شفقنا/ به گفته سه منبع آگاه، از جمله دو مقام ارشد غربی، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در حال لابی‌گری با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، برای مسدود کردن فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به ترکیه است. وی نگرانی‌های خود را درباره افزایش نفوذ آنکارا در سوریه مطرح کرده است.

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا به نقل از میدل ایست آی، دو مقام غربی اعلام کردند که نتانیاهو در چندین تماس تلفنی با روبیو در ماه‌های مارس و آوریل، موضوع اف-۳۵ را مطرح کرده است. یک منبع سوم آگاه نیز تأیید کرد که نتانیاهو بر موضوع این فروش تسلیحاتی به روبیو فشار آورده است.

نتانیاهو به صورت خصوصی گفته است که علیه فروش اف-۳۵ به ترکیه با دونالد ترامپ صحبت خواهد کرد. وی دوشنبه این هفته در کاخ سفید با رئیس جمهور آمریکا دیدار کرد که دومین سفر او در سال جاری محسوب می‌شود. هنوز مشخص نیست طرفین راجع به این موضوع صحبت کرده‌اند یا خیر.

این در حالی است که رقابت اسرائیل و ترکیه در سوریه پس از سقوط بشار اسد در حال تشدید است.

هفته گذشته، اسرائیل سه پایگاه نظامی در سوریه، از جمله پایگاه هوایی تیاس (معروف به تی۴) را بمباران کرد. این حملات در زمانی انجام شد که اسرائیل فرصت محدودی برای حمله به این پایگاه‌ها قبل از استقرار ادوات نظامی ترکیه مشاهده کرد.

پیشتر افشا شد که ترکیه در حال استقرار سامانه دفاع هوایی نوع هیسار در پایگاه تی۴ است.

کنترل ترکیه بر این پایگاه‌ها بخشی از یک پیمان دفاعی در حال مذاکره بین آنکارا و دمشق از دسامبر گذشته است. بر اساس این توافق، ترکیه پوشش هوایی و حفاظت نظامی برای دولت جدید سوریه که فاقد ارتش عملیاتی است، فراهم خواهد کرد.

مقامات غربی به میدل ایست آی گفتند که نتانیاهو و مشاورانش، روبیو را متحدی قوی در تلاش برای جلوگیری از دستیابی ترکیه به اف-۳۵ می‌دانند.

روبیو یکی از سرسخت‌ترین مخالفان ترکیه در کابینه ترامپ است. او یکی از معدود مقامات آمریکایی بود که نسبت به دستگیری اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول، در ۱۹ مارس ابراز نگرانی کرد. زندانی شدن امام‌اوغلو، رقیب اصلی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اعتراضات گسترده‌ای در ترکیه برانگیخت.

در پی تنش‌های ناشی از این دستگیری، استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ در خاورمیانه، گفت که ترامپ یک تماس تلفنی «واقعاً تحول‌آفرین» با اردوغان داشته و افزود که «اخبار بسیار خوب و مثبتی از ترکیه مخابره می‌شود.»

منابع آگاه به میدل ایست آی گفتند که نتانیاهو چندین بار موضوع اف-۳۵ را با روبیو مطرح کرده است – از جمله در تماسی که قبل از میزبانی روبیو از همتای ترکیه‌ای خود، هاکان فیدان، در واشنگتن در ۲۵ مارس انجام شد.

بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا از این دیدار حاکی است که آن دو درباره «همکاری نزدیک برای حمایت از سوریه‌ای پایدار، متحد و در صلح و صفا» بحث کردند.

روبیو و فیدان همچنین در حاشیه اجلاس ناتو در بروکسل در ماه آوریل، دیداری گرم با یکدیگر داشتند.

زمانی که روبیو سناتور جمهوری‌خواه بود، علاقه‌ ویژه‌ای به شرق مدیترانه نشان داد. او قانونی را برای پیشبرد همکاری‌های امنیتی و انرژی بین یونان، قبرس و اسرائیل تصویب کرد. روبیو در سال ۲۰۱۹ قانون مشارکت امنیتی و انرژی شرق مدیترانه را نوشت که تأمین مالی نظامی برای یونان را مجاز می‌کرد و ممنوعیت فروش سلاح به جمهوری قبرس را لغو نمود.

یونان دشمن تاریخی ترکیه در منطقه است. ترکیه در سال ۱۹۷۴ پس از یک کودتای ناموفق برای اتحاد با یونان، شمال قبرس را اشغال کرد. ترکیه بیش از ۳۵۰۰۰ سرباز در جمهوری ترک قبرس شمالی مستقر کرده است، کشوری که جز ترکیه توسط هیچ عضو سازمان ملل به رسمیت شناخته نشده است.

قبرس، یونان و اسرائیل از افزایش نفوذ ترکیه در منطقه پس از سرنگونی دولت اسد در سوریه توسط شورشیان در اواخر سال گذشته نگران شده‌اند.

با استقرار متحدان آنکارا در دمشق، یونان و قبرس نگرانند که ترکیه بتواند توافق دریایی مشابهی را که با دولت لیبی مستقر در طرابلس امضا کرده، تکرار کند.

یونان و اسرائیل به مدت یک دهه با حمایت آمریکا روابط نظامی خود را تقویت کرده‌اند که بخشی از آن پاسخ به توافق دریایی ترکیه با لیبی بوده است.

این مشارکت در واکنش به افزایش نفوذ ترکیه در سوریه تسریع شده است. کیریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌وزیر یونان، در ۳۰ مارس به سرزمین‌های اشغالی سفر کرد و یونان در حال مذاکره با اسرائیل برای خرید سامانه‌های دفاع هوایی میان‌برد باراک است.

یک منبع آگاه از رویکرد آنکارا گفت که اگرچه از لابی‌گری نتانیاهو آگاه هستند، اما معتقدند که او نمی‌تواند کار چندانی انجام دهد.

یک مقام ارشد ترکیه به میدل ایست آی گفت که دولت ترامپ هیچ تغییری در موضوع اف-۳۵ اعلام نکرده است.

«نتانیاهو فقط می‌تواند از ترامپ بخواهد که اف-۳۵ بیشتری به اسرائیل بفروشد، شاید دو برابر مقداری که ترکیه ممکن است بخرد. اما نمی‌توانید به ترامپ بگویید که این فروش را انجام ندهد.»

اگرچه ترامپ اغلب از رابطه خوب خود با اردوغان سخن می‌گوید، اما بارها نیز از ترکیه انتقاد کرده است.

ترامپ در دسامبر گفت که اردوغان پس از سرنگونی دولت اسد توسط هیئت تحریر الشام، یک «تصرف غیردوستانه» از سوریه را ترتیب داد. او درباره توسعه‌طلبی ترکیه ابراز نگرانی کرد و گفت: آنها هزاران سال است که سوریه را می‌خواستند، و او آن را به دست آورد.

استیو بنن، مشاور سابق ترامپ که پادکست «اتاق جنگ» او به منبعی ضروری برای درک دیدگاه‌های ترامپ تبدیل شده، اخیراً گفت که اردوغان «یکی از خطرناک‌ترین رهبران جهان» است و می‌خواهد «امپراتوری عثمانی را احیا کند.»

کشمکش بین ترکیه و آمریکا بر سر اف-۳۵ به سال ۲۰۱۹ بازمی‌گردد – زمانی که آنکارا سامانه موشکی اس-۴۰۰ روسیه را خریداری کرد و از مشارکت در تولید این جنگنده کنار گذاشته شد. سال بعد، دولت ترامپ تحریم‌هایی علیه ترکیه اعمال کرد.

میدل ایست آی افشا کرد که آنکارا در حال بررسی استقرار موقت سامانه‌های دفاع هوایی اس-۴۰۰ در پایگاه تی۴ یا پالمیرا در سوریه برای تأمین امنیت حریم هوایی در طول بازسازی پایگاه‌ها است. اما هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده و روسیه باید موافقت خود را اعلام کند.

بر اساس قانون آمریکا، ترکیه باید مالکیت سامانه اس-۴۰۰ را رها کند تا دوباره به برنامه اف-۳۵ بازگردانده شود. اما استقرار اس-۴۰۰ در سوریه احتمالاً اسرائیل را نگران خواهد کرد.

اسرائیل مدتهاست که از حق وتو بر فروش تسلیحات آمریکا به کشورهای خاورمیانه برخوردار بوده تا برتری نظامی کیفی خود در منطقه را حفظ کند.