حرکت به سمت تولید: زمانی که پیش فروش سکه و طلا توسط رئیس بانک مرکزی حذف شود.

یکی از موانع اساسی در مسیر رونق تولید کشور، عدم هدایت منابع مالی مردم به سمت بخش‌های مولد است. درسال‌های اخیر، پیش فروش سکه و طلا به یکی از راه‌های جذاب سرمایه‌گذاری برای مردم تبدیل شده است. طبق آمار بانک مرکزی، در سال ۱۴۰۱، بیش از ۵ میلیون سکه توسط بانک مرکزی در قالب پیش فروش به مردم عرضه شد. این رقم معادل حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان است که این منابع می‌توانستند به جای هدایت به سمت بازارهای غیرمولد، به سمت بخش‌های تولیدی و صنایع مولد سوق یابند.

چرا پیش فروش سکه مانع حرکت به سمت تولید می‌شود؟

هرساله بخش بزرگی از نقدینگی مردم به سمت خرید سکه و طلا می‌رود و به‌جای اینکه در تولید هزینه شود، دربازارهای غیرمولد قفل می‌شود. برای مثال اگر تنها ۱۰ درصد ازاین ۱۵ هزار میلیارد تومان که مردم درخرید سکه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، به بخش تولیدی اختصاص یابد؛ یعنی حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومان، می‌توان انتظار داشت که رشد قابل توجهی در صنایع مختلف و به‌ویژه صنعت‌های انرژی‌بر، مانند صنعت فولاد و سیمان مشاهده شود. طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران، سرمایه‌گذاری ۱۵۰۰ میلیارد تومانی دربخش صنعت می‌تواند به افزایش ۴ الی ۵ درصدی تولید صنعتی و درنتیجه افزایش تولید ناخالص داخلی کشور منجر شود.

طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، هر یک میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در بخش صنعت، به‌طور متوسط می‌تواند به ۵۰ نفر شغل مستقیم ایجاد کند. حال اگر ۱۵۰۰ میلیارد تومانی که در خرید سکه و طلا خرج می‌شود، به بخش تولید تخصیص یابد، این مبلغ می‌تواند منجر به ایجاد حدود ۷۵ هزار شغل مستقیم در بخش‌های مختلف صنعتی و تولیدی شود. این درحالی است که درحال حاضر نرخ بیکاری در کشور حدود ۱۰ درصد است و این میزان سرمایه‌گذاری در کاهش چشمگیر نرخ بیکاری می‌تواند مؤثر واقع شود. فارغ از نکته بیان شده، طبق گزارش‌های اقتصادی، این سرمایه‌گذاری می‌تواند باعث افزایش ۲ تا ۳ درصدی تولید ناخالص داخلی کشور شود.

با نگاهی به داده‌های بانک مرکزی از پیش‌فروش سکه در سال ۱۴۰۳، می‌توان به نحو بهتری بحث خود را ارائه و تبیین کرد. بانک مرکزی در بهمن ماه ۱۴۰۳ طرح پیش فروش ۱ میلیون قطعه سکه طلا را آغاز کرد. در این مرحله، قیمت سکه‌ها براساس موعد تحویل و نوع سکه به شرح زیر بود:

• مرحله اول پیش فروش:

• مرحله دوم پیش فروش (اسفند ۱۴۰۳):

• مرحله سوم پیش‌فروش (اسفند ۱۴۰۳):

لازم به ذکر است اطلاعات دقیقی درباره تعداد سکه‌های پیش فروش شده درهر مرحله در دسترس نیست. حال محاسبه آن برعهده شما!! باتوجه به اعدادی که در بالا اعلام شده، اگر این منابع مردمی به سمت تولید و سرمایه‌گذاری در تولید حرکت می‌کرد، چقدر تولید ناخالص داخلی و در نتیجه آن رشد اقتصادی رخ می‌داد. طبق گزارش مرکز آمار و مرکز پژوهش‌ها سرمایه‌گذاری در طلا و سکه حدود ۶۰ درصد براورد شده است. این درحالی است که در بخش تولیدی سرمایه‌گذاری چیزی در حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد بوده است که اگر آن ۶۰ درصد نیز به سمت تولید سوق داده شوند، گام بلندی در راستای تحقق سرمایه‌گذاری برای تولید برداشته خواهد شد.

درمجموع، هدایت نقدینگی مردم به بازارهای غیرمولدی مانند پیش‌فروش سکه، نه‌تنها مانعی برای رشد اقتصادی است، بلکه باعث افزایش بیکاری، تورم و ناپایداری اقتصادی است. وظیفه دولت به‌جای پیش فروش سکه، ایجاد سازوکارهای جدید و سوق دادن مردم به سمت سرمایه‌گذاری در تولید است نه صحبت در مورد سکه و طلا. اگر دولت به این سمت حرکت کند و سازوکارهای لازم برای تولید ایجاد کند، رشد اقتصادی چندین برابر می‌شود و در کنار آن موجب افزایش اشتغال و کاهش فشار تورمی می‌شود. اکنون زمان آن است که دولت به‌جای استفاده از سیاست‌های کوتاه‌مدت، رویکردهای بلندمدت و پایدار برای حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری مولد اتخاذ شود. با ادامه روند فوق، صرفاً فضای بازارهای غیرمولد جذاب‌تر باقی می‌ماند و نمی‌توان به سوق‌دهی سرمایه مردم در امر تولید امیدوار ماند.

معین قرابی تهرانی - پژوهشگر اقتصادی