صدا و سیما/ اغلب افراد کاهش حافظه و از دست دادن حافظه کوتاه مدت را از بیماری‌های دوران میانسالی و سالمندی می‌دانند. اما دلایلی وجود دارد که کاهش حافظه و فراموشی را در سنین مختلف نشان می‌دهد.

تجربه فراموش کردن وسایل یا حتی کار‌های مهم در طول روز، برای همه ما آشناست. این تجربه که نتیجه کاهش حافظه می‌باشد تبدیل به یک مشکل همه گیر شده است و دیگر نمی‌توان به طور یقین تغییرات حافظه و روند فراموشی را مخصوص افراد سالمند و میانسال است بلکه جوانان و حتی کودکان هم گاهی دچار مشکل کاهش حافظه می‌شوند.
بسیاری از این نوع فراموشی‌ها جدی نیستند. کمبود خواب، برخی داروها، حتی استرس می‌توانند باعث ضربه کوتاه مدت به حافظه شوند. ولی خوشبختان مغز انعطاف پذیر است و این شرایط را تغییر و بهبود می‌بخشد. مداخلات ساده و قدرتمند می‌تواند برخی علل تعجب آور کاهش سطح حافظه را رفع کند.

نشانه از دست رفتن موقتی حافظه
فراموش کردن نام و یا چهره افراد
فراموش کردن مکالمات
کج خلقی
گیر افتادن یا گم شدن در وسط کار
گیجی و رخوت ذهنی کلی که بر روی توجه و توانایی شما برای به یاد آوردن وقایع تاثیر می‌گذارد.
خواندن یک متن چاپی و اینکه قادر به یادآوری محتوای آن نباشد
فراموش کردن شماره تلفن

علایم از دست رفتن حافظه موقت چگونه رخ می‌دهد؟
گاهگاهی: آن‌ها به ندرت اتفاق می‌افتند ولی اتفاق می‌افتد.
اتفاقی: گاهی اوقات، اما بصورت یک دوره یک ماهه و یا هفتگی
خفیف تا متوسط: آن‌ها به طور مداوم با نشانه‌های خفیف تا متوسط در روز اتفاق می‌افتند.
شدید و مداوم: علائم بیشتر اوقات با تاثیر قابل توجه در روز رخ می‌دهند.

علل از دست رفتن موقتی حافظه
۱ - عفونت:
چه سرماخوردگی یا عفونت دستگاه ادراری باشد، عفونت می‌تواند بر عملکرد حافظه شما تاثیر بگذارد.

۲ - تغییرات هورمون:
تیروئید کم کار ممکن است به کاهش حالت، انرژی و برانگیختگی ذهنی کمک کند که می‌تواند به توانایی کم‌تر برای یادآوری اطلاعات بیافزاید.غده تیروئید کم کارمی تواند منجر به فراموشی و مشکلات فکری دیگر شود.

۳ - آسیب:
ضربات کوچک (گذرا) و ضربه مغزی متوسط می‌تواند به طور موقت بر سلامت حافظه تاثیر بگذارد.
ضربات روحی می‌تواند بسیار موقتی باشد و تغییرات در سلامتی حافظه را می‌توان در کوتاه مدت تا کمی بیشتر احساس کرد.

از دست دادن موقتی حافظه
درمان برای از دست دادن موقتی حافظه بستگی به عواملی دارد که باعث آن شده‌اند.
فهرستی از عوامل تهیه کنید که ممکن است به سلامتی مغز و عملکرد حافظه تاثیر بگذارد مساله‌ای که می‌بینیم اغلب اتفاق می‌افتد این است که مردم در حال درمان تغییرات سلامتی حافظه به عنوان یک مساله جدی زندگی نیستند. اگر عملکرد ما تغییر کند، می‌تواند پیامد‌های بسیار واقعی برای استقلال، کیفیت زندگی، توانایی کار کردن و بهبود کمبود حافظه موقت باشد و می‌تواند به تحریک شما در عمل کمک کند.

مهم‌ترین علل کاهش حافظه و فراموشی در جوانی و میانسالی

تیروئید ناکارآمد:
اگرچه تیروئید نقش خاصی در مغز ندارد، اما از دست دادن حافظه با متوقف شدن کارکرد طبیعی تیروئید اتفاق می‌افتد. این غده پروانه‌ای شکل تقریبا حاکم بر تمام فرایند‌های متابولیک بدن شما است. اگر مشکلاتی در سطح حافظه خود دارید، یک آزمایش ساده تیروئید می‌تواند تغیین کند که تیروئید شما کم کار است یا پرکار.

گر گرفتگی:
گرگرفتگی بخصوص در دوران یائسگی علاوه بر افسردگی، خستگی، بی حوصلگی و افزایش تحریک پذیری، با کاهش سطح حافظه و سطح کارایی فرد همراه است. خبر خوب این است که این عارضه یائسگی به هیچ وجه به مغز آسیب نمی‌زند و بعد از فروکش کردن آن حافظه بهبود می‌یابد. بی خوابی و آپنه خواب دوران یائسگی کاهش سطح حافظه در این دوران را به دنبال دارد.

کمبود خواب:
افراد مبتلا به اختلالات محرومیت از خواب دچار خستگی در طول روز، اختلال در توجه، و کاهش سطح حافظه هستند. توصیه استاندارد بر هشت ساعت خواب شبانه روزی متمرکز است. اما این میزان خواب شاید برای همه کافی نباشد. اگر شما هنگام بیدار شدن از خواب همیشه خسته هستید، و در طول روز خواب ناخواسته دارید، ممکن است به بیشتر از ۸ ساعت خواب شبانه روزی نیازمند باشید.

دارو‌های تجویزی:
بسیاری از دارو‌های تجویزی شما را فراموشکار می‌کند. زاناکس، والیوم، و دارو‌های ضد افسردگی دارای این اثرات هستند. دارو‌های قلبی مانند استاتین‌ها و مسدودکننده‌های بتا، مسکن‌های مخدر، و حتی آنتی هیستامین‌هایی مانند بنادریل اثرات مشابه دارند. اگر فکر می‌کنید با مصرف این دارو‌ها دچار فراموشی موقت می‌شوید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

اضطراب و افسردگی:
شواهد قوی نشان می‌دهد که اضطراب، افسردگی، و بیماری‌های دو قطبی مدار‌های عصبی درگیر در توسعه و بازیابی خاطرات را مختل می‌کند. افسردگی شدید اغلب به همراه از دست دادن حافظه است. در مدت زمان طولانی استرس روزمره باعث افزایش سطح کورتیزول در مغز می‌شود که همین امر از دست دادن سیناپس در سلول‌های مغزی را به همراه دارد که نتیجه آن ایجاد اشکال در بازیابی خاطرات است. خبر خوب این است که از دست دادن حافظه ناشی از اختلالات خلقی برگشت پذیر است و آن هم با بهبود خلق و خو.

کم آبی:
مهم‌ترین عامل​ از دست دادن حافظه است. پس برای پیشگیری از ضعف حافظه به مقدار کافی مایعات بنوشید.

کمبود ویتامین ب ۱۲:
گیاهخواران در معرض خطر بالاتری از این کمبود هستند. ویتامین ب ۱۲ در غذا‌های حیوانی مانند گوشت، مرغ، تخم مرغ، فراورده‌های لبنی و ... موجود است. علاوه بر خستگی، از دست دادن اشتها، یبوست، از دست دادن وزن و ... کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به مشکلات حافظه شود. اگر شما گیاه خوار هستید از نظر کمبود ویتامین ب ۱۲ باید حتما تحت آزمایش قرار بگیرید. مکمل‌های ویتامین ب ۱۲ شاید مورد نیاز باشند. زنان باردار، سالمندان، افراد کم خون، مبتلایان به اختلالات گوارشی مانند سلیاک و بیماری کرون به این مکمل نیاز دارند.

رژیم غذایی پرچرب:
این رژیم تنها برای قلب مضر نیست بلکه عوارضی نیز روی حافظه دارد. مطالعات نشان می‌دهد که رژیم غذایی حاوی چربی، شکر و غذا‌های فرآوری شده، به مرور زمان مغز را فرسوده می‌کنند. مصرف شکر به اندازه‌ای در کاهش حافظه و قابلیت تفکر موثر است که محققان آلزایمر را دیابت نوع ۳ نامیده‌اند که مستقیما با نوع تغذیه مرتبط است. بهترین رژیم برای محافظت از مغز، رژیم مدیترانه‌ای، شامل چربی‌های مفید، میوه، سبزیجات، آجیل و ماهی است.

سیگار کشیدن:
سیگار فرایند حافظه را با اختلال در جریان خون مغز دچار مشکل می‌کند. کسانی که سیگار می‌کشند نسبت به دیگران با افزایش سن دچار کاهش سریع‌تر عملکرد مغز می‌شوند. علاوه بر این سیگار تجمع پروتئین غیر طبیعی می‌شود که توانایی مغز را برای پردازش و انتقال اطلاعات مختل می‌کند. پس اگر می‌خواهید آسیبی به حافظه خود نرسانید، سیگار را همین حالا کنار بگذارید.

میکروب ها:
افرادی که در معرض برخی میکروب‌ها مانند هرپس سیمپلکس نوع ۱ یا همان ویروس تبخال هستند، با احتمال بیشتری دچار مشکل حافظه می‌شوند. اگرچه هیچ واکسنی برای ویروس تبخال وجود ندارد، واکسیناسیون دوران کودکی در برابر دیگر ویروس‌ها می‌تواند به جلوگیری از مشکلات بعدی در زندگی کمک کند. علاوه بر این ورزش منظم فرد را از قرار گرفتن در معرض عفونت‌های مکرر دور می‌کند.

سکته مغزی خاموش:
فراموشی و مشکلات خفیف حافظه ممکن است به مرور زمان و پس از سکته‌های خاموشی که رگ‌های خونی کوچک‌تر را مسدود می‌کنند، اتفاق بیفتد. مشکلات حافظه خفیف نیز از نشانه‌های دیگر سکته مغزی خاموش هستند که عروق خونی کوچکتر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این تغییرات در عملکرد مغز از سیر خفیف تا شدید متغیر هستند و اختلال شناختی عروقی نامیده می‌شوند. مغز نسبت به انسداد جریان خون و یا محرومیت از اکسیژن و مواد مغذی حساس و آسیب پذیر است. علاوه بر این افراد با کاهش میزان حافظه، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سکته مغزی هستند.

دارو‌هایی که ممکن است منجر به زوال عقل شوند چیست؟

دارو‌های آلرژی: کاربینوکسامین، کلروفنیرامین، کلماستین، دیفن هیدرامین، هیدروکسیزین، پرومتازین، سیپروهپتادین
دارو‌های ضددرد: کلوزاپین، اولانزاپین، پرفنازین، کوتیاپین، تیوریدازین، تری فلوپرازین، لوکساپین، مولیندون، پیموزید
دارو‌های بی اختیاری: داریفناسین، فلاوکسات، اکسی بوتینین، تولتریدون.
دارو‌های تهوع: دیمن هیدرینات، دیفن هیدرامین، مکل زین، پرومتازین، اسکوپولامین
تسکین ماهیچه: سیکلوبنزاپرین، دی سیکلومین، اورفنادرین
داروی‌های ضد درد: مپریدین
داروی پارکینسون: بنزروپین، پروسیکلیدین، تری هگزیفنیدیل، آمانتادین
دارو‌های حمله ناگهانی: کاربامازپین، اکس کاربازپین