ابتکار/ «هدف ترامپ از جنگ جهانی تجاری چیست؟» عنوان یادداشت روز در روزنامه ابتکار به قلم محمدعلی وکیلی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

چندی پیش از طریق این قلم یادآور شدم که با روی کار آمدن ترامپ، نظریه سه‌گانه ناممکن «حاکمیت ملی، نفوذ منطقه‌ای، نفوذ جهانی» بیش از پیش تقویت خواهد شد. در آن یادداشت نوشتم: مفهوم قدرت به سرعت دچار تحول مبنایی و مفصل‌بندی جدیدی خواهد شد. قدرت با شاخص نفوذ منطقه‌ای و جهانی ارزیابی نخواهد شد و عنصر محوری آن حاکمیت ملی می‌باشد. رابطه سنتی حاکمیت ملی تابعی از میزان نفوذ جهانی یا منطقه‌ای منسوخ شده تلقی خواهد شد. ترامپ با چنین فهمی از قدرت، فرمان کاخ سفید را به دست گرفته است. اما گمانم این نبود که با این سرعت تمام بنیان‌های مبتنی بر حوزه نفوذ جهانی آمریکا توسط ترامپ این‌چنین ویران و مورد هجمه قرار گیرد. جنگ تجاری جهانی که توسط دونالد ترامپ آغاز شد، تأثیرات عمیقی بر نفوذ جهانی آمریکا و نظم اقتصاد بین‌المللی گذاشت. در اولین روز بازگشایی بازارهای مالی، میزان وخامت و آشفتگی معلوم شد و به تعبیر یکی از شخصیت‌های اقتصاد جهانی، گویا بمب اتم به اقتصاد جهان برخورد کرده است. این سیاست‌ها نه تنها روابط اقتصادی، بلکه ابعاد سیاسی و امنیتی روابط بین‌الملل را نیز تحت تأثیر قرار داد. آمریکا پس از جنگ جهانی دوم، با ایجاد نهادهایی مانند صندوق بین‌المللی پول (IMF)، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی (WTO)، نقش رهبری در اقتصاد جهانی را بر عهده گرفت و دامنه نفوذ خود را جهانی ساخت. سیاست‌های حمایت‌گرایانه ترامپ، از جمله خروج از توافقنامه پاریس و خروج از WTO، خالی کردن پشت اوکراین و در نهایت جنگ تعرفه‌ای، این تصور را تقویت کرد که آمریکا از تعهدات جهانی خود به نفع مالکیت ملی عقب‌نشینی می‌کند. این امر فضایی را برای قدرت‌های دیگر مانند چین و اتحادیه اروپا فراهم می‌کند. جنگ تعرفه‌ای آمریکا: فشارهایی بر اقتصاد چین وارد می‌کند، اما در بلندمدت موجب می‌شود: چین به دنبال کاهش وابستگی به دلار و فناوری آمریکا باشد (مثلاً توسعه سیستم یوان دیجیتال و تقویت شرکت‌های داخلی مانند هوآوی). ابتکاراتی مانند کمربند و راه (BRI) گسترش یابد و نفوذ چین در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین افزایش پیدا کند. بسیاری از کشورها به دلیل عدم اطمینان به آمریکا، به سمت شرکای تجاری جایگزین (مانند چین، هند و اتحادیه اروپا) حرکت کنند. اروپا به دنبال استقلال بیشتر در تجارت و امنیت است. کشورهای دیگر به سمت اتحادهای منطقه‌ای غیروابسته به آمریکا حرکت کنند (مثلاً توافق تجاری آسیایی RCEP بدون حضور آمریکا). بی‌ثباتی بازارهای جهانی و کاهش اعتماد به سیستم تجارت آزاد. جنگ بی‌ثباتی در زنجیره تأمین جهانی ایجاد کرد. تقویت گرایش به بلوک‌بندی اقتصادی. جنگ تجاری ترامپ، به شکل‌گیری نوعی قطب‌بندی جدید اقتصادی است: بلوک آمریکایی تنها: بلوک شرقی به رهبری چین، با محوریت BRI و همکاری با روسیه اتحادیه اروپا: این تقسیم‌بندی می‌تواند در آینده به رقابت‌های فناوری (مثلاً در حوزه هوش مصنوعی و...) دامن بزند. با این اوصاف، ذهنیت سنتی اروپاییان هنوز اجازه باور به رنسانس در قدرت را نداده است. در بزنگاه کنونی، فرصت طلایی ایفای نقش جدید برای جمهوری اسلامی فراهم است. در چنین بزنگاه‌هایی است که تاریخ از نو نوشته می‌شود.