آخرین خبر/ در یک حرکت جسورانه و راهبردی، بانک ملی ایران در دوره مدیریت ابوالفضل نجارزاده، بیش از ۵۰ همت از بنگاه‌های خود را واگذار کرد.

روزنامه  شرق نیز در تاریخ ۲۰ اسفند گزارشی چاپ کرد با عنوان دوربرگردان بانکی و به عملکرد بانک ملی ایران در دوسال اخیر پرداخت. اقدام  بانک ملی نه‌تنها یک تغییر بزرگ در ساختار بانکی کشور محسوب می‌شود، بلکه پرسش‌های مهمی را درباره آینده نظام بانکی ایران و نقش آن در اقتصاد مطرح می‌کند. آیا بانک‌ها باید بنگاه‌دار باشند یا واسطه‌گر مالی؟ و چرا این موضوع در شرایط تحریم برای ایران حیاتی است؟

تجربه جهانی: از بنگاه‌داری تا کارآفرینی

در اقتصادهای پیشرفته، بانک‌ها.
 به‌عنوان موتور محرکه رشد اقتصادی، نقش واسطه‌گری مالی را بر عهده دارند. آن‌ها با تمرکز بر اعتباردهی، تامین مالی و هدایت نقدینگی به سمت تولید و نوآوری، به رشد اقتصادی کمک می‌کنند. اما در مقابل، تصدی‌گری بانک‌ها بر بنگاه‌های اقتصادی، تجربه‌ای است که بسیاری از کشورها از آن فاصله گرفته‌اند. کشورهایی مانند آلمان، بریتانیا و کره جنوبی در دهه‌های گذشته، با خروج از بنگاه‌داری و تقویت نقش نظارتی بانک‌ها، توانستند اقتصاد خود را از چالش‌های ناشی از تصدی‌گری بانکی نجات دهند و به سمت کارآفرینی و بنگاه‌سازی حرکت کنند.

این تجربه جهانی نشان می‌دهد که تصدی‌گری بانک‌ها در بلندمدت می‌تواند به کاهش بهره‌وری، انحراف منابع مالی و حتی بحران‌های اقتصادی منجر شود. بانک‌هایی که به جای تمرکز بر تامین مالی بخش خصوصی، خود را درگیر مدیریت بنگاه‌های اقتصادی می‌کنند، نه‌تنها از نقش اصلی خود دور می‌شوند، بلکه در برابر شوک‌های اقتصادی آسیب‌پذیرتر می‌شوند.

تحریم‌ها و ضرورت تحول در نظام بانکی ایران

در شرایط تحریم، این تحول برای ایران بیش از هر زمان دیگری ضروری است. بانک‌های ایرانی که تحت فشارهای مالی و محدودیت‌های بین‌المللی قرار دارند، نمی‌توانند هم‌زمان هم بنگاه‌دار باشند و هم نقش مؤثر خود را در تامین مالی بخش خصوصی ایفا کنند. خروج از بنگاه‌داری و واگذاری دارایی‌ها به بخش خصوصی واقعی، می‌تواند سرمایه‌های قفل‌شده را آزاد کرده و به سمت رشد اقتصادی هدایت کند. در غیر این صورت، بانک‌ها نه‌تنها از نقش اصلی خود دور می‌شوند، بلکه در برابر بحران‌های مالی آسیب‌پذیرتر خواهند شد.

آینده نظام بانکی ایران: تحول یا توقف؟

سوال مهم این است: آیا سایر بانک‌ها و نهادهای مالی ایران نیز این مسیر را دنبال خواهند کرد؟ پاسخ به این سوال نه‌تنها آینده نظام بانکی کشور را شکل می‌دهد، بلکه می‌تواند سرنوشت اقتصاد ایران را در شرایط تحریم تعیین کند. اگر بانک‌ها به‌جای بنگاه‌داری، به سمت بنگاه‌سازی و حمایت از کارآفرینی حرکت کنند، می‌توانند نقش خود را به‌عنوان موتور محرکه رشد اقتصادی ایفا کنند. در غیر این صورت، خطر تکرار بحران‌های مالی و اقتصادی همچنان وجود خواهد داشت.

به نظر می‌رسد زمان آن فرا رسیده است که بانک‌های ایران میان دو راهی بنگاه‌داری یا بنگاه‌سازی، راه درست را انتخاب کنند. راهی که نه‌تنها اقتصاد کشور را از چالش‌های فعلی نجات می‌دهد، بلکه آینده‌ای پایدار و پررونق را برای نسل‌های آینده رقم می‌زند.