هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

سیدهادی برهانی، استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با هم‌میهن درباره مذاکرات روز گذشته ایران و آمریکا، تاکید کرد: «براساس خبرهایی که رسیده، هم طرف ایرانی از این مذاکرات اظهار رضایت کرده و هم طرف میانجی (عمانی) مذاکرات را خوب توصیف کرده است. مذاکرات نیز به گونه‌ای پیش‌رفته که هم مقصود طرف ایرانی حاصل شد و هم طرف آمریکایی. در حقیقت مذاکرات غیرمستقیم شروع شد و ادامه داشت اما در پایان این مذاکرات غیرمستقیم، طرفین یک دیدار مستقیم نیز با یکدیگر داشتند. علاوه بر این قرار شد مذاکرات هفته آینده هم ادامه پیدا کند که این خبر خوبی است. تنها چیزی که باقی مانده واکنش و موضع مقامات رسمی آمریکا است. پس از واکنش‌ مقامات آمریکایی می‌توان قضاوت دقیق‌تری از نتایج این دور از مذاکرات ارائه کرد.»

او در پاسخ به اینکه وجود متغیری به نام اسرائیل و کارشکنی‌های آن در مذاکره ایران و آمریکا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: «در این فرآیند شرایطی شکل گرفته که مواضع رهبران در ایران و آمریکا به یکدیگر نزدیک شده است و آقای ترامپ هم اعلام کرد؛ «تنها چیزی که من از ایران می‌خواهم این است که بمب هسته‌ای نداشته باشد.» در ایران هم مقامات همیشه تاکید کردند؛ «ما بمب هسته‌ای نداریم، نمی‌خواهیم بسازیم و آماده هستیم که این موضوع را کاملاً اثبات کنیم.» اما واقعیت این است که برنامه‌ای کاملاً متفاوت دارد و بحث آن بمب هسته‌ای نیست بلکه تکنولوژی و توان هسته‌ای ایران شامل بخش غیرنظامی و نظامی به طور کامل را نشانه گرفته و می‌خواهد تمام توان هسته‌ای ایران را حذف کند.

ضمن آنکه مباحث موشکی و منطقه‌ای را هم مطرح می‌کند. علاوه بر این مدتی است که تغییر رژیم در ایران را کلید زده است. مباحث اسرائیل با آن چیزی که منافع آمریکا اقتضا می‌کند، تفاوت دارد. تجربه هم به ما ثابت کرده که اسرائیل یک بازیگر بسیار هوشمند و توانمند است که هم در آمریکا و متاسفانه هم در داخل ایران قدرت تاثیرگذاری دارد. بر این اساس عامل اسرائیلی تهدید اصلی این مذاکرات و رسیدن به موفقیت آن است.»

این استاد دانشگاه تهران در تشریح فضای داخل کشور و زیرسوال بردن اصل مذاکره نیز بیان کرد: «نظرات و موضع‌گیری آنهایی که در داخل با این روند جاری مذاکرات مخالفت می‌کنند و درصدد تخریب آن هستند، اصلاً واقع‌بینانه نیست. یعنی انگار آنها در واقعیت زندگی نمی‌کنند. واقعیت در داخل ایران، منطقه و سطح بین‌المللی حکم می‌کند که ایران برای این بحث تحریم‌ها و مشکلات خود با آمریکا راه‌حلی بیندیشد و از این شرایط دشوار فعلی عبور کند. اما متاسفانه آقایان واقعیت‌ها را در نظر نمی‌گیرند و براساس یک جهان و ایران رویایی که فقط در مخیله آنها وجود دارد، اظهارنظر می‌کنند و بر پایه این رویاها تصمیم‌گیری می‌کنند. اما در دنیای واقعی این اظهارنظرات بسیار زیان‌بار و خطرناک است.»

برهانی در پاسخ به این سوال که نوع مستقیم یا غیرمستقیم بودن مذاکرات مهم است یا محتوای آن؟ گفت: «در درجه اول تاثیر مذاکرات مهم است. اما ما در یک شرایط حساسی قرار داریم و همه باید این شرایط حساس را درک کنند. در حال حاضر دیپلماسی است که می‌تواند در این شرایط حساس به داد ما برسد و گشایشی در کشور ایجاد کند. در این شرایط باید دیپلماسی از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کرده و با تمام ابزارهای ممکن وارد میدان شود، تا این کار را به نتیجه برساند. لذا هر چقدر دیپلمات‌های مورد اعتماد نظام در این مذاکره محدود شوند، رسیدن به نتیجه مطلوب محدود می‌شود.

از سوی دیگر می‌دانیم که ترامپ بسیار موثر است و در کابینه ترامپ و حکومت آمریکا لابی اسرائیل دست‌هایی دارد که مخالف مذاکره و به نتیجه رسیدن آن هستند و کارشکنی می‌کنند. بنابراین اگر ایران کار را به واسطه‌ها بسپارد، فرصت را به کارشکنان می‌دهد. از جهت گفت‌وگو هر چقدر به ترامپ نزدیک‌تر شویم و مستقیم‌تر مسائل خود را مطرح کنیم، حتماً ایران و ترامپ به یک راه‌حل مشترکی دست می‌یابند که منافع طرفین تامین شود و این مذاکرات به نتیجه برسد. اما طرفین هرچقدر از هم دور باشند و تعداد واسطه‌ها زیاد باشد، احتمال نتیجه دادن مذاکرات کاهش می‌یابد.»