ایرنا/بر اساس گزارش منتشر شده بخش جمعیت و توسعه سازمان ملل متحد ۲۰۲۳ چنانچه نرخ باروری کلی در کشور های جهان با روند فعلی ادامه یابد در سال ۲۱۰۰ از هر ۴ نفر یک نفر سالمند خواهد بود و بر اساس این گزارش ایران در سال ۲۰۵۰ سالمند ترین کشور منطقه می شود.

در حال حاضر ایران رتبه هجدهم در جمعیت جهان، نهم در آسیا و سوم در منطقه پس از پاکستان و مصر را دارد.
نرخ باروری کلی در ایران ۱.۶ و پایین تر از حد جانشینی است و نرخ رشد جمعیت حدود ۰.۷ است، این یعنی اینکه از ازدواج هر زن ایرانی کمتر از ۲ فرزند متولد می شود و اگر مسیر موالید به همین منوال پیش برود ابتدا رشد جمعیت متوقف و پس از آن منفی خواهد شد.
متاسفانه مقایسه نرخ باروری کلی ایران با سایر کشور ها بیانگر این مطلب است که ایران تنها کشوری است که در فاصله بین سال ۱۳۶۵ الی ۱۴۰۰ سقوط آبشاری TFR داشته است که علت اصلی آن افراط در اجرای سیاست های تنظیم خانواده بوده است.
به بیان دیگر زنان ایرانی از داشتن به طور متوسط ۶ فرزند در سال ۱۳۶۵ طی کمتر از ۱۰ سال در سال ۱۳۷۵ به کمتر از ۳ فرزند رسیدند درحالی که این روند کاهش فرزندان یک زن از ۶ به کمتر از ۳ – در سایر کشور ها از جمله انگلستان ۹۵ سال، آمریکا ۸۲ سال، یونان ۷۰ سال، ترکیه ۲۷ سال به طول انجامیده است.
در سال ۱۳۶۵ به ازای ۱۰ میلیون زن در سنین باروری، حدود ۲ میلیون موالید داشته ایم و در سال ۱۳۹۵ به ازای ۲۲ میلیون زن در سنین باروری حدود ۱.۵ میلیون موالید و در حال حاضر حدود یک میلیون موالید داریم.

اینها یعنی سالخوردگی جمعیت و تبعات فردی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی آن از آنچه ما می اندیشیم به ما بسیار نزدیک تر است مگر اینکه الگوی باروری در خانواده های ایرانی با تکیه بر حفظ و ارتقا کرامت مادری و ارزشمندی فرزند آوری تغییر کند.
دولتمردان خطر سالخوردگی جمعیت را جدی بگیرند و برای حفظ و ارتقا جوانی جمعیت با عزم ملی و رویکرد علمی در فرصت باقیمانده پنجره جمعیتی تا سال ۱۴۰۷ گامهای اجرایی بر اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را تدوین و اجرا نمایند.

در این بین فرهنگ سازی در فضای عمومی و نظام بهداشتی و حوزه سلامت اقدام اولویت دار و اساسی است و باید همه دستگاه های دولتی و اجرایی بستر لازم برای نقش آفرینی گروه های مردمی فعال در عرصه خانواده و جمعیت را فراهم نمایند.

دکتر صابر جباری، رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت