خراسان/ «قره قوم، کارویژه دیپلماسی استانی شود» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم وحید تفریحی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

شنبه گذشته، مشهد اولین روز با وضعیت بسیار ناسالم و شاخص بنفش آلودگی هوا در سال جدید را تجربه کرد و پیش بینی ها هم از توفان گرد و خاک در اواخر هفته در مشهد و خراسان رضوی حکایت دارد، بازهم گرد و خاک و ریزگردها متهم ردیف اول این آلودگی شدید هوای مشهد بودند؛ آن هم در روزهای دلپذیر بهاری که هیچ کدام از شهروندان مشهدی تصور تجربه چنین هوای آلوده ای را نداشتند! این بلایی است که کانون های گرد و غبار خارجی و داخلی بر سر هوای مشهد آورده اند و در راس آن، همان مهمان ناخوانده همیشگی است؛ کانون گرد و غبار صحرای قره قوم ترکمنستان!
سال های نه چندان دوری که پای گرد و غبار «قره قوم» برای اولین بار به آسمان مشهد و دیگر شهرهای خراسان رضوی باز شد و بی سابقه ترین شاخص های آلودگی هوا را در مشهد رقم زد و رکوردهای دست نیافتنی از خود به جا گذاشت، در روزنامه خراسان ریشه یابی کردیم و با گزارش های پیگیرانه، مطالبه جدی «رایزنی و دیپلماسی با ترکمنستان» برای جلوگیری از افزایش نفوذ این گرد و غبار به سایر نقاط کشور و البته برداشتن سایه شومش از هوای مشهد را مطرح کردیم، هر چه مطالبه گری بیشتر، وعده های محقق نشده بیشتر! مرور یکی از مهم ترین این وعده ها و البته رایزنی هایی که حتی تا سطح روسای جمهور دو کشور پیش رفت اما به خروجی عملی نرسید، خالی از لطف نیست؛ در خردادماه سال ۱۴۰۱ همزمان با حضور رئیس جمهور ترکمنستان در تهران و در نشست سران دو کشور، تفاهم نامه هایی در موضوعات مختلف به امضا رسید، تفاهم نامه هایی که یکی از مهم ترین آن ها برای استان خراسان رضوی، تفاهم محیط زیستی بود و طی آن مقابله با ریزگردها و توفان های گرد و غبار در رأس این تفاهم به امضای سران دو کشور رسید. کمتر از دوماه دیگر به سومین سالگرد امضای این تفاهم نامه می رسیم که امیدها برای برچیدن سایه شوم ریزگردهای قره قوم از آسمان شهرهای مختلف کشور به خصوص شهرهای شمال و شمال شرق را زنده کرده بود اما واقعیت این است که نه تنها وضعیت بهتر نشده، بلکه سال به سال هم آسمان شهرهای جدیدی به فتوحات ریزگردهای قره قوم اضافه می شود.
گرفتار شدن آسمان مشهد و دیگر شهرهای استان خراسان رضوی در بند گرد و غبار، دیگر به روتین هرساله تبدیل شده و توقع و مطالبه جدی مردم این است که شاهد اقدام عملی و جدی برای مقابله با این مشکل محیط زیستی باشند؛ شاید گرفتاری دستگاه دیپلماسی کشور به مسائل کلان این توقع را دور از منطق بنمایاند که انتظار پیگیری جدی و مداوم برای حل این مشکل را داشته باشیم اما این جاست که ابتکار جدید وزیر امور خارجه کشورمان قطعا راهگشا خواهد بود؛ «دیپلماسی استانی.»
اوایل اسفند پارسال وزیر امور خارجه کشورمان در سفر خود به مشهد از طرح «دیپلماسی استانی» رونمایی کرد؛ طرحی که اختیاراتی به استان های همجوار با کشورهای همسایه می دهد تا بتوانند تعاملات و رفت‌وآمدهای دیپلماتیک برقرار کنند، مسائل مرزی و مشکلات مختلف را خودشان حل‌وفصل می‌کنند و به نوعی در رایزنی های دیپلماسی محلی باری را از دوش وزارت امور خارجه بردارند. گام اول این دیپلماسی استانی را نیز استاندار خراسان رضوی به همراه یک هیئت بزرگ تجاری در سفر به ازبکستان برداشت تا این طرح، سر و شکل اجرایی به خود بگیرد. پیشنهاد مشخص «خراسان» به استاندار و متولیان دیپلماسی استانی در خراسان رضوی این است که پیگیری تفاهمات با ترکمنستان برای کنترل کانون گرد و غبار صحرای قره قوم را یکی از کارویژه های اصلی حوزه دیپلماسی استانی در خراسان رضوی قرار دهند؛ بخش زیادی از اقدامات و پیگیری ها تا حدود زیادی انجام شده است، تفاهم ها و قول ها برای همکاری در این زمینه حتی در حد روسای جمهور دو کشور پیش رفته و فقط پیگیری مداوم برای حصول نتیجه و خروجی عملی را نیاز دارد. قطعا حوزه «اقتصاد» یکی از مهم ترین سرفصل ها برای اقدامات در زمینه دیپلماسی استانی است اما توجه به موضوعات مهم همچون حل و فصل ریزگردهای قره قوم که به مطالبه ای عمومی برای مردم بدل شده و البته مشکلات زیادی را هم برای هم استانی ها به دنبال داشته، می تواند خروجی های طرح ابتکارانه «دیپلماسی استانی» را برای مردم ملموس تر کند.