ایرنا/ نخست‌وزیر و وزیر دفاع انگلیس با لحنی کم‌سابقه به روسیه هشدار داده‌اند که نقض هرگونه توافق صلح با اوکراین، کشوری که از نگاه اروپا خط مقدم مقابله با تهدیدهای ادعایی مسکو محسوب می‌شود، با پیامدهای سنگینی از جمله اقدام نظامی و حتی استفاده از بازدارندگی هسته‌ای مواجه خواهد شد.

کی‌یر استارمر نخست‌وزیر انگلیس، و جان هیلی وزیر دفاع این کشور، در جریان بازدید از یک پایگاه نظامی در شمال غرب لندن و با حضور مقام‌های ارشد نظامی بیش از ۳۰ کشور عضو ائتلاف کشورهای حامی اوکراین، تلاش کردند تا پیام صریحی را به مسکو ارسال کنند. استارمر با بیان این ادعا که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه هر توافق صلحی را که فاقد پشتوانه امنیتی باشد، نقض خواهد کرد گفت که اروپا باید با برنامه‌ای عملی، از امنیت اوکراین دفاع کند.
وزیر دفاع انگلیس هم اعلام کرد که کشورش آماده است در صورت حمله به خاک انگلیس یا نقض توافق صلح از سوی مسکو، «ویرانی بی‌سابقه‌ای» را بر دشمنان خود تحمیل کند. وی گفت: «بازدارندگی هسته‌ای ما دقیقاً برای چنین تهدیدهایی طراحی شده است. ما قدرت ایجاد ویرانی گسترده را داریم و هر کسی که علیه ما اقدام کند، باید عواقب آن را درک کند.»
این اظهارات در شرایطی مطرح شده که انگلیس در حال توسعه نسل جدیدی از زیردریایی‌های هسته‌ای خود است و استارمر نیز در جریان این بازدید بر تقویت توان هسته‌ای کشورش تأکید کرد. نخست وزیر انگلیس که میزبان مقام‌های نظامی فرانسه، کانادا، لهستان، هلند، رومانی، استرالیا و دیگر کشورهای اروپایی در مرکز فرماندهی مشترک نظامی انگلیس در نورث‌وود بود، اظهار داشت که صلح تنها در صورتی دوام خواهد داشت که اوکراین توسط یک ائتلاف بین‌المللی محافظت شود. وی ادعا کرد: «ما نمی‌دانیم نتیجه مذاکرات صلح چه خواهد بود، اما یک چیز را با قطعیت می‌دانیم؛ توافقی که پشتوانه نظامی نداشته باشد، توسط پوتین نقض خواهد شد.»
این در حالی است که رئیس جمهوری آمریکا بدون توجه به نگرانی‌های ادعایی اروپا، روند مذاکرات صلح اوکراین را آغاز کرده است. دونالد ترامپ هفته پیش بطور جداگانه با رئیس جمهوری روسیه و اوکراین تلفنی گفت‌وگو و روند مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد. اما عدم تمایل وی برای حمایت مستقیم از طرح‌های امنیتی اروپا در اوکراین، مقام‌های اروپایی‌ها را نگران و برآشفته کرده است.
رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا دیروز پنجشنبه (۳۰ اسفند ۱۴۰۳) با صدور بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که دارایی‌های روسیه در اروپا تا پایان جنگ اوکراین مسدود خواهد ماند و در صورت مخالفت مسکو با پیشنهاد آتش‌بس، تحریم‌های بیشتر و سنگین‌تری علیه این کشور اعمال خواهد شد.
سران ۲۷ کشور اروپایی در این بیانیه که یک نسخه از آن در تارنمای اتحادیه اروپا منتشر شد، بار دیگر بر «حمایت قاطع» از اوکراین در برابر آنچه آن‌ها «جنگ تجاوزکارانه روسیه» نامیدند، تأکید و اعلام کردند که همچنان به ارائه کمک‌های نظامی، مالی و انسانی به اوکراین ادامه خواهند داد.
در بخشی از بیانیه شورای اروپا، بر لزوم ارائه «تضمین‌های امنیتی قوی و معتبر» به اوکراین تأکید شده است تا این کشور در آینده از هرگونه «تهاجم احتمالی» مصون بماند. در همین راستا، اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن اعلام کردند که به همکاری با ناتو و سایر شرکای بین‌المللی برای ایجاد یک ساختار امنیتی بلندمدت برای اوکراین ادامه خواهند داد.
سناریوهای امنیتی برای آینده اوکراین
بر اساس برنامه‌های اعلام‌شده، طرحی که در نشست اخیر لندن با حضور مقام‌های نظامی اروپا مورد بررسی قرار گرفت، شامل استقرار نیروهای چندملیتی در اوکراین، حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی از جمله نیروگاه‌های هسته‌ای و دفاع از حریم هوایی و دریایی این کشور توسط نیروهای ناتو است. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این «نیروهای بازدارنده» در خاک اوکراین مستقر خواهند شد یا صرفاً نقش پشتیبانی و دفاعی ایفا خواهند کرد.
برخی مقام‌های حاضر در این نشست ادعا کردند که در صورت برقراری آتش‌بس بدون یک سازوکار امنیتی کارآمد، روسیه فرصت بازسازی نیروهای خود را خواهد یافت و ممکن است حمله‌ای دیگر علیه اوکراین را در آینده نزدیک ترتیب دهد.
در حالی که کشورهای اروپایی از این موضع لندن حمایت کرده‌اند، برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که تهدیدهای هسته‌ای مستقیم علیه روسیه می‌تواند به تشدید تنش‌ها منجر شود. در همین راستا، برخی مقام‌های اروپایی، از جمله جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، این طرح را «پرخطر و ناکارآمد» خوانده‌اند.
از سوی دیگر، برخی تحلیل‌گران معتقدند که اظهارات صریح انگلیس، تلاشی برای پر کردن خلأ ناشی از سیاست‌های دوگانه آمریکا در قبال اوکراین است. ترامپ بارها بر اولویت منافع اقتصادی آمریکا بر درگیری‌های بین‌المللی تأکید و نسبت به تداوم حمایت مالی از جنگ اوکراین ابراز تردید کرده است.
به هر روی، هشدارهای بی‌سابقه انگلیس به روسیه نشان می‌دهد که لندن نه‌تنها به‌دنبال بازدارندگی نظامی است، بلکه تلاش دارد نقش اروپا را در فرآیند صلح اوکراین تثبیت کند. با توجه به عدم قطعیت در مواضع آمریکا، انگلیس در حال ایفای نقش رهبری در ائتلاف کشورهای حامی اوکراین است و تلاش دارد سیاست‌های کاخ سفید با دیدگاه این ائتلاف همسو کند.
با این حال، مشخص نیست که این راهبرد تا چه حد در عمل موفق خواهد بود، به‌ویژه اگر مذاکرات صلح در عربستان میان نمایندگان آمریکا، روسیه و اوکراین به توافقی برسد که ابتکار عمل را از دست اروپا خارج کند.