اقتصاد نیوز/متن پیش رو در اقتصاد نیوز منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

نگرانی‌ها درباره آینده دلار به‌عنوان دارایی امن در پی اعمال شدیدترین تعرفه‌های تجاری از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، افزایش یافته است. در حالی که دلار در واکنش اولیه افت کرد، در شرایط پرریسک بازار، سرمایه‌گذاران دوباره به آن پناه آوردند. با این حال، کاهش سهم دلار در ذخایر جهانی، رشد ارزهای رقیب مانند یوآن، و افزایش نقش سرمایه‌گذاران خصوصی خارجی در بازار آمریکا، همگی نشانه‌هایی از افول تدریجی جایگاه جهانی اسکناس سبز هستند؛ روندی که ممکن است در صورت ادامه سیاست‌های انزواگرایانه آمریکا شتاب گیرد.
 
همان‌طور که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا شدیدترین تعرفه‌های بیش از یک قرن اخیر را وضع کرده است، بحث داغی پیرامون مهم‌ترین ارز جهان شکل گرفته است؛ آیا دلار آمریکا همچنان دارایی امن است و یا در حال تبدیل‌شدن به یکی از ارزهای شکننده بازارهای نوظهور است؛ ارزهای که در برابر تغییرات سریع احساسات بازار و جریان‌های پرنوسان سرمایه‌گذاری آسیب‌پذیر به‌حساب می‌آیند؟

به نوشته «شولی رن» در بلومبرگ، در این رابطه حکم قطعی وجود ندارد؛ هفته گذشته و پس از آن‌که کاخ سفید اعلام کرد تعرفه‌های تنبیهی بر بزرگ‌ترین شرکای تجاری این کشور وضع می‌کند، دلار آمریکا دچار افت شد. اما هم‌زمان با وخیم‌ترشدن وضعیت بازارهای سهام و بیشتر شدن استرس مالی، سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، بار دیگر به سمت دلار متمایل شده‌اند.
 
با این‌حال، همچنان این نگرانی وجود دارد که اگر ترامپ مصمم است با استفاده از دیوار بلند تعرفه‌ها، آمریکا را به اقتصادی خودکفا تبدیل کند، آیا کشورهای دیگر همچنان نیاز خواهند داشت که مانند گذشته دلار را مدنظر قرار دهند؟

اسکناس سبز در مسیر نزولی
پول ملی آمریکا در حال از دست‌دادن بخشی از سلطه خود در تجارت بین‌المللی و امور مالی است. سهم ذخایر جهانی دلار در سال گذشته میلادی به 58 درصد افت کرد، در حالی‌که طبق اعلام صندوق بین‌المللی پول، این سهم در 2 دهه اخیر در سطح بیش از 70 درصد قرار داشت. کاهش نقش دلار آمریکا با افزایش سهم ارزهای غیرسنتی از قبیل دلار استرالیا و یوآن چین همراه شده است.

بنابراین، دنیایی را تصور کنید که در آن تجارت آزاد همچنان وجود دارد، فقط با این تغییر که آمریکایی‌ها در آن حضور ندارند. در این دنیا، سیستم‌های بازارسازی و مدیریت نقدینگی خودکار به این معناست که شرکای تجاری جدید می‌توانند به‌جای آن‌که از واسطه‌ای به نام دلار آمریکا استفاده کنند، صرفا از طریق ارزهای خود مبادله می‌کنند.

همچنین نگرانی‌هایی دیگری وجود دارد، مبنی بر این‌که سرمایه‌گذاران خصوصی خارجی به‌جای بانک‌های مرکزی، اقدام به خریداری دارایی‌های آمریکایی می‌کنند. در گذشته یک ابَرچرخه دلار  از این روند حمایت کرده است و چنین تغییری خطرناک محسوب می‌شود؛ چراکه امکان فرار سرمایه‌ افزایش می‌یابد.
 
تا سال گذشته میلادی، سرمایه‌گذاران خارجی حدود 18 تریلیون دلار دارایی به‌شکل سهام‌های آمریکا را در اختیار داشتند که حدود 60 درصد از تولید ناخالص داخلی ایالات متحده است. این آمار در کمتر از یک دهه پیش، حدودا 40 درصد بود. بنابراین اگر سرمایه‌گذاران سهم خود را تنها تا پنج درصد کاهش دهند، این افت می‌تواند کسری بودجه کنونی آمریکا را که ترامپ به‌شدت خواهان از میان بردن آن است، به 2 برابر افزایش دهد.

خروج آمریکا از اقتصاد جهان
در گذشته، شرکای تجاری خارجی به‌دلیل کسری‌های مداوم ایالات‌متحده، دلار کسب می‌کردند و آن را ذخیره می‌کردند. مدیران دارایی بین‌المللی که مجذوب رشد اقتصادی قوی و بازده قابل‌توجه شاخص اس‌اندپی 500 بودند، خرید بیشتری انجام می‌دادند. اکنون این موارد دیگر از گزینه‌های روی میز نیستند.

ترامپ در حال خروج آمریکا از اقتصاد جهانی است و یک دیدگاه قدیمی از جهان دارد. او از کشورهای خارجی که با فروش کالاهای ارزان‌قیمت به مصرف‌کنندگان آمریکا خود را ثروتمند کرده‌اند، شکایت دارد. اما رئیس‌جمهوری آمریکا این موضوع را انکار می‌کند که آمریکا صادرکننده خالص خدمات است و از محصولات مالی تا محاسبات ابری، خارجی‌ها در حال بلعیدن محصولات ساخت آمریکا هستند.

علاوه بر این، از زمان بحران مالی جهانی، آن‌ها خریداران مشتاق سهام‌های آمریکا بوده‌اند که به‌طور ضمنی به مفهوم استثنایی‌بودن آمریکا اعتبار می‌دهد. اما رئیس‌جمهوری تنها بخشی از تصویر را می‌بیند. بنابراین شاید زمان آن فرا رسیده که ترامپ دانش خود را به‌روزرسانی کند. اما تا آن زمان، اسکناس سبز ممکن است با آسیب قابل‌توجهی روبه‌رو شود.