ایرنا/ خشکسالی ۲ دهه اخیر در چهارمحال و بختیاری به تهدیدی جدی برای منابع آبی این استان تبدیل شده است به ویژه اینکه برخی کارشناسان از آن به عنوان یک تهدید برای حیات آبخوان‌ها یاد می‌کنند که باعث مرگ آبخوان‌ها خواهد شد.

گرم شدن دمای هوا در سالیان اخیر، تغییر اقلیم و تغییر مدل بارش از برف به باران و در نهایت نبود بارش کافی باعث شده است که چهارمحال و بختیاری هر سال خشک تر از سال قبل شود و اکنون در زمره سه استان نخست گرفتار خشکسالی معرفی شود.
با گرمایش دما در این استان در سال ۱۴۰۳ و خشکسالی در فصل زمستان پیش از بیش خودنمایی کرد که گونه ای که خبری از بارش برف در برخی از مناطق به صورت خاص وجود نداشت.
استانی پیشتاز در گرمای هوا
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری گفت: این استان با ۱.۴ درجه سانتی‌گراد افزایش دما در مقایسه با دیگر استان‌ها بیشترین افزایش دما در فروردین امسال را به خود اختصاص داده است.
معصومه نوروزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: این افزایش دما به شدت برای منابع آب، محیط‌زیست و منابع‌طبیعی مخرب است و تبعات زیادی از خود برجای می‌گذارد.
وی ادامه داد: شاید افزایش یک درجه‌ای دمای هوا برای عموم مردم محسوس نباشد اما در علم هواشناسی حتی یک دهم درجه افزایش دما نیز به شدت تنش‌زاست و بیش از هر بخش دیگری می‌تواند حوزه کشاورزی را تحت تاثیر خود قرار دهد.
مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری همچنین از کاهش ۴۹ درصدی بارش‌ها در این استان از ابتدای سال زراعی (یکم مهر ۱۴۰۳) تا ۱۶ فروردین خبر داد و گفت: میانگین بارش‌های استان در این مدت ۲۲۵ میلیمتر کسری دارد.
نوروزی یادآور شد: بر این اساس چهارمحال و بختیاری در جایگاه دوم کمبود بارش‌ها در کشور جای گرفته و سال‌های خشکسالی در این استان همچنان تداوم پیدا کرده است.
بی‌بارشی تهدیدی برای آبخوان‌ها
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری با اشاره به وضعیت کم‌بارشی در استان می‌گوید: میانگین بارش در سال زراعی جاری در استان نسبت به میانگین بلند ۳۵ درصد و نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۱ درصد کاهش داشته است.
مسلم صادقی افزود: این استان ۲ سال متوالی جزو استان‌های نخست کشور از نظر کمبود بارش‌ها بوده است و در سال زراعی جاری تا کنون میزان بارش در استان به ۳۶۵ میلیمتر رسید.
به گفته وی، در ۲ دهه گذشته در استان شرایط خشکسالی حکم فرما بوده است و کاهش بارش‌ها و خشکسالی باعث شده منابع آبی متاثر شود و وضعیت یخچال‌ها و ذخیره برف در استان کم شود و تاثیر خشکسالی در منابع آبی محسوس باشد.
وی گفت: هم‌اکنون از مجموع ۱۰ دشت اصلی استان چهار دشت ممنوعه بحرانی و ۶ دشت بحرانی شده است و فرونشست در دشت‌های استان محسوس است و در خانمیرزا ۹ سانیتمتر فرونشست داشتیم و یک زنگ خطر در منابع آبی باشد که در دشت‌های ممنوعه تداوم اُفت سطح ایستایی دشت و تداوم کسری مخزن و دشت‌های ممنوعه به جز تداوم اُفت کمی، باعث افت کیفیت آب نیز می‌شود و شرایط فرونشست هم در دشت غالب خواهد شد.
صادقی افزود: در سالیان دور بالای ۸۰ درصد مصارف آبی به منابع آبهای زیرزمینی وابستگی داشت و مردم با حفر چاه‌ها از منابع آبی استفاده می‌کردند و این میزان برداشت آب نسبت به توان تغذیه آبخوان بیشتر بود و هر ساله کسری آب را در پی داشت.
به گفته وی، با کسری سطح آب زیرزمینی، دشت‌ها اُفت کرد و به تبع آن فشارهای طبقات بالای زمین باعث می‌شود که فرونشست اتفاق بیفتد و آغاز مرگ آبخوان با شروع فرونشست زمین است.
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای چهارمحال و بختیاری گفت:در صورتی که در دشت‌های که دچار فرونشست شده تهمیداتی اندیشیده نشود و برنامه‌های حفاظتی جایگزین منابع آبی سطحی و زیرزمینی نشود مانند دشت‌های استان فارس و کرمان دچار مرگ آبخوان خواهیم شد.
وی اظهار داشت: با مرگ آبخوان و افزایش فرو نشست زمین، حجم کمتری آب ذخیره می‌شود و اگر تغذیه و نفوذ آبی بر اثر بارش داشته باشیم به دلیل اینکه تخلخل از بین رفته ظرفیت آب‌پذیری آبخوان نیز از بین می‌رود و قابل بازگشت نیست، بارندگی به سیل تبدیل می‌شود.
به گفته وی، دولت و مجموعه وزارت نیرو باید در زمینه ذخیره و نفوذ روان‌آبها و تغذیه مصنوعی منابع آب زیرزمینی برنامه‌های داشته است و در سطح استان نیز بر حسب میزان روان‌آب و سطح نفوذناپذیری که به واسطه توسعه شهر و روستاها اتفاق افتاده و توسعه‌ها نامتوازن دچار مشکل شدیم و اجازه تنفس و تغذیه دشت را نمی‌دهیم.
بر اساس شاخص اندازه‌گیری SPEI دوره ۱۰ ساله، ۹۸ درصد مساحت چهارمحال و بختیاری تحت تاثیر خشکسالی است و تنها ۲ درصد از مساحت این استان در وضعیت عادی(نرمال) بارش‌ها قرار دارد.
چهارمحال و بختیاری به عنوان دومین استان گرفتار خشکسالی در کشور مطرح شده است.