خراسان/ در روز جهانی آگاهی از اختلال عصبی‌عملکردی، از علایم، علل ابتلا و راه‌های پیشگیری از آن گفتیم که هیچ‌گونه درمانی برای آن وجود ندارد 
اختلال عصبی عملکردی یک وضعیت پیچیده است که در آن فرد علایمی مشابه با اختلالات عصبی مشاهده می‌کند، مانند اختلالات حرکتی، مشکلات تعادل و تشنج‌های غیر صرعی؛ اما در بررسی‌های پزشکی هیچ آسیب ساختاری یا اختلالی در سیستم عصبی او یافت نمی‌شود. این اختلال که ابهامات معماگونه بسیاری درباره آن وجود دارد، معمولا به‌دلیل تعاملات پیچیده میان عوامل روانی، بیولوژیکی و عاطفی به‌وجود می‌آید و می‌تواند در پی استرس‌های شدید، فشارهای روانی یا تجربیات آسیب‌زا، نظیر تروما و بحران‌های زندگی، ظاهر شود. ۱۳ آوریل در راستای کمک به مبتلایان این اختلال برای درک بیماری خود به نام روز جهانی آگاهی از اختلال عصبی‌عملکردی نام گذاری شده است. اما از آن چه می‌دانید؟​​
از چالش‌های فیزیکی و روانی تا احساس تنهایی
برخلاف بیماری‌های عصبی دیگر که علایم آن‌ها ناشی از آسیب‌های فیزیکی به مغز یا اعصاب است، در اختلال عصبی عملکردی، مغز و سیستم عصبی به‌درستی عمل نمی‌کنند اما هیچ آسیب ساختاری برای آن‌ها وجود ندارد. مغز، به‌طور نادرست، سیگنال‌های عصبی را پردازش می کند و باعث بروز مشکلات در عملکرد بدن می‌شود. این اختلال نه تنها از نظر فیزیکی برای فرد مشکل‌ساز است بلکه اغلب به‌دلیل نبود علایم قابل مشاهده یا آزمایش‌های پزشکی مشخص، درک عمومی از آن دشوار است. این وضعیت نه تنها بر سلامت جسمی تأثیر می‌گذارد بلکه می‌تواند منجر به مشکلات روانی و اجتماعی شود زیرا فرد با چالش‌های فیزیکی و روانی دست‌وپنجه نرم می‌کند و ممکن است در مواجهه با بی‌توجهی‌های بیرونی، احساس انزوا و تنهایی کند.
برخی از رایج‌ترین علایم
فلج یا ضعف عضلانی| یکی از شایع‌ترین علایم، ضعف یا فلج موقت یک یا چند اندام است که ممکن است بدون هیچ علت فیزیکی خاصی بروز کند. فرد ممکن است نتواند دست یا پای خود را حرکت دهد، در حالی که در آزمایش ها هیچ مشکل عصبی پیدا نمی‌شود.
اختلالات حرکتی| افراد مبتلا به  اختلال عصبی عملکردی ممکن است دچار مشکلاتی مانند حرکات غیرطبیعی یا غیرارادی بدن شوند. این می‌تواند شامل تکان‌های غیرارادی، لرزش دست‌ها یا مشکلات در کنترل حرکت باشد که معمولاً با هیچ بیماری عصبی شناسایی‌شده‌ای مرتبط نیست.
مشکلات تعادل| بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال با مشکلات تعادلی مواجه می‌شوند، به‌طوری که ممکن است هنگام ایستادن یا راه رفتن دچار سرگیجه یا نداشتن تعادل شوند.
تشنج غیر صرعی| فرد ممکن است دچار حملات تشنجی شود که شبیه تشنج‌های صرعی است، اما در واقع هیچ فعالیت غیرطبیعی در مغز وجود ندارد. این تشنج‌ها معمولاً به دلایل روانی یا استرس مرتبط هستند و در بسیاری از موارد به شکل مکرر تکرار می‌شوند.
مشکلات شناختی و توجه| فرد ممکن است دچار مشکلاتی در تمرکز، حافظه یا توانایی تفکر شود. این علایم بیشتر در شرایطی که فرد تحت استرس یا فشار روانی قرار می‌گیرد، بروز پیدا می‌کند.
تغییرات در گفتار یا بلع| در برخی موارد، فرد ممکن است مشکلاتی در صحبت کردن یا بلعیدن غذا پیدا کند، به‌طوری که صحبت کردن برای او دشوار می‌شود یا ممکن است احساس کند که بلعیدن غذا یا مایعات به راحتی انجام نمی‌شود.
عوامل موثر در ابتلا به این اختلال
آشنایی با علل اصلی و موثر در ابتلا به اختلال عصبی‌عملکردی به فرد کمک می‌کند که با مدیریت و پیشگیری یک سری امور، در پیشگیری قدم بزرگی بردارد.
۱ استرس و فشار روانی
 استرس و فشارهای روانی زمانی که فرد به‌طور مداوم با آن‌ها روبه‌رو می‌شود، می‌توانند تأثیرات منفی شدیدی بر سیستم عصبی و عملکرد آن بگذارند. در چنین شرایطی، مغز برای مقابله با این فشارها تغییرات فیزیولوژیکی ایجاد می‌کند که ممکن است موجب اختلال در فرایندهای عصبی شود. این تغییرات ممکن است به‌طور مستقیم بر نحوه پردازش اطلاعات توسط مغز و انتقال سیگنال‌ها تأثیر بگذارند و در نتیجه باعث بروز علایمی چون ضعف عضلانی، مشکلات حرکتی یا حتی فلج موقت شوند. در نهایت، این فشارهای روانی نه‌تنها باعث ایجاد اختلالات جسمی می‌شوند، بلکه ممکن است به شکل عمیق‌تری بر روان فرد تأثیر بگذارند و علایم اختلال عصبی عملکردی را تشدید کنند.
۲ عوامل محیطی
 عوامل محیطی موثر در اختلالات عصبی شامل موارد مختلفی است که می‌تواند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامت مغز و سیستم عصبی تاثیر بگذارد. آلاینده‌های هوا مانند دود خودروها و کارخانه‌ها، مصرف مواد مخدر و مواجهه با تابش‌های رادیواکتیو یا نور آبی از صفحه نمایش‌ها هم می‌تواند موجب اختلالات عصبی شود. در کنار این‌ها، کمبود نور طبیعی، آلودگی صوتی و فضای زندگی شلوغ می‌توانند مشکلات عصبی و روانی ایجاد کنند.
۳ پیری و فرایند آن
 در طول فرایند پیری، مغز کاهش حجم می‌یابد و برخی از اتصالات عصبی ضعیف‌تر می‌شوند. این تغییرات می‌توانند منجر به مشکلاتی در حافظه، توجه و توانایی‌های شناختی شوند. یکی از مهم‌ترین تغییرات در پیری، کاهش سطح برخی از انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین است که می‌تواند بر حرکت و هماهنگی بدنی تأثیر بگذارد.

نویسنده: زهرا فولادی | روان‌شناس