صدا و سیما/ گنبد سلطانیه در زنجان یکی از منحصر به فردترین جاذبه‌های این شهر محسوب می‌شود و به عنوان بزرگترین گنبد تاریخی در ایران و بزرگترین گنبد آجری در جهان به ثبت رسیده است.

در میان اماکن تاریخی این شهر، گنبدی چنان در دل دشت خودنمایی می کند که هر بیننده‌ای را به تحسین هنر و معماری ایرانی وامی‌دارد.
شکوه و زیبایی این بنا‌ زبانزد خاص و عام است، بنایی که حتما آوازه زیبایی‌های وصف ناشدنی گنبد فیروزه‌ای آن را بار‌ها شنیده‌اید، مکانی که به تنهایی اصالت تاریخی این شهر را به دوش می‌کشد
گنبد باشکوه سلطانیه، بنایی بی بدیل، اصیل و روح نواز که با نمای شگفت انگیز خود، اوج هنر معماری اسلامی ایرانی را به معرض نمایش گذاشته است و یکی از جهانی‌ترین جا‌های دیدنی ایران شده است.
لقب بزرگ‌ترین بنای آجری جهان و سومین گنبد مرتفع دنیا، پس از سانتا ماریا و ایا صوفیه را به خود اختصاص داده است.
سبک معماری منحصر‌به‌فرد آن سبب شده که در ساخت دیگر بنا‌های مشهور دنیا از آن الهام گرفته شود.از ارزش فرهنگی و تاریخی بسیاری برخوردار بوده و در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده است.
تاریخچه گنبد سلطانیه زنجان
به اعتقاد بسیاری از محققان و تاریخ شناسان، گنبد سلطانیه در بین سال‌های ۷۰۴ تا ۷۱۲ قمری به دستور حاکم وقت ایلخانی، محمد خدابنده اولجایتو احداث گردید. او در دوران حیات خود شهر سلطانیه را تاسیس کرد و پایتخت کشور را از تبریز به این شهر انتقال داد. خدابنده پس از آن که دین خود را تغییر داد و مسلمان شد، تصمیم گرفت بنایی زیبا با معماری اسلامی در شهر سلطانیه احداث کند؛ بنابراین برخی از معماران برجسته کشورمان را گردهم آورد و دستور داد تا بنایی زیبا و ماندگار را در این شهر دیدنی احداث کنند.
گذر زمان نشان داد که او به هدف خود، که احداث بنایی ماندگار بود، نایل آمد، زیرا با وجود اینکه ۷۰۰ سال از ساخت گنبد سلطانیه می‌گذرد، این بنا همچنان استوار و مستحکم در جای خود ایستاده است.
معماری منحصر به فرد گنبد سلطانیه
بی تردید مهم‌ترین دلیلی که این بنا را در طول سالیان دراز از چنگال ویرانگر زمان و بلایای طبیعی در امان نگه داشته، معماری منحصر‌به‌فرد و خاص آن بوده است. با وجود اینکه گنبد سلطانیه زنجان حدود ۱۶۰۰ تن وزن دارد، اما پس از ۷۰۰ سال تنها ۸ سانتی متر نشست کرده است؛ این خود شاهکاری در معماری اسلامی ایرانی محسوب می‌شود. گفتنی است که سبک و سیاق معماری این بنا یادآور معماری زیبای سلجوقیان است، به طوری که طراحی هشت ضلعی طبقه دوم و سوم در دل پلان مستطیلی شکل طبقه اول جای گرفته است.
بدنه اصلی گنبد سلطانیه از آجر تشکیل شده و در طراحی و تزئین گنبد زیبای آن، روکشی از کاشی‌های زیبا و منقوش فیروزه‌ای بکار رفته است. بنا در قسمت درونی خود از بخش‌های مختلفی، چون سردابه، تربت خانه و گنبدخانه تشکیل شده که هرکدام به شکلی خاص و منحصر‌به‌فرد و با استفاده از کتیبه‌های منقوش به طرح‌های زیبا و آیات قرآن طراحی گردیده است. شکل خاص بنا و معماری بی بدیل آن سبب شده که برخی از محققان برجسته دنیا نیز زبان به تحسین آن بگشایند. آرتور پوپ که یکی از برجسته‌ترین محققان آمریکایی است، گنبد سلطانیه زنجان را اینچنین توصیف می‌کند:
«بنایی است مستحکم که تک تک اجزای بکار رفته در آن درست در جای مناسب خود قرار گرفته‌اند تا چنین شاهکار زیبایی خلق شود.»
پوپ حتی اعتقاد داشت که در ساخت تاج محل نیز از الگوی معماری این بنای شگفت انگیز و دیدنی الهام گرفته شده است.