باشگاه خبرنگاران/ مرعشی رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر در نشستی  به مناسبت عملیات بهداشت و درمان حج تمتع در کشور عربستان گفت:عملیات حج از بیش از ۷ ماه پیش استارت خورده و ثبت‌نام اولیه زائران از ماه آبان انجام شده است. ظرفیت تعیین شده برای زائران ایرانی تکمیل شده و پس از ثبت‌نام، روند به این صورت است که زائران باید معاینات اولیه پزشکی را انجام دهند.

وی افزود: به ازای هر ۵۵۰ زائر، یک پزشک در نظر گرفته شده است. سازمان حج و زیارت برای این عملیات، ۶۴۰ کاروان پیش‌بینی کرده که تا کنون ۵ کاروان مورد معاینه پزشکی قرار گرفته‌اند. در مجموع ۱۵۴ پزشک در این طرح شرکت داشته‌اند و ظرفیت در نظر گرفته شده توسط سازمان بر همین مبنا بوده است.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت همچنین اعلام کرد: از میان ۸۳ هزار زائر ثبت‌نام شده، ۲۹ هزار نفر دارای فشار خون بالا هستند، ۵۸۴۰ نفر چربی خون دارند و ۴ هزار نفر نیز دچار نارسایی قلبی هستند. با توجه به اینکه این سفر در فصل گرم سال و در کشوری دیگر انجام می‌شود و هر زائر بیش از ۳۴ روز در سرزمین وحی خواهد بود، حفظ سلامت این افراد برعهده تیم پزشکی است که مجموعاً ۱۶۰ نفر نیرو دارد.

مرعشی  گفت: در جریان معاینات، حدود ۳۴۰ نفر به دلیل عدم استطاعت جسمی رد شدند. این افراد به این موضوع اعتراض داشتند و مجدداً برای بررسی به کمیسیون تخصصی حج معرفی شدند. از این میان، ۲۷۰ نفر به کمیسیون کشوری مراجعه کردند که در نهایت ۷۳ نفر دوباره به دلیل نداشتن استطاعت جسمی، رد شدند.

وی ادامه داد: بیش از ۱۱۰۰ نفر از زائران ثبت‌نام‌شده بالای ۸۰ سال سن دارند. همچنین از میان ۸۳ هزار نفری که تاکنون ثبت‌نام کرده‌اند، حدود ۳۸۶ نفر در حال بررسی هستند؛ پزشکان این افراد را معاینه کرده و از آنها آزمایش‌های تکمیلی خواسته‌اند. حدود ۸۵۰۰ نفر نیز بین ۷۰ تا ۸۰ سال و ۲۶ هزار نفر در رده سنی ۶۰ تا ۷۰ سال قرار دارند، به طوری که تعداد افراد بالای ۷۰ سال در میان زائران بسیار زیاد است.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت به تغییرات مقررات عربستان اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین تغییرات مربوط به موضوع استطاعت جسمی زائران دیالیزی است که بر اساس قوانین جدید، این افراد اجازه سفر نخواهند داشت.

وی افزود: در خصوص نبردن بیماران دیالیزی، در آغاز عملیات اجرایی چنین موضوعی مطرح نبود؛ اما حدود ۲۰ روز پیش دولت سعودی ناگهان اعلام کرد که بیماران دیالیزی امکان حضور ندارند. بنابراین، آموزش‌ها و اطلاع‌رسانی‌ها فقط محدود به زمان مشخص نیست و با توجه به تحولات جدید، ما ناچاریم مطالب را دائماً به‌روزرسانی کرده و به زائران، مدیران و پزشکان منتقل کنیم.

وی با اشاره به تأمین دارو برای زائران توضیح داد: دارو‌ها از ماه‌ها پیش سفارش‌گذاری شده و اکنون منتظر دریافت مجوز از دولت عربستان هستیم.

همچنین واکسیناسیون زائران در حال انجام است و واکسن‌ها نیز مانند هر سال بر اساس تعداد زائران تهیه شده‌اند. پس از تأیید استطاعت جسمی، روند واکسیناسیون زائران انجام می‌شود.

وی ادامه داد: زائران باید دارو‌هایی که برای بیماری‌هایی همچون فشار خون، چربی خون، و دیابت مصرف می‌کنند را به میزان بیش از مدت زمان سفر همراه خود داشته باشند. همچنین همراه داشتن نسخه پزشک برای تمامی دارو‌های مصرفی الزامی است.

مرعشی هشدار داد: زائران نباید دارو‌های خود را از بسته‌بندی اصلی خارج کرده و در بطری یا ظروف دیگر بریزند، زیرا در صورت نیاز به بازرسی، افسر مربوطه باید بتواند دارو را از روی بسته‌بندی رسمی‌اش شناسایی کند. وجود نسخه پزشک در کنار دارو‌ها نیز ضروری است تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت عنوان کرد:  برخی از دارو‌ها نظیر دارو‌های مخدر، مسکن‌های قوی با پایه مخدر، دارو‌های روان‌گردان و مواردی که در سیستم دارویی ایران به عنوان داروی خاص یا نیازمند نسخه ویژه شناخته می‌شوند، ورودشان به عربستان ممنوع است. زائران باید از همراه داشتن این دارو‌ها به شدت خودداری کنند.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت درباره الزامات واکسیناسیون گفت: واکسن‌ها برای زائران ایرانی الزامی است. عربستان کشور‌ها را دسته‌بندی کرده و برای برخی واکسن‌ها الزام وجود دارد. این دسته‌بندی‌ها بر اساس دستورالعمل‌ها و اطلاعات سازمان جهانی بهداشت انجام شده است.

وی افزود: در برخی کشور‌ها به‌دلیل وجود بیماری‌های خاص، واکسن‌هایی مانند فلج، تب زرد و سایر واکسن‌های خاص آفریقایی باید تزریق شوند. اما یک سری واکسن‌ها وجود دارند که مشترک بین تمام کشور‌ها هستند و حداقل باید توسط همه زائران تزریق شوند.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر گفت: زمانی که زائران ثبت‌نام می‌کنند، این ثبت‌نام در مرحله اولیه قرار دارد. زائرین مقداری از هزینه را پرداخت می‌کنند و عکس‌شان نیز بارگذاری می‌شود. در همین مرحله اولیه، مبلغی حدود ۱۵۰ میلیون تومان واریز می‌شود و فرد در کاروان ثبت‌نام اولیه انجام می‌دهد.

وی با اشاره به فرآیند شکل‌گیری کاروان‌ها افزود: زمانی که یک کاروان شکل می‌گیرد، ده جلسه آموزشی برای آن برگزار می‌شود. مدیر کاروان و روحانی کاروان در این جلسات شرکت می‌کنند. در همین جلسات گروه فضای مجازی نیز برای ارتباط و اطلاع‌رسانی زائران تشکیل می‌شود. پزشک هر کاروان نیز در جلسات آموزشی حضور دارد و بر اساس دستورالعمل‌ها، آموزش‌هایی که به صورت تصویری و ساختاریافته آماده شده، به زائران ارائه می‌شود. چراکه برخی از زائران آشنایی کافی با این مسائل ندارند و باید از طریق نمونه‌های آموزش ساده‌تر با آنها آشنا شوند.

وی گفت: علاوه بر آموزش‌های مجازی، سه جلسه حضوری نیز برگزار شده که از آبان‌ماه آغاز شده است. در این جلسات کاروان‌ها حضور پیدا می‌کنند. اگر در این میان دستورالعمل جدیدی از سوی کشور عربستان اعلام شود، ما مجدداً از طریق همین سلسله مراتب آموزشی، مطالب را به پزشکان و کاروان‌ها منتقل می‌کنیم.

رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت ادامه داد: زائران ترجیح می‌دهند در همان هتلی که اقامت دارند، پزشک مستقر باشد. مثلاً وقتی پزشک ما در طبقه اول نشسته و زائر در طبقه دهم ساکن است، به‌راحتی می‌تواند مراجعه کند. حتی در شهر‌های داخل کشور که برای دیدن پزشک نیاز به گرفتن وقت، رفت‌وآمد و مراجعه به داروخانه هست، تمام این فرآیند شاید پنج تا شش برابر بیشتر زمان می‌برد.

مرعشی با اشاره به طراحی محل درمانگاه‌ها گفت: درمانگاه‌های ما اغلب در جوار رستوران‌ها قرار گرفته‌اند. یعنی همان کسی که برای صرف غذا به رستوران می‌آید، می‌تواند فشار خون خود را اندازه‌گیری کند یا برای معاینه شبانه مراجعه کند.

وی افزود: یکی از امکاناتی که ما فراهم کردیم، پرونده الکترونیک زائر است. تمام اطلاعات مربوط به دارو‌های مصرفی، معاینات، آزمایش‌ها، حتی نوار قلب و اسکن آن در این پرونده ثبت و ضبط می‌شود. به‌راحتی می‌توان دید هر زائر چند بار مراجعه کرده، چه دارویی دریافت کرده و چه بیماری‌هایی داشته است.

مرعشی با اشاره به اهمیت این آمار‌ها گفت: بر اساس اطلاعات پرونده‌های الکترونیک، می‌دانیم مثلاً ۲۲ هزار نفر فشار خون دارند، ۱۴۶۸۰ نفر دیابتی هستند، چند نفر بالای ۸۰ سال سن دارند یا چند مورد جراحی قلب باز داریم. اینها اطلاعات مهمی است که ما را در پیش‌بینی خطرات احتمالی و برنامه‌ریزی برای مراقبت بهتر، کمک می‌کند.

وی تأکید کرد: ما بیماران خاص را به‌صورت مشخص و با وسواس بیشتر شناسایی کرده‌ایم. پزشکان ما این بیماران را به اسم می‌شناسند. اگر بیماری توانایی مراجعه ندارد، توجیه می‌شود. همچنین مدیر هتلی که در آن ساکن است، در جریان وضعیت بیمار قرار می‌گیرد و تمامی تمهیدات برای رسیدگی به او اندیشیده می‌شود تا زائر بتواند با شرایط ویژه و مناسب‌تری مسیر زیارت را طی کند.