صنعت سنتی و بومی تولید محصولات کنجدی در شهرستان اردکان، استان یزد را به بزرگترین مجتمع کارگاهی محصولات کنجدی در کشور تبدیل کرده است تا نشان دهد صنایع بومی فرصت مناسبی برای رونق اقتصادی هستند.

این صنعت که با قدمتی بیش از ۲۰۰ سال با اسم و شهرت اردکان عجین شده، در قالب کارگاه‌هایی کوچک و براساس هوشمندی و نیاز مردم این سرزمین شکل گرفته و ریشه در تاریخ و هویت این خطه در دل کویر ایران دارد.

البته توسعه این صنعت نیز همانند بسیاری از صنایع با مشکلات و چالش‌هایی همراه بوده که یکی از آنها معضلات زیست محیطی ناشی از تخلیه پساب واحدهای فعال در صنعت است ولی اخیراً با اقدام یک شرکت دانش‌بنیان در اردکان گامی بزرگ در مسیر اصلاح فرایند مخرب زیست‌محیطی فرآوری کنجد برداشته شده است.

حسین ثقفی، رئیس هیئت مدیره این شرکت دانش‌بنیان که با راه‌اندازی اولین خط پوست‌گیری کنجد به روش جدید تحولی اساسی و مهم در مسیر تولید محصولات کنجدی کشور به ویپه اردکان ایجاد کرده است، در گفت‌وگو با ایسنا، در این خصوص اظهار کرد: اردکان به عنوان بزرگترین قطب تولید فرآورده‌های کنجدی در کشور بوده و محصولات متنوع تولیدی حاصل از فرآوری کنجد در این شهرستان از دیرباز شهره عام و خاص بوده است به طوری که اکنون بالغ بر ۱۶۰ واحد فرآوری کوچک و بزرگ با نیاز سالانه بیش از ۱۴۰ هزار تن کنجد در این خطه مشغول به کار هستند.

وی افزود: یکی از مهمترین مراحل اولیه تهیه انواع فرآورده‌های کنجدی، پوست‌گیری کنجد خام است که تاکنون به روش سنتی و با استفاده از محلول اشباع شده آب نمک انجام می‌گرفته؛ اقدامی که باعث مصرف حداقل سالیانه یک میلیون مترمکعب آب تصفیه شده و حدود ۴۰ هزار تن نمک و رهاسازی آن در طبیعت و صدمه به محیط زیست شهرستان می‌شده است.

ثقفی خاطرنشان کرد: تأمین این میزان آب بهداشتی در استان کم‌آبی مانند یزد و نیز تامین هزینه‌های این اقدام و از همه مهمتر امکان آلودگی پساب حاوی نمک اشباع با شوری ۴۵ هزار میکروموس در طبیعت و محیط زیست، اجرای روش‌های جایگزین را در این صنعت پراهمیت و ضروری کرده بود.

وی گفت: این شرکت دانش‌بنیان نیز با هدف اصلاح این فرایند مخرب زیست‌محیطی و البته با پیگیری‌ و مشارکت بخش خصوصی تأسیس شد و در نهایت توانست با همکاری یکی از بهترین تولیدکنندگان ماشین‌آلات فرآوری کنجد با آوازه‌ی جهانی، دانش فنی لازم را به داخل کشور وارد کند.

وی با اشاره به بکارگیری این تجهیزات در یکی از واحدهای بزرگ تولید فرآورده‌های کنجدی شهرستان، گفت: این واحد تنها در فاز نخست علاوه بر صرفه‌جویی بالغ بر ۴۸ هزار و ۷۵۰ مترمکعب آب شیرین در فرایند فرآوری و تولید،  از ورود همین مقدار آب نمک اشباع شده به محیط زیست و آب‌های زیرزمینی شده است.

ثقفی در پایان نیز اضافه کرد: البته جلوگیری از ورود و رهاسازی سالانه بالغ بر ۲۰ هزار تن پوست کنجد با نمک زیاد به محیط زیست و امکان استفاده از این میزان پوست کنجد دارای منابع غذایی بالا ولی فاقد نمک برای خوراک دام، از دیگر ارزش‌های رسیدن به این دانش روز دنیاست که برای استان یزد و شهرستان اردکان یک افتخار به شمار می‌رود.