بنابر روایت فارس، ابوبکر محمد بن سیرین معروف به ابن سیرین، محدثی امین و مورد اعتماد و بلند مرتبه و فقیهی پارسا و پیشوایی دانشمند بود. در احوالات او نقل شده که گرفتار سنگینی و کری گوش بوده است.

ابن سیرین در نهایت علم و عبادت بود، از صحابه‌ بسیار روایت کرده است و انبوه زیادی از تابعین از وی روایت کرده‌اند. تابعین به معنای افرادی است که پیامبر را ندیدند اما از ایشان پیروی می‌کردند.

ماجرای زندانی شدن ابن‌سیرین

ابن‌ سیرین‌ پارچه فروش بود و به‌ بازرگانی‌ هم اشتغال‌ داشت‌. او به دلیل پیدا شدن یک ناپاکی در یکی‌ از خم‌های‌ روغنی‌ که‌ به‌ ۴۰،۰۰۰ درهم خریده‌ بود، همه‌ را دور ریخت‌ و با تحمل‌ خسارتی‌ هنگفت‌ به‌ زندان افتاد. به سبب بدهی که داشت زندانی شد.

چون‌ انس‌ بن‌ مالک‌ در همان‌ سال ‌در بصره ‌درگذشت‌ و وصیت ‌کرده‌ بود که‌ ابن‌ سیرین‌ او را تجهیز و تکفین کند، به‌ او اجازه ‌دادند تا برای‌ اجرای‌ وصیت‌ از زندان‌ بیرون‌ آید. ولی‌ ظاهراً او تا پایان‌ عمر نتوانست‌ بدهی‌های‌ خود را بپردازد.

ابن‌سیرین کتاب تعبیر خواب ندارد

ابن سیرین در تعبیر خواب در جامعه بسیار شهرت داشت و مردم برای تعبیر خواب‌های خود به او رجوع می‌کردند و در این باب داستان‌هایی از او در کتاب‌ها نقل شده است.

کتاب‌ها و نسخه‌های‌ خطی‌ گوناگونی‌ در فن ‌خواب‌گزاری و با ترجمه‌ به‌ زبان‌های‌ مختلف‌ به‌ نام‌ ابن‌ سیرین‌ وجود دارد، ولی‌ بررسی‌های تاریخی نشان‌ می‌دهد که‌ وی‌ هیچ‌ نوشته‌ای‌ در این‌ زمینه‌ یا زمینه‌های‌ دیگر نداشته‌ است‌ و تنها روایت‌های‌ انگشت‌شماری‌ از خواب‌گزاری‌های‌ وی‌، آن‌ هم‌ در منابع‌ متأخّر آمده‌ است‌.

ابن‌سیرین چطور معبر خواب شد؟

در جلد دوم کتاب شذرات الذهب فی اخبار من ذهب از ابن ‌عماد حنبلی آمده است که ابن سیرین گفته بود: حضرت یوسف ‌که درود خدا بر پیامبر ما و خاندانش و بر وی باد را در خواب دیدم، عرض کردم علم تعبیر خواب را به من بیاموزید، فرمود دهانت را باز کن، باز کردم آب دهان خود را در دهانم ریخت از آن پس تعبیر خواب می‌کنم.ابن شوذب می‌گوید: هیچ کس را بی‌باک‌تر از محمد بن سیرین در تعبیر خواب ندیدم. هنگامی که از او در مورد خواب سؤال می‌کردند به سؤال‌کننده می‌گفت: در بیداری از خدا بترس و آنچه که در خواب می‌بینی موجب غفلت تو نشود.

انصاریان: ابن‌سیرین معبری بزرگ بود

حجت‌الاسلام انصاریان سخنران برجسته کشور در نقل یکی از تعبیر خواب‌های ابن سیرین می‌گوید: او معبر خواب بزرگی بود.البته برخی هم او را ناصبی و شمن اهل بیت علیهم السلام می‌خوانند درحالی که براساس شواهد تاریخی موجود این چنین نبوده است.

سکوت در برابر رویدادهای سیاسی

در بررسی‌ شخصیت‌ او بر پایه گزارش‌های‌ موجود به‌ این‌ نکته‌ برمی‌خوریم‌ که‌ او نیز مانند بیش‌تر کسانی‌ که‌ به‌ زهد، شهرت‌ دارند، زاویه‌نشینی‌ و پرداختن‌ به‌ سلوک‌ فردی‌ را از درگیر شدن‌ در امور سیاسی‌ و اجتماعی‌، برتر می‌شمرده‌ است‌.

از این‌رو با اینکه‌ در دوران‌ پرآشوبی‌ می‌زیست‌ و از دور و نزدیک‌ شاهد رویدادهای‌ هولناکی‌ از جمله‌ فاجعه کربلا، ویران‌ ساختن‌ کعبه و کشتارهای‌ بی‌رحمانه‌ حجاج‌ بن‌ یوسف‌ بود، اما واکنشی‌ از وی‌ در برابر این‌ رویدادها دیده‌ نمی‌شود و حتی‌ گاه‌ دیگران‌ را نیز از سخن‌ گفتن‌ درباره بیدادگری‌های‌ حاکمان‌ زمان‌، تحت‌ عنوان‌ نهی ‌از غیبت باز می‌داشت‌.

وی‌ امیدوار بود که‌ خداوند از کرده‌های‌ حجاج‌ و برخی‌ دیگر از حکمرانان‌ اموی‌ درگذرد اما گاه‌ نیز به‌ کنایه‌ از معاویه ‌خرده‌ می‌گرفت‌ و از امام‌ علی‌ (علیه‌السلام)، امام‌ حسین‌ (علیه‌السلام)، ابوذر و حجر بن‌ عدی‌ جانبداری‌ می‌کرد.

درباره نحوه معبر شدن ابن‌سیرین نقل دیگری هم مطرح است که او خود را در برابر هوس یک زن حفظ کرد و خدا به او علم تعبیر خواب داد اما سند تاریخی معتبری برای آن مطرح نیست.