ایرنا/ استان قزوین جاذبه‌های تاریخی و طبیعی گوناگونی را درون خود جای داده که شهرستان بویین‌زهرا با داشتن گنجینه‌های تاریخی به قدمت ۹ هزار سال به عنوان نگین جاذبه‌های گردشگری استان همچنان در کشور مهجور است.

تعطیلات نوروز فرصت مناسبی برای بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی است، بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند تا از کانون و مراکز شهرها بازدید کنند، اما عده‌ای نیز علاقمند به بازدید از مکان‌های گردشگری دنج در اطراف شهرها هستند.
اگرچه بسیاری از مردم ایران استان قزوین را با آثار تاریخی موجود در داخل شهر می شناسند، اما جاذبه های تاریخی و گردشگری موجود در استان قزوین به مرکز این استان محدود نمی شود.
بر حسب معمول بسیاری از گردشگران سفر خود را به شهر قزوین و دیدار از آثار تاریخی و طبیعی آن محدود می‌کنند، در حالی که در نقاط مختلف این خطه مثل شهرستان بویین زهرا جاذبه های متعدد و فراوانی وجود دارد که بازدید از آنها به گردشگران توصیه می‌شود.
در این یادداشت برخی از بناهای تاریخی شهرستان بویین زهرا به عنوان یکی از تاریخی ترین شهرهای ایران معرفی شده تا از گزینه‌های بازدید مسافران و گردشگران جا نماند:

معنی کلمه بویین زهرا
به عقیده بعضی از صاحب نظران کلمه زهرا از واژه «زرا» از «زر» به معنی مقدس گرفته شده و بویین ترکیبی از «بو» و «یین» به معنی «چشمه» و «خدا» است که روی هم به معنای «چشمه خدای مقدس» است که آن را به الهه آناهیتا فرشته پاکی و آب‌های روان نیز می توان نسبت داد.
در شهرستان بویین زهرا معبدی به نام ناهید وجود داشته که بعدها به «خاتون»، «بی بی»، و«دختر» تغییر نام یافته است، همچنین در کتاب «التدوین» آمده که منظور از «زهرا» دختر «روی» صاحب ری است، که بقعه‌ای را به دخترش می‌بخشد.

تاریخچه شهرستان بویین زهرا
تاریخ بویین زهرا به ۲ مقطع پیش از تاریخ و دوره تاریخی تقسیم می شود که در پیش از تاریخ آن به کشف تپه‌های باستانی با قدمت بیش از ۹ هزار سال در اطراف بویین‌ زهرا و تپه قبرستان اختصاص دارد که نشان دهنده مسکونی بودن دوران نوسنگی در این منطقه است.
اما در دوره تاریخی، وجود آتشکده‌ها و معابد در این منطقه، مانند معبد آناهیتا که به "ناهید" معروف بود، نشان دهنده اهمیت این منطقه در دوران پیش از اسلام است.
بویین زهرا در دوران اسلامی نیز به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه‌های تجاری و کاروان‌رو، از رونق و اهمیت خاصی برخوردار بود و وجود کاروانسراهایی مانند کاروانسرای حاجی رباط که در دوره صفویه ساخته شد، گواهی بر این مدعا است.
خرابه قلا یا قلعه خرابه و تپه عظیم برموده در شمال ابراهیم آباد، نشان از تمدنی کهن در این منطقه‌ است، با این حال دشت قزوین، منطقه دشتابی، رامند و بویین زهرا که در جنوب استان قزوین واقع شده‌اند نیز دلیلی محکم بر وجود تمدنی بسیار کهن در بویین زهرا محسوب می‌شود.
آثار کشف شده از جنس طلا، برنز و سفال، با نقوش شطرنجی و نقاشی حیوانات با رنگ‌های قهوه‌ای تیره، اخرایی و مایل به سبز از حیث تنوع و تناسب در شکل و رنگ آمیزی جزو نمونه‌های ارزنده سفال پیش از تاریخ این ناحیه ‌است.
زبان و گویش مردم بویین‌ زهرا ترکی آذربایجانی است، این زبان با لهجه خاص بویین‌ زهرایی بیان شده و دارای ویژگی‌های منحصر به فردی استریال همچنین موسیقی و رقص‌های محلی نیز جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ مردم این منطقه دارد.

تپه‌های تاریخی بویین زهرا
تپه سگزآباد (عصر آهن) با قدمت هفت هزار سال، آثار باقی‌مانده از دوره‌های مختلف تاریخی را در خود جای داده است.
تپه قبرستان با قدمت بیش از ۹ هزار سال، یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسان در فلات ایران بوده که آثار باستانی باارزشی دارد، این تپه در فاصله ۳۰۰ متری غرب تپه زاغه، تپه‌ای با ارتفاع بسیار کم واقع شده که تپه قبرستان نامیده می‌شود و بیشتر بقایای باستانی آن در زیر لایه‌های سیلاب، شن و ماسه مدفون است.
تپه زاغه با قدمت پنج هزار سال، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران بوده که آثار ارزشمندی از دوران مس و سنگ دارد، این تپه با وسعت حدود ۲ هکتار که در هشت کیلومتری شمال شرق دهستان سگزآباد قرار گرفته است، تقریبا گرد و راس آن کمتر از یک متر از سطح زمین‌های اطراف بالاتر بوده و در آن بقایای یکی از نخستین اجتماعات کشاورزی به دست آمده که معرف یکی از اولین مکان‌های اسکان در ایران است.
قره تپه که در ۵۵ کیلومتری دهستان سگزآباد قرار دارد، معماری خشتی و چینه‌ای به صورت دیوار با پایه سنگی، اجاق‌های سنگی مدور، اشیای سفالین چون ظروف پایه دار ساده، دکمه‌ای یا سه پایه، ظروف ساده و منقوش هندسی و گیاهی، پیکره و مجسمه انسانی و حیوانی، مهره‌های سفالین و تیغه‌های سنگی را از دل تاریخ درون خود جای داده است.

 

جاذبه‌های طبیعی بویین زهرا
آبگرم معدنی ارشیا در روستای ارشیا قرار گرفته و به دلیل داشتن خواص درمانی بسیار، مورد توجه گردشگران و مسافران است.
کوه‌های رامند و خرقان با طبیعت زیبا و چشم‌اندازهای فوق‌العاده، مکان مناسبی برای کوهنوردی و طبیعت‌گردی هستند.

کاروانسراهای بویین زهرا
معروفترین کاروانسرای تاریخی بویین زهرا هجیب بوده که در شمال غربی روستایی به همین نام قرار دارد، ورودی این بنا در ضلع جنوبی و طرح کاروانسرا مربع شکل بوده که در تقاطع چهار ضلع بیرونی آن، برج‌های دوار به صورت نیم ستون دیده می‌شود و داخل طاق نماهای ورودی نیز با قوس جناغی پوشیده شده است.
کارونسرای محمدآباد به صورت راهرویی دراز با پوشش طاق و تویزه بوده و زیر هر طاق سکویی برای بارانداز قرار داشت که در جاده قزوین به بویین زهرا قرار دارد و جزو کاروانسراهای دوره صفوی محسوب می‌شود؛ پس از گذشتن از هشتی به حیاط مرکزی کاروانسرا می‌رسید که طرح آن چهار ایوانی است و در سمت ایوان ورودی، ۱۰ حجره به همراه ایوانچه‌ها قرار دارد.
کلام پایانی: آثار تاریخی و دیدنی موجود در استان قزوین به شهر قزوین محدود نمی شود، و در جای جای این استان تاریخی می توان ردپایی از تمدن و فرهنگ چندین هزار ساله را مشاهده کرد که رسیدگی و معرفی این اماکن تاریخی و سیاحتی نیازمند تلاش هرچه بیشتر مدیران متولی است.
البته نباید از این نکته غافل شد که کمبود بعضی از امکانات رفاهی برای استفاده هرچه بهتر گردشگران از جاذبه های گردشگری و طبیعی، یکی از عواملی است که گردشگران را از انتخاب شهرهایی غیر از مراکز استان ها بازمی‌دارد که این مهم نیاز به توجه بیشتر مسوولان دارد.