ایرنا/ مسجد کبود تبریز که بنام فیروزه اسلام نیز شهرت دارد، با قدمت بیش از ۶۰۰ سال مربوط به قرن نهم هجری یکی از آثار تاریخی ثبت جهانی شده تبریز بوده که زیبایی رنگ و معماری آن شهره جهانی دارد.

مسجد کبود تبریز در کنار موزه آذربایجان قد برافراشته و از گزند حوادث طبیعی و تاریخی در امان مانده و هنوز با استواری و جلوه خاصی خودنمایی می کند طوری که همه ساله میزبان میهمانان داخلی و خارجی فراوانی است و گردشگرانی که به آذربایجان شرقی سفر می کنند به این مسجد تاریخی نیز سری می زنند.
این مسجد که در اصل بخشی از عمارت وسیع مظفریه بوده است، در زمان حکومت سلطان ابوالمظفر جهانشاه، قدرتمندترین پادشاه دوره قراقویونلوها در سال ۸۷۰ هجری قمری و ۸۴۵ هجری شمسی در تبریز و به دستور او ساخته شد.
بنا بر روایت‌های تاریخی موجود، همسر جهانشاه، «جان بی گم خاتون» یا «صالحه» دختر او، نقش موثری در ساخت مسجد کبود داشته‌اند، سال ساخت مسجد کبود بر کتیبه‌ای در سردر ورودی مسجد به چشم می‌خورد؛ اما بنا بر شواهد موجود، مورخان این تاریخ را متعلق به زمان پایان ساخت کاشی‌کاری‌های مسجد می‌دانند و به این ترتیب می‌توان زمان ساخت مسجد کبود را کمی قبل از این تاریخ دانست، برخی از مورخان مدت زمان ساخت این مسجد را نزدیک به ۳۰ سال تخمین می‌زنند.
ظرافت معماری و تزیینات منحصربه‌فرد مسجد کبود، این بنای تاریخی را به یکی از زیباترین مساجد تاریخی در جهان تبدیل کرده است. هماهنگی رنگ‌ها در نمای بیرونی و تزیینات داخل مسجد نیز از خصوصیات برجسته مسجد کبود به شمار می‌روند.
برجسته‌ترین تزیین داخلی در مسجد کبود تبریز، کاشی‌کاری فیروزه‌ای است. بیشتر کاشی‌های مسجد کبود شکل هشت‌ضلعی دارند؛ اما در میان آن‌ها اشکال دیگر نیز دیده می‌شود. داخل مسجد کبود نیز سنگ‌های فیروزه‌ای به چشم می‌خورند و سقف با آب طلا نقاشی شده است.
از آثار به جا مانده در بنای شبستان، می‌توان به استفاده از سنگ مرمر در زمان ساخت بنا در کف شبستان پی برد. ستون‌های باقی مانده در شبستان، موازی هم قرار گرفته‌اند و آثار به جا مانده داخل گنبدها، استفاده از آجر در ساخت بنا را به شیوه معماری آذری نشان می‌دهند.
صحن وسیع مسجد در گذشته محل قرار گرفتن مدرسه، حمام، خانقاه و کتابخانه بوده است. محراب مسجد از کاشی‌کاری‌ها و کتیبه‌ای منقش به آیات قرآن پوشیده شده، گرچه قسمت‌های زیادی از تزیینات محراب امروزه از بین رفته است. در بخش‌های مختلف مسجد، روی کاشی‌های لاجوردی و کتیبه‌ها، خطاطی‌های زیبای ثلث، نستعلیق و نسخ به چشم می‌خورند. طراحی‌های هندسی و اسلیمی نیز بر دیوارها نقش بسته‌اند. با وجود خطاطی‌های زیبا، از برجسته‌ترین خصوصیات طراحی داخلی بنا، می‌توان به استفاده از تصاویر و طرح‌های رنگی به‌جای خطاطی بر کتیبه‌های طولانی اشاره کرد.
تبریز ظرفیت های فراوانی در گردشگری به معنای عام و گردشگری به معنای خاص به خصوص در زمینه های گردشگری سلامت، ورزشی، طبیعی، به ویژه مذهبی دارد، مساجد تاریخی مختلف در آذربایجان شرقی نیز روایت مستقل خود را دارد اما مسجدهای دیگری همچون صاحب الامر، مسجد جامع تبریز و امامزاده های استان مثل سیدحمزه و عون بن علی نیز در کنار مسجد کبود، زیبایی ها و جایگاه خاصی را در بین گردشگری مذهبی تبریز ایفا می کنند.
مسجد کبود که با نام محلی «گوی مچید» هم مشهور است از شناخته شده ترین مساجد جهان اسلام و یکی از مهمترین نمادهای هویت دینی آذربایجان شرقی محسوب می شود و جزو مکان های تاریخی آذربایجان شرقی محسوب می شود طوری که در چهار ردیف اول تعداد بازدید از مکان های گردشگری استان قرار می گیرد و همه ساله با استقبال میهمانان نوروزی روبرو می شود.
همان طور که اشاره شد زیبایی های مسجد کبود قابل وصف نبوده طوری که تنوع و ظرافت کاشیکاری و انواع خطوط به کار رفته در مسجد کبود و همچنین زیبایی و هماهنگی رنگ ها سبب شده که این مسجد به فیروزه اسلام شهرت یابد.
کاشیکاری آن تنها به رنگ لاجوردی و بیشتر از قطعات شش ضلعی است و تمام سطح سقف آن زرنگار (نقاشی با آب طلا) و کف شبستان ها به احتمال قوی مرمرین بوده است.
بنای اصلی در مقام مسجد مقبره، دارای صحن وسیعی بوده که در آن مجموعه ای از ساختمان ها از جمله مدرسه، حمام، خانقاه و کتابخانه ساخته شده که آثاری از آنها به جا نمانده است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در خصوص اقدامات انجام شده مرمتی و آمادگی برای استقبال از میهمانان نوروزی به خبرنگار ایرنا گفت: مرمت و نمزدایی از پشت بام و ایوان مسجد از اقدامات انجام شده در مسجد کبود است.
وحید نواداد اظهار کرد: برچیدن فرش کف مسجد، عایق کاری و آجر فرش پشت بام در یک سال گذشته تکمیل و اجرا شده است.
وی یادآور شد: امسال به جز ایام نوروز ۷۰ هزار نفر از این اثر تاریخی و دینی بازدید کردند که معمولا این تعداد در ایام عید تا حدود چهار برابر افزایش می یابد.