/ وقتی صحبت از زیبایی خودرو به میان می‌آید، نام‌هایی مثل لامبورگینی میورا، پونتیاک ازتک، سیتروئن 2CV و کرایسلر PT کروزر ممکن است در ذهن تداعی شوند؛ خودروهایی که یا به دلیل طراحی منحصربه‌فرد تحسین شدند یا با انتقادهای تندی روبرو گشتند. در هر حال، پشت هر یک از این طراحی‌ها، انسانی با دیدگاه و هدف مشخص ایستاده بود.
 
به گزارش ، در هفته طراحی خودرو، وب‌سایت Motor1 با چند تن از سرشناس‌ترین طراحان خودرو در جهان گفت‌وگو کرده تا ببیند چه مؤلفه‌ هایی در شکل‌گیری یک خودروی زیبا نقش دارند. پاسخ‌ها با آنکه متفاوت‌ هستند، اما یک کلید واژه مشترک در همه آنها دیده می‌شود. این کلید واژه چیزی نیست جز نسبتها (Proportion).

طراحی با رعایت نسبت‌ها، نه با پیچیدگی
برای برایان نایلندر، طراح ارشد گروه استلانتیس که پروژه‌هایی مانند کرایسلر فایرپاور و ME Four-Twelve را در کارنامه دارد، زیبایی خودرو در سادگی و تعادل نهفته است. او می‌گوید: «تناسبات زیبا و متعادل اهمیت بالایی دارند. طراحی پیچیده ممکن است به صورت لحظه‌ای خیره‌کننده باشد، اما در طول زمان جذابیت خود را از دست می‌دهد.»

اد ولبرن، نایب‌رئیس سابق دپارتمان طراحی جهانی جنرال موتورز که بر پروژه‌هایی چون نسل دوم کادیلاک CTS-V، شورولت SSR و الدزموبیل آئروتک نظارت داشته نیز این دیدگاه را تأیید می‌کند. وی معتقد است:

«طراحی‌های پیچیده معمولاً زودگذر هستند. طراحی زیبا، شفاف و ساده است، اما نه خسته‌کننده. این نوع طراحی شخصیت معینی در خطوط و فرم‌ها دارد.»

زیبایی، نسبی اما هدفمند
با وجود اشتراک ‌نظر طراحان درباره اهمیت تناسب، آنها تأکید دارند که زیبایی همواره نسبی است. تونی هتر، طراح پیشین پورشه که سابقه طراحی مدل‌های ۹۹۳ و کاررا GT را در کارنامه دارد، می‌گوید «پاسخ ساده‌ای برای اینکه چه چیزی یک خودرو را زیبا می‌کند، وجود ندارد.»

از نظر او، تناسب تنها یکی از چهار عنصر مهم در زیبایی خودروست. سه مؤلفه دیگر شامل عملکرد، فرم و مواد هستند. او بر این باور است که فرم باید بر پایه عملکرد و تناسب شکل بگیرد، به‌ویژه در نحوه ادغام بخش کابین با بدنه و طراحی گلگیرها. مواد و رنگ‌ها نیز در شکل‌دهی به زیبایی کلی نقش حیاتی دارند.

از روتوش تا روح طراحی
تام ماتانو، طراح مشهور مزدا MX-5 میاتا و RX-7، عقیده دارد طراحی زیبا باید از هرگونه عناصر اضافه و سطوح «ترفندی» دور باشد. او می‌گوید:

«خودرو باید از تناسب کلی گرفته تا ریزترین جزئیات، در هماهنگی کامل باشد. حتی با یک نگاه سریع باید مشخص شود که خودرو برای چه هدفی طراحی شده است.»

او ویژگی‌هایی مانند وضعیت ایستادن خودرو، حس حرکت، انتخاب مواد، و نحوه انتقال وزن در طراحی را از عناصر مهم در جذابیت می‌داند. آقای ماتانو اکنون در مقام استاد طراحی صنعتی در آکادمی هنرهای سان ‌فرانسیسکو فعالیت می‌کند.

تناسب، زبان بی‌کلام طراحی
رابرت لسنیک، رئیس طراحی خارجی کمپانی مرسدس بنز، نیز همچون دیگر طراحان بر نقش تناسب در خلق خودرو تأکید دارد و این پرسش‌ها را مطرح می‌کند:

«موقعیت چرخ‌ها کجاست؟ خودرو چگونه روی زمین می‌ایستد؟» به گفته او، بیننده ممکن است جزئیاتی مثل چراغ‌ها را به خاطر نیاورد، اما احساس شکوهمندی و ظرافت خودرو هنگام عبور با سرعت پایین در ذهنش ثبت می‌شود.»

طراحی با روایت؛ وقتی خودرو یک داستان می‌گوید
فرانک هایل، مدیر طراحی بوگاتی که طراحی مدل‌هایی چون شیرون، دیوو، بولاید و W16 میسترال را در کارنامه دارد، بر اهمیت «روایت» در طراحی تأکید می‌کند. او می‌گوید:

«خودرو باید داستانی برای گفتن داشته و اصیل و باهدف باشد. تناسبات باید کاملاً درست باشند و وقتی به خودرو نگاه می‌کنید، باید مشخص باشد که برای چه ساخته شده است.»

از دید او، خودروهای بی‌تناسب که صرفاً برای اهداف تجاری طراحی شده‌اند، فاقد زیبایی حقیقی‌اند. برای ساخت یک خودرو زیبا، باید شخصی با چشم‌انداز روشن و تیمی قدرتمند روی کار باشد.

طراحی صنعتی؛ تلاقی هنر و مهندسی
آدرین ون هویدونک، مدیر طراحی گروه ب ام و بر این باور است که طراحی صنعتی در نقطه تلاقی هنر و مهندسی قرار دارد و طراحان حاضر در این حوزه می‌خواهند محصولاتی خلق کنند که چیزی به زندگی مشتریان می‌افزاید.

آقای ون هویدونک افزوده:

«طراحی وقتی زیباست که عملکرد خوبی داشته باشد و فراتر از آن، باعث ایجاد پیوند عاطفی شود. ما با مشکلات و قوانین متعدد طراحی سروکار داریم، اما هدف این است که محصولی خلق کنیم که بیشتر از مجموع عملکردهایش باشد.»

تغییرات اجتناب‌ناپذیر از ایده اولیه تا نسخه نهایی
با وجود تمام ایده‌آل‌ها، طراحان خودرو باید با قوانین ایمنی، محدودیت‌های هزینه، اهداف تعیین‌شده برای مصرف سوخت و بسیاری از الزامات دیگر کنار بیایند. به همین دلیل، تفاوت چشمگیری میان طراحی اولیه (کانسپت) و نسخه نهایی تولیدی خودروها وجود دارد. این محدودیت‌ها، همان چالش‌هایی هستند که باعث می‌شوند طراحی خودرو نه‌تنها هنر بلکه نوعی علم محسوب شود.

همچنین زیبایی یک خودرو می‌تواند با گذر زمان تغییر کند. مدل‌هایی که در ابتدا مورد انتقاد بودند، ممکن است سال‌ها بعد به نمادهای طراحی تبدیل شوند. زیبایی نه مطلق است و نه ایستا؛ بلکه مفهومی سیال و متغیر با زمان و فرهنگ است.

در نهایت، شاید زیبایی خودرو بیشتر از آن‌که یک فرمول مشخص باشد، نوعی شهود هنری است که در تناسب، فرم، عملکرد، روایت و احساس خلاصه می‌شود. طراحان خودرو همچنان روی مرزی باریک بین هنر و صنعت در حرکت هستند؛ جایی که باید هم دل مشتری را ببرند و هم نیازهای فنی و قانونی را رعایت کنند.

با نگاهی به گفته‌های این طراحان، می‌توان نتیجه گرفت که یک خودروی زیبا، نه لزوماً پرزرق و برق است و نه حتماً پیچیده. بلکه محصولی است با تناسبات دقیق، فرم منسجم، داستانی مشخص و حسی از اصالت که همزمان با قلب و منطق مشتریان ارتباط برقرار می‌کند. زیبایی در دنیای خودرو، مثل خود صنعت، در حال تحول و پیشرفت مداوم است.

در جدول زیر می‌توانید خلاصه نقطه نظرات طراحان برجسته جهان درباره زیبایی یک خودرو را مشاهده نمایید.