آنا/ رآکتور هسته‌ای یا واکنشگاه هسته‌ای، دستگاهی برای انجام واکنش‌های هسته‌ای به صورت تنظیم‌شده و تحت کنترل است. در راکتور‌های هسته‌ای که برای نیروگاه‌های اتمی طراحی شده‌اند (راکتور‌های قدرت)، اتم‌های اورانیوم و پلوتونیم توسط نوترون‌ها شکافته می‌شوند و انرژی آزاد شده گرمای لازم را برای تولید بخار ایجاد کرده و بخار حاصله برای چرخاندن توربین‌های مولد برق بکار گرفته می‌شوند. قرار است در کشور ما، مینی راکتور‌های سیاری ساخته شوند.
 
از آنجایی که دانش فنی ساخت این راکتورها توسط محققان کشور وجود دارد راکتورهای کوچک ساخته می شوند تا برای تولید برق و شیرین‌سازی آب به کار گرفته شود. از مزایای این مینی راکتورها کاربرد در مناطق محروم است. بنا بر آخرین اطلاعات شرکتهای دانش بنیانی روی ساخت این راکتورها متمرکز شده اند و توسط سازمان انرژی اتمی مورد حمایت قرار گرفته است.

رآکتور‌های کوچک SMR سیار در حل چالش‌های انرژی و آب تاثیر گذارند. این اولین مینی راکتورهای سیار است که در کشور ساخته می شود. ساخت رآکتور‌های کوچک SMR سیار باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. این راکتور‌ها قابلیت تولید برق و شیرین‌سازی آب در نقاط محروم را دارند و سازمان انرژی اتمی از پروژه ساخت آنها حمایت می‌کند. این فناوری علاوه بر کاهش هزینه‌ها، دسترسی به انرژی پاک و آب شیرین را در مناطق دورافتاده ممکن می‌سازد.

کاربرد‌های استراتژیک مینی راکتور‌ها

مینی راکتور‌های SMR با بهره‌گیری از واکنش شکافت هسته‌ای، انرژی پایدار تولید می‌کنند. برخلاف نیروگاه‌های بزرگ هسته‌ای، این سیستم‌ها به دلیل اندازه کوچک و قابلیت جابه‌جایی، برای کشور‌های در حال توسعه و مناطق با زیرساخت‌های محدود ایده‌آل هستند. از این فناوری می‌توان در صنایع نفت، کشاورزی و مدیریت بحران آب نیز استفاده کرد.

توسعه رآکتور‌های SMR گامی نوین در خودکفایی انرژی محسوب می‌شود. این پروژه‌ها نه‌تنها نیاز داخلی را برطرف می‌کند، بلکه پتانسیل صادرات فناوری به دیگر کشور‌ها را نیز فراهم می‌آورد.


فناوری هسته‌ای محور توسعه صنعتی است و مینی راکتور‌ها نمونه بارزی از این تحول هستند. ترکیب این فناوری با هوش مصنوعی می‌تواند سرعت پیشرفت در حوزه انرژی پاک و کاربرد‌های غیرنظامی را چندبرابر کند.

اگر نگاهی به واکنش‌های هسته‌ای داشته باشیم متوجه می‌شویم انواع واکنش‌ها مزیت‌هایی را برای ما ایجاد می‌کند. مثلاً یکی از واکنش‌هایی که خیلی معروف است واکنش شکافت هسته است. در شکافت هسته‌ای مثلا اورانیوم که هسته سنگینی است به دو هسته سبک‌تر تقسیم می‌شود و در این فرایند مقداری انرژی آزاد می کند.