قدس آنلاین/ گرداب سنگی ۱۵۰۰ساله خرم‌آباد که همچنان دارای آب است؛ سازه‌ای شگفت‌انگیز که نبوغ ایرانیان باستان در معماری و مدیریت آب را روایت می‌کند.

لرستان،سرزمینی که پر از شگفتی‌های طبیعی و تاریخی است، همواره گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. اما در دل این طبیعت بکر، جاذبه‌ای پنهان وجود دارد که روایتگر تاریخ ایران باستان است.گرداب سنگی خرم‌آباد این سازه شگفت‌انگیز، نه‌تنها نمایانگر هنر معماری ساسانیان است، بلکه گویی صدای تاریخ را در گوش‌هایتان زمزمه می‌کند. اگر گذرتان به لرستان افتاد، حتماً به این شاهکار بی‌نظیر سر بزنید.
تصور کنید در قلب تاریخ ایران قدم می‌زنید، جایی که آب و سنگ در هم آمیخته‌اند و تاریخ هزاران ساله از لابه‌لای دیوارها برایتان سخن می‌گوید. گرداب سنگی یا همان «گردوبردینه» یادگاری از دوران ساسانیان است که با مهارت‌های بی‌نظیر مهندسان آن دوران ساخته شده است. این سازه دایره‌ای با قطر و ارتفاع ۱۸ متر، به‌گونه‌ای طراحی شده که در دل خود چشمه‌ای طبیعی را در آغوش گرفته و همچنان به‌عنوان نمادی از نبوغ ایرانیان باستان در مدیریت منابع آب، پا برجامانده است.آب ذخیره‌شده در این گرداب از طریق کانال‌هایی به نقاط مختلف شهر شاپورخواست (خرم‌آباد کنونی) منتقل می‌شد و حتی آسیاب‌های منطقه مانند آسیاب دره بابا عباس از آب آن بهره می‌بردند. همین استفاده هوشمندانه از منابع طبیعی باعث می‌شد تا این سازه نقش حیاتی در تأمین نیازهای زندگی روزمره داشته باشد.
گرداب سنگی، نبوغ در مهندسی آب
آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که چگونه ایرانیان باستان توانسته‌اند آب را در دل‌سنگ‌ها نگه دارند و آن را در اختیار شهرها قرار دهند؟ طراحی هوشمندانه گرداب سنگی، جواب این سؤال است. در بخش شرقی آن، دریچه‌ای به ابعاد ۹۰ در ۱۶۰ سانتیمتر تعبیه شده است که با استفاده از یک شیء کشویی، جریان آب را کنترل می‌کند و آن را به سمت جوی‌های غربی هدایت می‌کند. این ساختار نه‌تنها نشان‌دهنده یک معماری ساده، بلکه تجلی نبوغ در مهندسی آبی است.آب این چشمه در فصول پرباران، به‌ویژه از اواسط زمستان تا اواسط تابستان، به اوج خود می‌رسد و گاه حتی طغیان می‌کند. در هر ثانیه، حدود ۱۷۰ لیتر آب از آن جاری می‌شود، رقمی که در فصل بهار به‌مراتب بیشتر می‌شود و فضایی پویا و زنده به این اثر تاریخی می‌بخشد.
فصل بهار اوج زیبایی گرداب سنگی
اگر می‌خواهید گرداب سنگی را در اوج زیبایی خود ببینید، فصل بهار زمان مناسبی است. در این فصل، آب چشمه پرخروش‌تر است، هوای لطیفِ کوهستان، طراوت خاصی به فضا می‌بخشد و طبیعت اطراف، با رنگ‌های سبز و زنده‌اش، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را برای بازدیدکنندگان رقم می‌زند. در کنار صدای آرامش‌بخش آب که از دیواره‌های سنگی می‌جوشد، شما وارد دنیایی می‌شوید که تاریخ و طبیعت در آن به هم پیوند خورده‌اند.
این دیوار سنگی، تاریخ ایران را روایت می‌کند
گرداب سنگی در شمال غرب خرم‌آباد، در میان بافت قدیمی شهر و نزدیک خیابان هفده شهریور و میدان تختی قرار دارد. این اثر که سال ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد، امروزه به‌راحتی در دسترس است و از نظر زمانی، کمتر از یک ساعت وقت برای بازدید آن نیاز دارید. جالب اینجاست که هیچ ورودیه‌ای برای بازدید از این شاهکار تاریخی پرداخت نمی‌کنید.
بگذارید گرداب سنگی خرم‌آباد شما را به زمان ساسانیان ببرد
گرداب سنگی خرم‌آباد تنها یک سازهٔ تاریخی نیست؛ بلکه گواهی زنده از نبوغ ایرانیان باستان در مهار طبیعت و استفادهٔ بهینه از منابع آب است. اگر گذرتان به لرستان افتاد، حتماً به این گرداب سر بزنید، دستتان را بر دیواره‌های سنگی آن بکشید و صدای آب را گوش دهید؛ گویی تاریخ با شما سخن می‌گوید.