم درباره مسائل دیگر مذاکره می‌کردم اما امکانات همین بود. من این انتخاب را نداشتم راجع به همه موضوعات مذاکره کنم و فقط می‌توانستم راجع به مسائل هسته‌ای مذاکره کنم. ما تا فروردین ۹۴ بر اساس دستورالعمل‌ها و خط قرمزهایی که داشتیم فقط دررابطه با مسائل هسته‌ای صحبت می‌کردیم و پس از آن وارد رفع تحریم شدیم.

وزیر سابق امور خارجه در همین خصوص اضافه می‌کند: «من نظر خودم را داشتم اما سیاست، علم شدنی‌ها است و نه علم آرزوها. برخی در این دو روز به من حمله کردند که می‌گویم آرمان نداشته باشید که خیلی حرف بچگانه‌ای است. برخی از آقایان ادعای سواد دارند. خب قطعنامه های سازمان ملل را بخوانند. خانم شرمن می گفت که جواد ظریف معنی lift را نمی‌فهمد. هیچ کسی به اندازه من و لاوروف در بین وزرا زبان سازمان ملل را بلد نیست. استاد من وقتی پایان نامه دکترای خودم با موضوع تجاوز و دفاع را می‌نوشتم به من می گفت که به زبان انگلیسی بنویس و نه زبان سازمان ملل. در لحظات آخر مذاکرات برجام، نماینده اروپا گفته بود ما تحریم های ایران را برمی داریم، لغو میکنیم یا همان لیفت میکنیم اما تصمیمات اتحادیه اروپا که شامل چیزای دیگه ای است نمی توانیم لیفت کنیم تا زمانی که کل تحریم ها برداشته بشود یعنی مثلا تحریم های نظامی تحریم های دیگه ای که بر اساس قطعنامه شورای امنیت که تا ۵ سال یا ۸ سال بعد هم بود لذا ما اینا رو ساسپند میکنیم و بعدن لیفت می‌کنیم. خب متاسفانه معاونان من نیز این موضوع اروپایی‌ها را قبول کردند و به من هم نگفتند. و هیچ ربطی هم به آمریکایی ها ندارد.»

او ادامه داد: «برخی که می‌گویند من نتوانستم در برجام تضمینی بگیرم اما کسی عوام است که بگوید در تعهد بین المللی می‌توان تضمین گرفت. بلکه مسئله این است که منافع خروج باید از مضرات آن کمتر باشد. خب مضرات خروج آمریکا بیشتر بود. میلیارد دلار درخواست سرمایه‌گذاری در ایران داشتیم که با ۱۳ میلیارد دلار موافقت و فقط ۲ میلیارد دلار جذب شد. ما در جذب سرمایه موفق نبودیم و سرمایه‌گذاران جز برای فروش محصولات مصرفی پا پیش نگذاشتند. رهبری مخالف بودند که کالاهای اساسی را از امریکا بخریم. من اجازه نداشتم با ترامپ (حتی اتفاقی) دیدار کنم. وقتی مکرون در ساختمان شهرداری به دیدار من آمد، اولین چیزی که گفت این بود که «ترامپ هم می‌خواست با من بیاد اما من بهش گفتم که نیاد. ما این را هم بگویم که سردار سلیمانی هیچ وقت به من نکته ای درباره برجام نگفت. نکاتی که می گفت درباره وضعیت سوریه و عراق و روسیه بود. شکایت می کرد از رفتار امریکایی ها وروس ها که با داعش به شکل جدی نمی جنگند. در دستور کار مذاکرات، آقای جلیلی از دزدی دریایی تا بحرین و سوریه وجود داشت در صورتیکه ما اجازه نداشتیم این موارد را بیان کنیم و راجع به موردی غیر از مسئله هسته‌ای صحبت کنیم. در مذاکرات هسته‌ای نیز دنبال اقناع طرف مقابل بودند، نه پیدا کردن نقاط مشترک، به همین دلیل به نتیجه نمی‌رسیدند.»

کانال تلگرامی «حسن روحانی»، رئیس‌جمهور سابق ایران پس از گفت‌وگوی برجامی «کلاب هاوسی» ظریف یک نقل‌قول او را بازنشر داد: «شهادت می‌دهم ظریف، رسول امین نظام بوده و هست.» لازم به ذکر است که در انتهای این متن بازنشری امضای «رئیس جمهور روحانی» دیده می‌شود.

«روزنامه ایران»، ارگان رسانه‌ای دولت در این مورد نوشت: «دکتر ظریف هنوز در عقده حقارت در برابر محبوبیت سردار سلیمانی دست و پا می‌زند. اینجا مثلاً می‌خواهد «ما انتخاب کردیم» را توجیه کند، اما در واقع آن را تحریف می‌کند. دکتر ظریف هنوز در عقده حقارت در برابر محبوبیت سردار سلیمانی دست و پا می‌زند. اینجا مثلاً می‌خواهد «ما انتخاب کردیم» را توجیه کند، اما در واقع آن را تحریف می‌کند. قبلاً این جمله را در تحسین مردم ایران گفته بود و حالا دارد مردم ایران را به‌خاطر «انتخاب»شان تحقیر می‌کند.

نه آقای ظریف! ما آرزو اندیش نیستیم. ما اسیر هیجانات و احساسات نیستیم. اینقدر در چهارچوب ذهنیت استعماری (Colonial mentality) به مردم ایران نگاه نکنید. مردم ایران عقل دارند. منطقی هستند. مردم ایران می‌فهمند. همین نگاه آکنده از تفرعن و تحقیرِ مردم عامل شکست و سقوط شما بود.»

«مهدی محمدی»، دستیار راهبردی قالیباف در واکنش به سخنان برجامی ظریف در «کلاب‌هاوس» نوشت: «خوب است که دکتر ظریف باب گفت‌وگو درباره برجام را باز کرده است. من در سخنان او حرف جدیدی نشنیدم ولی حس میکنم هدف از انتخاب زمان فعلی برای این بحث باز کردن باب طلبکاری در آینده نزدیک است. به‌ویژه از آنها که همچنان به دنبال احیای برجامند. برجام در هر حال بناست غربگرایان را تقویت کند.»

«روزنامه کیهان» در شماره امروز (شانزدهم خرداد) گزارشی تحت عنوان «آقای ظریف از تقبیح ترکمنچای به تحسین آن رسید» نوشت: «ظریف که سال ۹۷ از قیاس برجام با عهدنامه ننگین ترکمنچای از سوی منتقدان برآشفته بود، ۵ سال بعد با این پیش‌فرض که برجام در واگذاری امتیازات به دشمن، شبیه آن قرارداد بوده، به تحسین ترکمنچای پرداخته تا فجایع برجام را توجیه کند!… اگر ملت ایران می‌خواستند بر اساس توانایی‌هایشان انتخاب و حرکت کنند چگونه می‌توانستند انقلاب کنند؟ … اگر رهبران ما می‌خواستند بدون در نظر گرفتن نصرت الهی تصمیم بگیرند نه رژیم ستم‌شاهی سرنگون می‌شد و نه پیروزی بر صدام میسر بود.»