دیجیاتو/در تصویر روز ناسا، هلن یکی از قمرهای سیاره زحل، را مشاهده می‌کنید. این تصویر را فضاپیمای کاسینی ثبت کرده است.

عینک‌ سه‌بعدی قرمز-آبی خود را بردارید و با تماشای تصویر روز ناسا تصور کنید در فضای بی‌کران منظومه شمسی، درست کنار هلن، یکی از قمرهای کوچک و یخی زحل، معلقید. این قمر که ابعاد آن حدود ۳۶ در ۳۲ در ۳۰ کیلومتر است، به‌دلیل موقعیت خاص مداری‌اش قمر تروجان نامیده می‌شود. چرا این نام را برای آن انتخاب کرده‌اند و مفهوم قمر تروجان چیست؟

white
تبلیغات
ایران سرور
هلن در یکی از نقاط لاگرانژی زحل و قمر بزرگ‌تر آن دیونه (Dione) قرار دارد. نقاط لاگرانژی مناطقی در فضا هستند که در آنها اثرات گرانشی 2 جرم بزرگ‌تر به گونه‌ای متعادل می‌شود که جرم سوم می‌تواند در آن ناحیه باقی بماند؛ به‌زبان ساده، این نقاط مکان‌هایی هستند که در آنها نیروی جاذبه‌ 2 جرم بزرگ‌تر با نیروی گریز از مرکز ناشی از حرکت جرم سوم به دور آنها در تعادل قرار می‌گیرد.

در این مورد خاص، دیونه که خود یکی از قمرهای بزرگ زحل محسوب می‌شود، در مداری به دور این سیاره غول‌پیکر حرکت می‌کند و در همین مدار، 2 نقطه لاگرانژی اصلی وجود دارند که یکی در ۶۰ درجه جلوی دیونه و دیگری در ۶۰ درجه پشت سر آن قرار دارد. 

هلن در نقطه لاگرانژی پیش‌رو دیونه قرار گرفته است؛ یعنی همیشه در مسیر حرکت این قمر، کمی جلوتر از آن، به دور زحل می‌چرخد. در مقابل، پولی‌دوکس قمر یخی کوچک دیگری است که در نقطه لاگرانژی دنباله‌رو دیونه جای گرفته است، همیشه کمی عقب‌تر از دیونه در همان مدار حرکت می‌کند.

هلن در تصویر روز ناسا؛ قمر یخی با سطحی شگفت‌انگیز
هلن را نخستین بار سال ۱۹۸۰ ستاره‌شناسان کشف کرد اما اطلاعات دقیق‌تر درباره ویژگی‌های سطحی و ترکیبات آن زمانی به دست آمد که فضاپیمای کاسینی، یکی از موفق‌ترین مأموریت‌های فضایی ناسا، از کنار آن عبور کرد.

تصویر روز ناسا، آناگلیف سه‌بعدی است که از ترکیب 2 تصویر فضاپیمای کاسینی در پروازی نزدیک در سال ۲۰۱۱ ساخته شده است. این تکنیک امکان مشاهده عمق و ویژگی‌های سطحی قمر را با استفاده از عینک‌های سه‌بعدی فراهم می‌کند و درک بهتری از پستی‌ها و بلندی‌های آن به ما می‌دهد.

سطح هلن ترکیبی از دهانه‌های برخوردی و دره‌های شیب‌دار است. این دهانه‌ها بر اثر برخورد اجرام کوچک کیهانی با سطح آن به وجود آمده‌اند و نشان‌دهنده تاریخ پرفرازونشیب این قمر در برخورد با شهاب‌سنگ‌ها و ذرات سرگردان منظومه شمسی هستند. همچنین برخی دره‌ها و شکاف‌های سطحی ممکن است در اثر فرایندهای زمین‌شناختی خاصی در دنیای یخی آن شکل گرفته باشند.