دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

ویترین مغازه‌ها با رنگ‌های سفید، آبی و قرمز تزئین شده و پرچم‌های چین و روسیه در کنار هم از سقف آویزان شده‌اند. عروسک‌های روسی که قدشان تا کمر می‌رسد، در ورودی مغازه‌ها از مشتریان استقبال می‌کنند. در داخل، قفسه‌ها با مجموعه‌ای از کالاهای روسی -از شکلات و کلوچه گرفته تا عسل و ودکا- پر شده است. در چین، فروشگاه‌های بزرگ متخصص در محصولات ساخت روسیه به یک منظره رایج تبدیل شده‌اند. گسترش آنها برخی از ساکنان را متحیر کرده است و بسیاری در رسانه‌های اجتماعی چین این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا این فروشگاه‌ها یک‌شبه به‌وجود آمده‌اند.
 
 «مارک استوارت»، «یونگ شیونگ» و دیگران در گزارشی برای سی‌ان‌ان نوشتند، هزاران فروشگاه از این دست در سال‌های اخیر در سراسر کشور افتتاح شده‌اند که از تمایل مردم چین به روسیه و تعمیق روابط تجاری بین پکن و مسکو از زمان آغاز تهاجم گسترده پوتین به اوکراین در سال۲۰۲۲ استفاده کرده‌اند.

چین به یک راه نجات اقتصادی حیاتی برای «روسیه تحریم‌شده» تبدیل شده است و تجارت دوجانبه سال به سال به بالاترین حد خود می‌رسد. درحالی‌که نفت، گاز و زغال سنگ ارزان روسیه بر واردات چین سلطه دارند، اما محصولات غذایی روسیه - مانند بستنی، بیسکویت‌های شیرین و پودر شیر - نیز به‌شدت محبوبیت خود را افزایش داده‌اند. کسب‌وکارهای چینی به سرعت در تلاش هستند تا بر روی این تقاضای در حال رونق سرمایه‌گذاری کنند. بر اساس سوابق تجاری چین، بیش از ۲۵۰۰شرکت جدید دخیل در تجارت کالاهای روسی از سال۲۰۲۲ به ثبت رسیده‌اند که تقریبا نیمی از آنها فقط در سال گذشته ثبت شده‌اند. سوابق ثبت کسب‌وکارها نشان می‌دهد که حدود ۸۰درصد از شرکت‌های جدیدی که با عجله برای چنین سرمایه‌گذاری‌ای به وجد آمده بودند تا این ماه همچنان فعال بودند.  اکثر این شرکت‌ها در «هیلونگ جیانگ»، استان شمال شرقی هم‌مرز با روسیه مستقر هستند؛ اگرچه در ۲سال گذشته در استان‌های دیگر نیز گسترش یافته‌اند. 

بیش از محصولات آبزی و کشاورزی که بخش عمده واردات مواد غذایی چین از روسیه را تشکیل می‌دهند، اما این شکلات‌ها، بیسکویت‌ها و شیرخشک با مارک روسی هستند که توجه مصرف‌کنندگان چینی را مستقیما به برند «ساخت روسیه» که توسط مسکو تبلیغ می‌شود، جلب کرده‌اند. رشد انفجاری فروشگاه‌ها -که یک گزارش از سوی رسانه‌های دولتی چین «دیوانه‌وار» توصیف شده است - همچنین باعث طرح مساله «بررسی اصالت محصولات روسی» شده است. بررسی‌های رسانه‌ها و افراد تاثیرگذار نشان می‌دهد که برخی از اقلام دارای مارک روسی واقعا در چین ساخته شده‌اند و مقامات را بر آن داشته تا با برچسب‌گذاری و تبلیغات گمراه‌کننده برخورد کنند.

محصولات روسی؛ ویترینی برای فرهنگ روسیه
در یک فروشگاه کالاهای روسی در مرکز شهر پکن در ماه فوریه، یک فروشنده ردیف‌هایی از آب‌نبات‌های بسته‌بندی‌شده، بیسکویت‌ها و پودر شیر را مرتب کرد که برخی از محبوب‌ترین اقلام فروشگاه بودند. او می‌گوید: «پرفروش‌ترین اقلام ما عسل روسی است. این یک موفقیت بزرگ است و این شکلات هم خالص است. همه آنها خیلی خوب هستند.» او همچنین به طیف گسترده‌ای از شکلات‌ها اشاره داشت. در پس‌زمینه، یک بلندگو پیامی را پخش می‌کرد و از مشتریان در «غرفه کالاهای روسی» استقبال و از محصولات روسی به‌دلیل «سلامتی، مواد طبیعی و کیفیت بالا» تعریف می‌کرد. در پیام وی چنین تبلیغ می‌شد: «این نه تنها بستری برای فروش محصولات روسی است، بلکه ویترینی است که فرهنگ و جذابیت روسیه را به نمایش می‌گذارد.» 

«لیانگ جینگهائو»، یک گردشگر از استان شانشی شمالی گفت که بسیاری از فروشگاه‌های کالاهای روسی مشابه را هنگام بازگشت به خانه و منطقه محل سکونتش دیده است. او گفت: «روسیه کشور بسیار خوبی است، با مساحت وسیع و منابع غنی و مردم آن نیز رفتاری بسیار دوستانه دارند.» «سو»، ۲۰ ساله، از سپتامبر سال گذشته، سه فروشگاه کالاهای روسی را در پینگلیانگ، شهری کوچک در استان گانسو در شمال غربی این کشور افتتاح کرده است. او گفت: «چین و روسیه در سال‌های اخیر روابط بسیار خوبی را شکل داده‌اند و شخصا دیدگاه نسبتا مثبتی نسبت به روسیه به‌عنوان یک کشور دارم.» او گفت که فروشگاه‌های «سو» محصولات سریلانکا و استرالیا را نیز می‌فروشند، اما آنها محبوبیت بسیار کمتری دارند. «سو» افزود: «من فکر می‌کنم محصولات روسی برای طعم محلی مناسب‌تر است.»

پشتیبانی رسمی
درحالی‌که پوتین مشغول جنگ سخت خود با اوکراین است، اما چین و روسیه بیش از هر زمان دیگری به یکدیگر نزدیک شده‌اند و روندی را که برخاسته از خصومت مشترک آنها با ایالات متحده و هدف مشترک عقب راندن نظم جهانی به رهبری واشنگتن است، تسریع کرده‌اند. روسیه و رهبرش از محبوبیت گسترده‌ای در میان مردم چین برخوردار هستند. «استوارت- شیونگ و دیگران» در بخش دیگری از گزارش خود افزودند، در یک نظرسنجی که سال گذشته توسط «مرکز امنیت و استراتژی بین‌المللی» در دانشگاه تسینگ‌هوای پکن منتشر شد، ۶۶درصد از پاسخ‌دهندگان دیدگاه‌های «بسیار مطلوب» یا «تا حدودی مساعد» نسبت به روسیه ابراز کردند. در مقابل، حدود ۷۶درصد «دیدگاه‌های نامطلوب» نسبت به ایالات متحده ابراز کردند.

به گفته رسانه‌های دولتی چین، ذوق و شوق «ساخت روسیه» را می‌توان به اوایل سال۲۰۲۲ بازگرداند. تنها چند روز پس از ورود تانک‌های روسی به اوکراین، «پاویون دولتی روسیه» - یک فروشگاه تجارت الکترونیکی که توسط سفارت روسیه در چین تایید شده است - در رسانه‌های اجتماعی چین فراگیر شد. طبق گزارش رسانه‌های چینی در آن زمان، خریداران با عجله همه چیز از آب‌نبات گرفته تا کیسه چای را خریدند و تقریبا ۶میلیون یوآن (۸۲۶۰۰۰دلار) برای کالاهای روسی در مدت سه‌روز هزینه کردند. در یک ویدئوی کوتاه که در فروشگاه آنلاین منتشر شده است، یک نماینده تجارتی روسیه «دوستی دوستان قدیمی چینی را در این شرایط بین‌المللی پیچیده و دائما در حال تغییر» ابراز می‌کند.

به گزارش خبرگزاری دولتی روسیه به نقل از مرکز صادرات مسکو، تا آوریل۲۰۲۳، بیش از ۳۰۰شرکت مستقر در مسکو به پلتفرم‌های تجارت الکترونیک چینی از جمله «Taobao» و «JD» پیوستند. سال بعد، اولین «جشنواره و نمایشگاه ساخت روسیه» در «شن یانگ» و «دالیان»، دو شهر بزرگ استان لیائونینگ در شمال شرقی چین، آغاز به‌کار کرد. این رویداد توسط مرکز صادرات روسیه - یک موسسه توسعه دولتی - با حمایت مسکو و دولت استانی برگزار شد. به گزارش اسپوتنیک به نقل از مرکز صادرات روسیه، از آن زمان، سه نمایشگاه دیگر از جمله در کلان‌شهر جنوب غربی چنگدو برگزار شده است. مرکز صادرات روسیه مجوز هشت فروشگاه رسمی خرده‌فروشی در چین را با نام تجاری «پاویون دولتی روسیه» صادر کرده است. با این حال، هزاران فروشگاه غیررسمی متقاضی کالاهای روسی هم شکل گرفته است.

به نام روسیه، به کام جاعلان
با افزایش محبوبیت کالاهای روسی، فروشگاه‌های غیررسمی نیز تحت نظارت بیشتر مصرف‌کنندگان و رسانه‌های چینی قرار گرفته‌اند؛ به‌ویژه درباره کیفیت و اصالت کالاهای فروخته شده در آنجا. اواخر سال گذشته، خریداران چینی در رسانه‌های اجتماعی شکایت کردند که برخی از محصولاتی که برچسب روسی برای فروش در فروشگاه‌ها دارند، در واقع در چین و سایر کشورها از جمله مالزی ساخته شده‌اند. گزارشی توسط «جیمیان نیوز»، وابسته به دولت نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از محصولات غذایی فروخته‌شده در فروشگاه‌های کالاهای روسیه - مانند نان، سوسیس و پودر شیر- در کارخانه‌هایی در شمال شرقی چین تولید می‌شود. در «دائویین» (Douyin)، نسخه چینی «تیک تاک»، اینفلوئنسرهای روسی مستقر در چین به سرعت تلاش کردند تا آنچه را که «کالاهای جعلی روسی» می‌نامند، افشا کنند. یک کاربر روسی دائویین گفت: «من هرگز این آب‌نبات‌ها را در روسیه ندیده‌ام. این بسته‌بندی تماما جعلی است.» 

یکی دیگر درحالی‌که یک سوسیس در فروشگاهی در شانگهای در دست داشت، گفت: «در روسیه مطلقا چنین چیزی وجود ندارد.» سفارت روسیه در چین نیز به مشتریان چینی درباره «تقلبی» که در پس کالاهای روسی پنهان شده است، هشدار داد. در بیانیه سفارت روسیه آمده است: «این محصولات اغلب الزامات کیفی را برآورده نمی‌کنند و با محصولات مشابه تولیدشده در روسیه متفاوت هستند؛ اما از کلمات روسی برای تقلید از منشأ روسی روی بسته‌بندی استفاده می‌شود.» به دنبال اعتراض‌ها، بازرسان در شانگهای طی دو مرحله، بازرسی از ۴۷فروشگاه کالاهای روسی در این شهر آغاز کردند. هفت نفر متهم شدند. دستور تعطیلی برخی فروشگاه‌ها صادر شد؛ درحالی‌که برخی دیگر جریمه شدند و ملزم به برچسب زدن واضح‌تر کالاهای تولید داخل شدند. به‌رغم اختلاف نظرها، محبوبیت کالاهای روسی باعث شده است تا فروشگاه‌های بیشتری از جمله فروشگاه‌های رسمی در چین باز شوند. مرکز صادرات روسیه در ماه فوریه اعلام کرد که قصد دارد تا قبل از پایان سال۲۰۲۵، حدود ۳۰۰فروشگاه کالای روسی را با شرکای چینی در سراسر کشور راه‌اندازی کند.